Odra, świnka, różyczka – jak odróżnić te choroby?

zdrowahuta.pl 1 rok temu

Odra, świnka, różyczka – jak odróżnić te choroby?

Niedojrzały układ odpornościowy u dzieci często powoduje, iż o wiele częściej przechodzą choroby zakaźne niż dorośli. Bardzo łatwo rozprzestrzeniają się wśród wszystkich osób, które nie są na nie odporne, ale szczególnie groźne są dla osób niezaszczepionych.[1,2]

Spis treści

Okres wylęgania i zakaźność
Objawy
- Odra
- Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
- Różyczka
Leczenie
- Odra
- Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
- Różyczka
Powikłania
- Odra
- Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)
- Różyczka
Szczepienie
- Odra, świnka, różyczka
Wykaz źródeł

Okres wylęgania i zakaźność

Odra, świnka i różyczka to choroby, w przypadku których pojawiają się podobne objawy. Choroby te różnią się okresem wylęgania, zakaźnością oraz drogą przenoszenia.[1]

Tabela 1. Okres wylęgania i zakaźność odry, świnki i różyczki [1]

Choroba zakaźna	Okres wylęgania	Zakaźność	Droga przenoszenia
Odra	8-12 dni	Od momentu wystąpienia pierwszych objawów do 3-4 dni po wystąpieniu osutki	Droga kropelkowa, kontakt z wydzielinami, przez łożysko
Świnka	14-24 dni	Na tydzień przed pojawieniem się obrzęku ślinianek do 9 dni po jego wystąpieniu (wirus obecny w moczu do 2 tygodni)	Droga kropelkowa, przez kontakt bezpośredni lub kontakt z zakażonymi przedmiotami, przez łożysko
Różyczka	12-23 dni	7 dni przed ukształtowaniem się osutki do 6 dni po jej ustąpieniu	Droga kropelkowa, kontakt z wydzielinami, przez łożysko

Objawy

Początkowe objawy odry, świnki i różyczki przypominają grypę. Niektórzy, chorując na świnkę i różyczkę, nie odczuwają żadnych symptomów. W przypadku odry i różyczki na skórze często pojawia się charakterystyczna osutka, czyli zmiany skórne. W przypadku odry obserwujemy szarobiałe grudki, natomiast w różyczce różowe plamki. Świnka cechuje się zapaleniem ślinianek.[1]

Odra

Pierwszymi objawami odry jest gorączka trwająca choćby tydzień czasu, suchy kaszel, katar i zapalenie spojówek ze światłowstrętem. Na 1-2 dni przed pojawieniem się osutki widoczne są plamki Koplika, czyli występujące na błonie śluzowej policzków szarobiałe grudki. Osutka pojawia się najczęściej na głowie, potem na tułowiu i kończynach. Znika po 3-7 dniach.[1]

Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)

W około 25% przypadków przebiega bezobjawowo. Jednakże chorobę mogą zwiastować objawy grypopodobne, które najczęściej dotykają dorosłe osoby. Czasami obserwuje się zapalenie ślinianek, najczęściej tych przyusznych, a także ból, obrzęk, zaczerwienienie i trudności w przełykaniu. U około 10% chorych występuje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, również częściej u dorosłych niż u dzieci. 30-40% chorych chłopców cierpi na zapalenie jądra i najądrza, które może powodować niepłodność. U 5% dziewcząt dochodzi do zapalenia jajnika, jednak nie powoduje to niepłodności.[1]

Różyczka

Choroba często przebiega bezobjawowo lub objawy są nikłe. Pierwszymi symptomami jest złe samopoczucie, zapalenie gardła, katar, suchy kaszel, zapalenie spojówek bez światłowstrętu. Węzły chłonne mogą być powiększone na 1 dzień przed wystąpieniem osutki i utrzymywać się choćby do kilku tygodni. Różowa osutka zwykle najpierw pojawia się na twarzy i tułowiu, a po 1-2 dniach na kończynach. Nie pozostawia blizn ani przebarwień.[1]

Leczenie

Odra

Nie ma specjalistycznych leków przeznaczonych do leczenia odry. Stosuje się wyłącznie leczenie objawowe, czyli paracetamol lub ibuprofen w celu obniżenia gorączki lub zniesienia bólu. Istotne jest prawidłowe odżywianie i nawadnianie.[3]

Niedobór witaminy A może wydłużać okres choroby i zwiększać ryzyko wystąpienia powikłań. Stąd też u niedożywionych dzieci może okazać się konieczne jej stosowanie, o czym poinformuje lekarz.[3]

Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)

Stosuje się wyłącznie leczenie objawowe. Paracetamol lub ibuprofen obniży gorączkę i zniesie ból. Warto przykładać ciepłe lub zimne kompresy do ślinianek, aby złagodzić dyskomfort. Chłodne okłady przyniosą ulgę także w przypadku zapalenia jąder.[4]

Różyczka

Nie stosuje się leków przeciwwirusowych. Tak jak w poprzednich przypadkach – jedynie leczenie objawowe. U kobiet w ciąży najbezpieczniejszy jest paracetamol.[5]

Powikłania

Odra

Ryzyko komplikacji jest największe u niemowląt i dorosłych. Dotyczy to wystąpienia biegunki, zapalenia ucha środkowego, zapalenia mózgu. Choroba zmniejsza odporność organizmu, przez co istnieje większe ryzyko zachorowania na zapalenie płuc czy sepsę.[6]

Wirus odry w czasie ciąży może przenieść się poprzez łożysko z matki na płód. Nie powinno prowadzić to do powstania wad wrodzonych płodu, jednak istnieje ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu.[7]

Świnka (nagminne zapalenie przyusznic)

Na powikłania najczęściej narażeni są dorośli. Zapalenie jąder może prowadzić do niepłodności. Często występują zaburzenia neurologiczne, tj. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu czy choćby trwała utrata słuchu.[4]

Tak jak w przypadku odry, zarażenie wirusem świnki w czasie ciąży nie powinno powodować wad wrodzonych płodu. Natomiast infekcja podczas pierwszego trymestru ciąży grozi poronieniem.[8]

Różyczka

Częstym powikłaniem jest zapalenie stawów, które szczególnie dotyka dziewczęta i młode kobiety. Występuje do kilku tygodni po ustąpieniu osutki, ale znika po kolejnych 10 dniach. Zapalenie mózgu występuje rzadko, ale może pojawić się w ciągu 7 dni po wystąpieniu osutki. zwykle ustępuje w ciągu tygodnia. Objawia się stanem zaburzenia świadomości, sennością, drgawkami czy wymiotami. To stan zagrożenia życia, dlatego chorego powinno przetransportować się do szpitala. Zapalenie mózgu u niektórych doprowadza do trwałych następstw neurologicznych, jak uszkodzenie słuchu czy napady drgawek.[1]

Zakażenie kobiety w ciąży może być niebezpieczne i prowadzić do obumarcia płodu w pierwszych tygodniach ciąży. jeżeli dochodzi do niego w I lub II trymestrze, może to skutkować wadami wrodzonymi. Natomiast o ile dojdzie do zakażenia po 22 tygodniu ciąży, nie jest to groźne dla dziecka.[1]

Szczepienie

Odra, świnka, różyczka

Istnieje szczepionka skojarzona przeciwko odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR). Przyjmuje się 2 dawki szczepionki, co zapewnia maksymalną ochronę. Według kalendarza szczepień pierwszą dawkę podaje się w 13-15 miesiącu życia, a drugą w wieku 6 lat. Skuteczność wynosi 98-99% i utrzymuje się do końca życia. Osobom dorosłym również zaleca się przyjęcie dwóch dawek szczepionki, jeżeli nie byli zaszczepieni nią w dzieciństwie. Odstęp między ich przyjęciem powinien wynosić co najmniej 4 tygodnie.[2]