Oksytocyna odgrywa rolę w podejmowaniu decyzji moralnych?

Zbadano wpływ dwóch neurohormonów na emocje i decyzje moralne. Podanie oksytocyny w formie aerozolu do nosa zwiększyło poczucie winy i wstydu u uczestników badania. Ponadto, osoby te były mniej skłonne do podejmowania działań, które mogłyby wyrządzić krzywdę innym. Oksytocyna może więc pomóc w opracowaniu terapii skierowanej do osób z niską empatią.

Czym jest oksytocyna i wazopresyna?

Oksytocyna to neurohormon produkowany w podwzgórzu, który pełni kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmach. Jest szczególnie istotna w czasie ciąży oraz po porodzie. Oksytocyna wywołuje silne skurcze mięśni gładkich macicy, co umożliwia poród, a także wspomaga wydzielanie mleka z gruczołów sutkowych podczas laktacji.

Co ciekawe, oksytocyna wpływa również na nasze emocje oraz zachowanie. Wspomaga budowanie więzi między ludźmi, zwiększa zaufanie oraz empatię w relacjach społecznych, a także ułatwia rozpoznawanie emocji u innych. Dodatkowo, oksytocyna działa na nas uspokajająco, intensyfikuje odczuwanie bliskości i przyjemności.

Wazopresyna, inaczej nazywana hormonem antydiuretycznym, również produkowana jest w podwzgórzu. Odpowiada przede wszystkim za regulację gospodarki wodnej organizmu oraz za podnoszenie ciśnienia tętniczego krwi. Podobnie jak oksytocyna, również wpływa na nasze emocje i przebieg interakcji społecznych. W niektórych sytuacjach może zwiększać poziom agresji, zmieniając nasze zachowanie.

Rola oksytocyny i wazopresyny

Jak już wiemy, oksytocyna i wazopresyna to hormony produkowane w podwzgórzu, znane od dawna ze swojego wpływu na emocje i zachowanie. W celu dokładniejszego zbadania tej zależności naukowcy przeprowadzili randomizowane badanie kontrolowane placebo. W takim badaniu uczestnicy są losowo przypisywani do grupy eksperymentalnej lub placebo, co pozwala na porównanie efektywności interwencji i jej braku, eliminując inne zmienne. Randomizacja sprawia natomiast, iż obie grupy są porównywalne, co zwiększa wiarygodność wyników.

Badanie opublikowano w czasopiśmie Molecular Psychiatry.

Badanie

Naukowcy przeprowadzili badanie z udziałem 162 dorosłych uczestników w wieku 18-26 lat. Losowo przydzielono ich do trzech grup. Badacze podali oksytocynę w postaci aerozolu do nosa osobom z grupy pierwszej oraz wazopresynę w tej samej formie osobom z grupy drugiej. Grupa trzecia dostała natomiast placebo.

Uczestników poproszono następnie o wykonanie dwóch zadań. Pierwsze dotyczyło emocji moralnych. Uczestnicy oceniali w nim scenariusze przedstawione przez 14 postaci z kreskówek, z których połowa dotyczyła celowego, a połowa przypadkowego wyrządzenia krzywdy. W odpowiedzi na te scenariusze uczestnicy wyobrażali sobie, iż są sprawcami i ofiarami, a następnie oceniali swoje emocje — wstyd, poczucie winy i irytację.

Zadanie drugie dotyczyło osądu moralnego. Użyto w nim 24 scenariuszy moralnych, podzielonych na różne typy dylematów, takich jak moralne szkody bezpośrednie i pośrednie. Uczestnicy oceniali, czy popierają daną decyzję, odpowiadając “tak” lub “nie” na pytanie w kontekście każdego scenariusza. Na końcu oceniali, jak bardzo ekscytują ich te dylematy, używając skali Likerta.

Badanie miało na celu analizę decyzji moralnych oraz ich emocjonalny wpływ.

Uczucie wstydu i winy a rola oksytocyny

Badanie wykazało, iż hormonem zwiększającym uczucie wstydu i winy jest oksytocyna. Miało to miejsce zwłaszcza wtedy, kiedy uczestnicy wyobrażali sobie iż celowo wyrządzają krzywdę innym. Naukowcy nie zaobserwowali takiego efektu w przypadku wazopresyny oraz placebo.

Co więcej, zastosowanie oksytocyny sprawiało, iż uczestnicy mniej chętnie popierali działania, których efektem była bezpośrednia krzywda drugiej osoby.

Badanie wykazało również, iż oksytocyna mocniej wpływała na emocje moralne osób o niższym poziomie empatii, co sugeruje jej potencjalne zastosowanie terapeutyczne. Natomiast ani oksytocyna, ani wazopresyna nie wpłynęły na ogólny poziom pobudzenia, co oznacza, iż zmiany dotyczyły głównie emocji i osądów moralnych.

Osoby z niską empatią — terapia oksytocyną

Badanie może przyczynić się do opracowania skutecznej interwencji terapeutycznej dla osób o niskiej empatii, czyli wrażliwości moralnej.

Naukowcy mają nadzieję, iż w przyszłości leczenie oparte na wykorzystaniu oksytocyny pomoże zmniejszyć podejmowanie decyzji moralnych, które prowadzą do krzywdzenia innych. Terapia ta może być szczególnie istotna dla osób z o niskiej empatii.