Nietrzymanie moczu u kobiet

Utrata kontroli nad pęcherzem i nieświadome popuszczanie moczu to dla wielu osób wstydliwy problem. Szczególnie schorzenie to dotyka dorosłe kobiety. W zależności od wieku z nietrzymaniem moczu mierzy się co czwarta, a w przypadku starszych, choćby co druga osoba płci żeńskiej.[1]

Spis treści

• Objawy nietrzymania moczu (NTM)
• Nietrzymanie moczu – przyczyny
  • Rodzaje
  • Z czym nie mylić nietrzymania moczu?
• Do jakiego lekarza z nietrzymaniem moczu?
• Leczenie nietrzymania moczu
  • Zmiana stylu życia
  • Refundacja pieluch lub wkładek

Objawy nietrzymania moczu (NTM)

Na początku musimy odpowiedzieć sobie, czy nietrzymanie (inkontynencja) moczu samo w sobie jest chorobą, czy tylko objawem. Według klasyfikacji chorób (ICD) tworzonej przez WHO to osobna jednostka chorobowa, która wiąże się z mimowolnym popuszczaniem dużych ilości moczu i brakiem kontroli jego oddawania.[2]

Nietrzymanie moczu może towarzyszyć też wielu chorobom, w tym neurologicznym.

Nietrzymanie moczu – przyczyny

U kobiet ryzyko nietrzymania moczu zwiększają m.in. zmiany hormonalne zachodzące w trakcie menopauzy, czy też uszkodzenie mięśni w trakcie porodu. Do innych przyczyn zalicza się:

• nacisk na pęcherz moczowy, np. w wyniku ciąży lub otyłości,
• uszkodzenia mięśni w trakcie zabiegów chirurgicznych, np. usunięcia macicy,
• niektóre choroby neurologiczne, np. chorobę Parkinsona,
• niektóre choroby tkanki łącznej,
• pewne leki, np. moczopędne.[3]

Rodzaje

Jest kilka rodzajów nietrzymania moczu w zależności od cech choroby. Główne typy to:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu – osobom doświadczającym go zdarza się mimowolny wyciek moczu np. podczas wysiłku, kichania, kaszlu, śmiechu (wiąże się to ze wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej przy braku skurczu pęcherza); głównie dotyczy młodych kobiet z najwyższą częstością w wieku 45 do 49 lat,
• naglące nietrzymanie moczu – kobiety z tą odmianą odczuwają potrzebę oddania moczu bezpośrednio poprzedzającą lub towarzyszącą mimowolnemu wyciekowi moczu (na przykład popuszczanie w trakcie seksu), problem ten dotyka główne starsze kobiety,
• nietrzymanie moczu z przepełnienia – ciągły wyciek moczu lub jego kapanie w przebiegu niecałkowitego opróżnienia pęcherza.

Oprócz wyżej wspominanych można się spotkać także z terminem mieszanego nietrzymania moczu, w trakcie którego osoba doświadcza zarówno objawów wysiłkowych, jak i naglących.

Z czym nie mylić nietrzymania moczu?

W niektórych sytuacjach można nabrać przekonania, iż doświadczamy nietrzymania moczu, jednak w rzeczywistości wydalamy zupełnie inne płyny. Przykładem może być ciąża. Chociaż wskutek rosnącego brzuszka oraz zmian hormonalnych wiele kobiet doświadcza nietrzymanie moczu, w końcowej fazie ciąży następuje odejście wód płodowych. Może objawiać się ono np. mokrą bielizną. W przeciwieństwie do nietrzymania moczu płyn owodniowy zwykle jest bezwonny i bezbarwny.[4]

Nietrzymaniem moczu nie jest także damska ejakulacja! Chociaż kilka się na ten temat mówi, część kobiet doświadcza tego zjawiska. Ejakulat jest przezroczysty lub mlecznobiały i nie pachnie moczem. Niemniej jednak część kobiet może doświadczać popuszczania moczu podczas stosunku lub obu tych zjawisk.[5,6]

Do jakiego lekarza z nietrzymaniem moczu?

Jeżeli doświadczamy nietrzymania moczu, możemy udać się do lekarza rodzinnego. Zajmie się on podstawową diagnostyką i może skierować nas do innych specjalistów, np. urologa. Kobiety mogą się udać także do ginekologa. W przypadku osób starszych pomocna będzie konsultacja u geriatry.

Leczenie nietrzymania moczu

W leczeniu nietrzymania moczu ważne jest określenie przyczyny i rodzaju zaburzenia. Dzięki temu lekarz może zaproponować odpowiednie leczenie. Dysponujemy takimi możliwościami, jak:

• specjalistyczne urządzenia np. pessary, które umieszcza się w pochwie, aby podeprzeć obniżone narządy,
• leczenie chirurgiczne,
• leki,
• wstrzyknięcie toksyny botulinowej,
• elektrostymulacje mięśni dna miednicy.[7,8,9,10,11]

Na rynku dostępne są także różne materiały chłonne, które zbierają mocz, np. wkładki.

Zmiana stylu życia

Dzięki małym modyfikacjom stylu życia możemy łagodzić objawy nietrzymania moczu poprzez:

1. Utratę nadmiarowych kilogramów.
2. Unikanie zaparć poprzez stosowanie m.in. zbalansowanej diety.
3. Zmniejszenie spożywania kofeiny m.in. poprzez ograniczenie picia kawy, herbaty, napoi energetyzujących.
4. Rzucenie palenia.
5. Unikanie ciężkiej fizycznej pracy.
6. Picie małymi porcjami zamiast przyjmowania na raz dużych objętości.[3,11]

Niektórym osobom korzyść może przynieść zmniejszenie ilości wypijanych płynów, natomiast powinno się skonsultować z lekarzem tę opcję, aby zapobiec odwodnieniu.[10]

Ćwiczenia na nietrzymanie moczu

Pomocne mogą być także ćwiczenia mięśni dna macicy. W nauce odpowiedniej techniki oraz dobraniu schematu ćwiczeń przyda się pomoc fizjoterapeuty uroginekologicznego. Ćwiczenia te należy wykonywać codziennie co najmniej 15 do 20 tygodni.

Niektórym osobom z nietrzymaniem moczu naglącym zaleca się także trening pęcherza, czyli chodzenie do łazienki w określonych odstępach czasowych, obliczanych indywidualnie na podstawie dzienniczka mikcji.

Refundacja pieluch lub wkładek

Jeżeli Ty lub osoba Ci bliska borykacie się z problemem nietrzymania moczu, zapytajcie swojego lekarza o możliwość wystawienia zlecenia na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne lub wkłady anatomiczne. W niektórych wskazaniach możliwa jest refundacja. Możecie je zrealizować w wybranych aptekach lub sklepach medycznych.[12]

Wykaz źródeł

[1] Przydacz M, Golabek T, Dudek P, Lipinski M, Chlosta P. Prevalence and bother of lower urinary tract symptoms and overactive bladder in Poland, an Eastern European Study. Sci Rep. 2020 Nov 13;10(1):19819.

[2] ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics: https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/766129123 (dostęp 6.02.2023)

[3] NHS: Urinary incontinence [dostęp 6.02.2023]

[4] Handa VL et al.: Effect of pregnancy and childbirth on urinary incontinence and pelvic organ prolapse. UpToDate. 2023 [dostęp 6.02.2023]

[5] Pastor Z. Female ejaculation orgasm vs. coital incontinence: a systematic review. J Sex Med. 2013 Jul;10(7):1682-91.

[6] Rodriguez FD, Camacho A, Bordes SJ, Gardner B, Levin RJ, Tubbs RS. Female ejaculation: An update on anatomy, history, and controversies. Clin Anat. 2021 Jan;34(1):103-107.

[7] European Association of Urology Guidelines on the Management of Female Non-neurogenic Lower Urinary Tract Symptoms. 2022

[8] Lukacz ES et al.: Female urinary incontinence: Treatment. UpToDate. 2023 [dostęp 6.02.2023]

[9] Lukacz ES et al.: Urgency urinary incontinence/overactive bladder (OAB) in females: Treatment. UpToDate. 2023 [dostęp 6.02.2023]

[10] NICE guideline: Urinary incontinence and pelvic organ prolapse in women: management. 2019

[11] Polskie Towarzystwo Urologiczne, Fundacja Eksperci dla Zdrowia: Standardy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego dla pacjentów dorosłych z dolegliwościami dolnych dróg moczowych. 2019

[12] Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie z dnia 29 maja 2017 r. (Dz. U. 2019 poz. 1267 z późn. zm.).

Zdrowa Huta

• Obserwuj