Wydłużenie życia to nie tylko marzenie o kolejnych dekadach na ziemi, ale przede wszystkim pragnienie zachowania zdrowia, witalności i sprawności umysłowej. Naukowcy od lat poszukują sposobów na spowolnienie procesów starzenia, a najnowsze badania pokazują, iż kluczem może być prosty, ale regularny rytuał — okresowa wstrzemięźliwość od jedzenia.
Post przerywany — starożytna metoda
Choć brzmi jak nowy trend, post przerywany (intermittent fasting, IF) znany był już w starożytnych kulturach, gdzie miał nie tylko wymiar religijny, ale i leczniczy. Dziś jego korzystny wpływ na zdrowie potwierdzają liczne badania kliniczne i przedkliniczne.
Według publikacji naukowców I. Vasima, Ch. N. Majeeda i M. D. DeBoera post przerywany może:
wspierać redukcję otyłości,
poprawiać kontrolę cukrzycy typu 2,
obniżać ciśnienie krwi,
zmniejszać ryzyko chorób serca.
To jednak nie wszystko. IF stymuluje autofagię — proces regeneracji komórkowej, który usuwa z organizmu uszkodzone komórki i sprzyja ich zastępowaniu nowymi. To jeden z kluczowych mechanizmów spowalniających starzenie i chroniących przed nowotworami oraz chorobami neurodegeneracyjnymi.
13 dodatkowych lat życia?
Jak podaje profesor Andreas Michalsen, badania cytowane przez portal Medonet wskazują, iż osoby praktykujące post przerywany mogą żyć choćby o 13 lat dłużej. Regularne okresy niejedzenia pomagają organizmowi "odpocząć" od trawienia i aktywować procesy naprawcze, które z wiekiem słabną.
Jednak nie wszystko w IF jest jednoznacznie pozytywne.
Gdzie leży granica korzyści?
Choć IF ma wiele zalet, niektóre badania sugerują też potencjalne zagrożenia. Analiza danych z amerykańskiego programu NHANES pokazała, iż osoby jedzące tylko w przedziale czasowym poniżej 8 godzin na dobę były aż o 91 proc. bardziej narażone na śmierć z powodu chorób serca niż osoby spożywające posiłki w ciągu 12–16 godzin.
Dlatego zanim zaczniesz stosować post przerywany, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, zwłaszcza jeżeli masz problemy zdrowotne.
Badania potwierdzają: mniej kalorii, wolniejsze starzenie
W 2023 roku w czasopiśmie Nature Aging ukazały się wyniki badania finansowanego przez amerykański Narodowy Instytut ds. Starzenia (NIA). W badaniu udział wzięło 220 dorosłych, z których połowa zmniejszyła dzienne spożycie kalorii o 25 proc.
Efekt? W tej grupie odnotowano spowolnienie procesów starzenia na poziomie 2–3 proc., co może przekładać się na realne zmniejszenie ryzyka przedwczesnej śmierci. Jak podkreśla współautor badania, Dan Belsky, tak niewielka zmiana może mieć duże znaczenie dla zdrowia w długim okresie.
Wnioski: nie tylko post, ale styl życia
Ograniczenie kalorii czy post przerywany to tylko elementy większej układanki. Dla długowieczności najważniejsze są także:
zbilansowana dieta bogata w mikroelementy i błonnik,
regularna aktywność fizyczna,
dobra jakość snu,
unikanie stresu.
Nie istnieje jeden cudowny środek na długowieczność. Ale mądrze dobrany rytuał — jak świadome ograniczenie jedzenia — może znacząco zwiększyć nasze szanse na długie i zdrowe życie. Należy jednak pamiętać, iż to nie jest metoda uniwersalna - od postu przerywanego powinny trzymać się z daleka osoby z zaburzeniami odżywiania, a osoby z cukrzycą również powinny skonsultować pomysł postu z lekarzem.