Objawy wirusa HPV – kiedy warto zgłosić się do lekarza?

Zdjęcie: zmartwiona kobieta z objawami HPV

Wirus brodawczaka ludzkiego, znany powszechnie jako HPV (Human Papillomavirus), to jeden z najczęściej występujących wirusów przenoszonych drogą płciową na świecie. HPV obejmuje ponad 100 różnych typów, z których niektóre są stosunkowo niegroźne, inne zaś mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak nowotwory. Co istotne, zakażenie często przebiega bezobjawowo, co sprawia, iż wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jego obecności, nieświadomie przekazując wirusa partnerom.

Czym jest wirus HPV?

HPV to wirus DNA, który atakuje komórki skóry i błon śluzowych, szczególnie w okolicach narządów płciowych, jamy ustnej czy gardła. Przenosi się głównie poprzez kontakt seksualny, w tym stosunek płciowy, seks oralny czy analny, ale możliwa jest także transmisja przez kontakt skórny. Większość zakażeń ustępuje samoistnie dzięki działaniu układu odpornościowego, jednak w niektórych przypadkach wirus utrzymuje się w organizmie, prowadząc do zmian komórkowych. Typy HPV dzieli się na niskiego i wysokiego ryzyka – te pierwsze powodują zwykle łagodne zmiany, jak brodawki, natomiast te drugie mogą wywoływać stany przednowotworowe i nowotwory, w tym raka szyjki macicy, odbytu czy gardła. Zrozumienie objawów i potencjalnych zagrożeń związanych z HPV jest najważniejsze dla wczesnego reagowania i ochrony zdrowia.

HPV u kobiet – objawy

U kobiet zakażenie HPV może przybierać różne formy, w zależności od typu wirusa i miejsca jego działania. Jednym z najczęstszych objawów są kłykciny kończyste – niewielkie, brodawkowate narośla pojawiające się w okolicach narządów płciowych i odbytu. Te zmiany są zwykle bezbolesne, choć mogą powodować swędzenie, pieczenie lub dyskomfort estetyczny. Kłykciny kończyste nie oznaczają automatycznie zagrożenia nowotworem, ale ich obecność wymaga konsultacji z lekarzem.

Znacznie poważniejszym problemem są zmiany w obrębie szyjki macicy, które mogą rozwinąć się w raka szyjki macicy – chorobę związaną głównie z typami HPV wysokiego ryzyka. We wczesnych stadiach rak nie daje wyraźnych objawów, dlatego regularne badania cytologiczne (test Pap) są niezwykle ważne dla wczesnego wykrycia. W zaawansowanych stadiach kobiety mogą doświadczać nieprawidłowych krwawień, bólu w okolicy miednicy, dyskomfortu podczas stosunku czy nietypowych upławów.

HPV u mężczyzn – objawy i ryzyka

U mężczyzn zakażenie HPV również może przebiegać bezobjawowo, ale w niektórych przypadkach ujawnia się w postaci kłykcin kończystych. Te brodawkowate zmiany pojawiają się na penisie, mosznie, w okolicach odbytu lub w jamie ustnej, przyjmując formę płaskich lub wypukłych narośli. Choć zwykle nie są bolesne, mogą wywoływać dyskomfort fizyczny, szczególnie jeżeli występują w widocznych miejscach. Poważniejsze konsekwencje dotyczą typów HPV wysokiego ryzyka, które mogą prowadzić do nowotworów, takich jak rak prącia, odbytu czy gardła. Jakie symptomy daje w tym przypadku wirus brodawczaka ludzkiego? Objawy pojawiają się zwykle w późniejszych stadiach i obejmują zmiany skórne, owrzodzenia, krwawienia, ból czy trudności w połykaniu w przypadku raka gardła.

Wirus HPV – objawy skórne i w jamie ustnej

HPV może wywoływać objawy nie tylko w okolicach intymnych, ale także na skórze i w jamie ustnej. Na skórze najczęściej pojawiają się brodawki, zwane potocznie kurzajkami, które lokalizują się na dłoniach, stopach czy twarzy. Są one spowodowane typami HPV niskiego ryzyka i nie stanowią poważnego zagrożenia zdrowotnego, choć mogą być uciążliwe. HPV może również zaatakować jamę ustną, wywołując takie zmiany jak brodawki, białe lub czerwone plamy, a w rzadkich przypadkach guzy. Objawy HPV w jamie ustnej są zwykle bezbolesne, jednak mogą powodować dyskomfort podczas jedzenia czy mówienia. Różnica między brodawkami skórnymi a objawami potencjalnie nowotworowymi jest wyraźna – te pierwsze są powierzchniowe i łagodne, podczas gdy zmiany związane z rakiem dotyczą głębszych warstw tkanek i mają charakter inwazyjny.

Kiedy zgłosić się do lekarza wenerologa?

Niepokojące objawy, takie jak kłykciny kończyste, nietypowe zmiany skórne, brodawki w jamie ustnej czy symptomy sugerujące nowotwór, powinny skłonić do konsultacji z lekarzem wenerologiem. Specjalista oceni charakter zmian, przeprowadzi wywiad medyczny i w razie potrzeby skieruje na dalsze badania.

Diagnostyka HPV zależy od płci i lokalizacji zakażenia. U kobiet kluczowa jest cytologia szyjki macicy, a w razie potrzeby testy DNA HPV i biopsja. Natomiast u mężczyzn stosuje się badanie fizykalne i biopsję, a w jamie ustnej czy gardle – endoskopię i analizę tkanek. Wczesna interwencja i regularne badania są istotne, zwłaszcza przy HPV wysokiego ryzyka, by zapobiec poważnym komplikacjom.

Artykuł powstał we współpracy z centrum dermatologii i wenerologii w Warszawie dermedica.com.pl.

fot. gpointstudio/freepik