Niepohamowane zmęczenie w ciągu dnia, zrujnowanie naturalnej architektury snu, powikłania sercowo-naczyniowe – to wszystko grozi pacjentom zmagającym się na co dzień z obturacyjnym bezdechem sennym.
- OBS rujnuje architekturę snu
- Obturacyjny bezdech senny – objawy nocne
- Objawy dzienne OBS
- Polisomnografia i pulsoksymetria
- Leczenie OBS
W największym uproszczeniu, obturacyjny bezdech senny polega na powtarzających się spłyceniach oddychania lub przerwach oddychania w czasie snu zwanych bezdechami. Mogą one trwać od 10s do choćby 2 minut.
Bezdechy powodują spadek tlenu we krwi, a także doprowadzają do wybudzeń. Choroba, choć dotyka osób o różnych metrykach, zaostrza się z wiekiem.
Najczęściej chorują mężczyźni. Badania wskazują, iż wśród mężczyzn w wieku 30-70 lat, OBS występuje u 30-34 %. Odsetek pań chorujących na bezdech senny jest niższy. Wynosi 17%.
OBS rujnuje architekturę snu
Charakterystycznymi objawami obturacyjnego bezdechu sennego odczuwanymi przez pacjentów są: nadmierna senność dzienna, uczucie nadmiernego zmęczenia i niewyspania w ciągu dnia, zmieniające funkcjonowanie pacjentów w środowisku: w pracy, w rodzinie, itp. Pacjent może zasypiać przy normalnej aktywności w pracy, za kierownicą, itp.
Wieloletnie zaburzenie architektury snu powoduje, iż osoba dotknięta OBS jest permanentnie rozdrażniona. Ma trudności z koncentracją. Dochodzi do charakteropatii, zmian osobowości. Pacjent z nieleczonym OBS bywa traktowany jako ktoś, kto lekceważy swoją pracę, jest niesolidny, ma lekceważący stosunek do innych.
Obturacyjny bezdech senny – objawy nocne
Nocne objawy OBS dostrzegają przede wszystkim bliscy pacjenta. Słyszą jego głośne, nieregularne chrapanie, przerwy w oddychaniu. Obserwują jak pacjent budzi się z uczuciem dławienia, spocony zlękniony. Widzą również jak pacjent niespokojnie śpi, wielokrotnie w ciągu nocy zmieniając pozycję.
Jednym z objawów, nieczęsto kojarzonych z bezdechem sennym, jest nokturia – kilkukrotne w ciągu nocy wstawanie do toalety. Osoby z OBS 2-, 3-, 4-, a choćby 5-kkrotnie w ciągu nocy wstają, aby oddać mocz.
Zdarza się, iż bezdechowi towarzyszą takie dolegliwości jak: uczucie pieczenia, dławienia w klatce piersiowej czy nadmierna potliwość.
Objawy dzienne OBS
Wśród najczęstszych objawów dziennych obturacyjnego bezdechu sennego pacjenci wymieniają:
- senność – 98%
- poranne uczucie zmęczenia – 79%
- problemy z koncentracją – 51%
- zaburzenia potencji – 41%
- poranne bóle głowy – 33%.
Polisomnografia i pulsoksymetria
Za złoty standard w rozpoznaniu OBS uważa się badanie polisomnograficzne. To całonocna procedura, polegająca na ocenie stadiów snu.
Podczas polisomnografii ocenia się:
- ruchy gałek ocznych,
- napięcie mięśni gnykowych,
- poziom saturacji,
- przepływ powietrza przez nos i usta,
- ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha,
- pozycje ciała w czasie snu,
- dźwięki oddechowe.
- EEG, EMG, EOG, EKG.
Podczas diagnozowania obturacyjnego bezdechu sennego bada się także saturację, czyli wysycenie krwi tlenem. Badanie ma na celu sprawdzenie, jak bardzo podczas snu poziom tlenu we krwi pacjenta spada.
Stopień zaawansowania OBS
Na podstawie polisomnografii można ocenić nie tylko to czy OBS występuje, ale także ocenić stopień zaawansowania choroby (łagodny, umiarkowany czy ciężki).
Przychodzi pacjent do lekarza
Bardzo istotną rolę w rozpoznaniu choroby mają lekarze POZ. Uważa się, iż u części osób, które mają nadciśnienie tętnicze oporne, OBS jest przyczyną dolegliwości. Podobnie zaburzenia rytmu serca mogą być spowodowane bezdechem.
Inna specjalizacja, która powinna zwrócić uwagę na możliwość wystąpienia bezdechu to urologia. Ponieważ to do urologa trafiają pacjenci zaniepokojeni częstym oddawaniem moczu w nocy. U tych z nich, którzy nie mają przerostu gruczołu krokowego, a i tak wstają w nocy aby oddać mocz – to może być objaw OBS.
Na zaburzenia snu powinien być wyczulony również lekarz medycyny pracy.
Pacjenta z obturacyjnym bezdechem sennym powinien skonsultować laryngolog, który oceni, czy nie ma przeszkody drożności górnych dróg oddechowych, np. przerośniętych migdałków, zmiany nowotworowej zwężającej światło górnych dróg oddechowych, itp.
Styl życia a OBS
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia OBS, istotny jest styl życia. W szczególności unikanie otyłości, adekwatna dieta i aktywność fizyczna.
A także unikanie używek: papierosów i alkoholu oraz środków nasennych, ponieważ obniżają one napięcie mięśni.
Leczenie OBS
Ulgę w objawach OBS przynoszą specjalne aparaty. Ich działanie polega na utrzymywaniu w drogach oddechowych dodatniego ciśnienia. Pełni one rolę powietrznej protezy, której zadanie polega na rozszerzaniu dróg oddechowych. Dodatnie ciśnienie podawanego przez aparat powietrza powoduje, iż drogi oddechowe się nie zapadają. W ten sposób aparat zabezpiecza pacjenta przed wystąpieniem bezdechów. A zatem przywraca normalną architekturę snu i – co za tym idzie – normalne funkcjonowanie pacjenta w ciągu dnia.
Źródła:
- Akademia NFZ – Środa z profilaktyką, Obturacyjny bezdech senny, profilaktyka, leczenie, badanie polisomnograficzne.
