Cholesterol jest substancją tłuszczową, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Bierze udział w produkcji hormonów, witaminy D oraz kwasów żółciowych, które są najważniejsze dla trawienia tłuszczów.
Ciekawostka
Od 60% do 80% cholesterolu w organizmie człowieka pochodzi z wewnętrznej syntezy, przede wszystkim w wątrobie, a także w mniejszym stopniu w jelitach, nadnerczach i gonadach, a jedynie 20% do 40% dostarczane jest z pożywieniem.
Dieta bogata w cholesterol, czyli uwzględniająca jajka, mięso albo tłuszcz mleczny, nie musi mieć bezpośredniego i znaczącego wpływu na wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Warto podkreślić, iż w Polsce ten problem dotyka ponad 50% osób.
Dobry i zły
Mówi się, iż jest cholesterol „dobry” (HDL) i „zły” (LDL) – ale nie są to jego dwie odmiany, a jedynie cząstki (zbudowane z białek i tłuszczu). Chodzi o to, by przez taki podział łatwiej i obrazowo przekazać, jak różne role cholesterol pełni w organizmie i jaki ma wpływ na zdrowie.
Wysoki poziom HDL pomaga w oczyszczaniu krwiobiegu z LDL, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób serca i miażdżycy.
Wysoki poziom LDL – jego przyczyną często są czynniki genetyczne (niektóre warianty genów APOB i LDLR zwiększają ryzyko wystąpienia hipercholesterolemii o podłożu genetycznym).
Nawet przy ścisłej diecie wynik może być podwyższony, gdyż znaczący wpływ na metabolizm cholesterolu może mieć genetyka.
Dieta? Tak, ale terapia przede wszystkim. Dla osób, u których zdiagnozowano hipercholesterolemię o podłożu genetycznym, kluczowa jest odpowiednio dobrana przez specjalistów terapia, ale nie bez znaczenia pozostaje dieta.
Jaka dieta? Zmniejszenie spożycia tłuszczów nasyconych i trans, które znajdują się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz niektórych roślinnych, jak oleje kokosowy i palmowy. Warto unikać m.in. margaryn, serów topionych, wafelków, smalców czy pasztetów. Jednocześnie zaleca się zwiększenie spożycia jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, obecnych m.in. w oliwie z oliwek, tłustych rybach morskich oraz orzechach.
Co obniża LDL? Dieta bogata w błonnik pokarmowy, sterole i stanole roślinne, czyli związki naturalnie występują w komórkach roślin. Odnaleźć je można w olejach, nasionach, orzechach czy otrębach ryżowych.
Jajka kontra cholesterol
Wiele badań wykazało, iż u większości ludzi spożywanie ich nie wpływa negatywnie na jego poziom, a choćby może przynieść korzyści zdrowotne.
Karczochy na zdrowie
Na całym świecie to warzywa cenione. Mają doskonały smak i wyjątkowe adekwatności lecznicze: ich regularne spożywanie obniża cholesterol, wspomaga wątrobę i ułatwia odchudzanie.
Jajka są cennym źródłem białka, witamin A, D, B12, B1, B2, żelaza. Uwzględniając je w jadłospisie, należy jednak pamiętać o zaleceniach dotyczących spożycia: spożywanie nie więcej niż jednego jaka dziennie (zalecenia zawsze mogą różnić się w zależności od stanu zdrowia i indywidualnych predyspozycji).
Normy
Cholesterol całkowity (TC) u osoby zdrowej powinien utrzymywać się na poziomie poniżej 190-200 mg/dl. Na wynik ten składa się suma poziomu HDL i LDL:
• cholesterol LDL – „nie więcej niż 100-130 mg/dl”,
• cholesterol HDL – „nie mniej niż 40-45 mg/dl”.
Jeżeli cholesterolu HDL („dobrego”) jest za dużo, ale w normie jest stężenie tego ogólnego (TC) i frakcji LDL („złej”), powodów do niepokoju nie ma.
Pamiętaj: każde laboratorium diagnostyczne określa swoją normę cholesterolu, która może nieco różnić się między placówkami. Wyniki poziomu cholesterolu zawsze należy skonsultować z lekarzem, który najlepiej oceni, czy do obniżenia poziomu wystarczy dieta, czy niezbędne będzie wprowadzenie leczenia farmakologicznego.
Foto: pixabay
