Wstrząśnienia mózgu są często przedstawiane w filmach jako silne uderzenia w głowę, po których następuje natychmiastowy pośpiech do szpitala. Mimo iż jest to z pewnością interesujący obraz, wstrząśnienia mózgu są często mniej intensywne niż się je przedstawia, a choćby mogą pozostać niezauważone przez osobę, która właśnie ich doświadczyła. Nie oznacza to jednak, iż wstrząśnienie mózgu nie jest poważne, ponieważ choćby łagodny wstrząs może mieć trwałe skutki.
Co to dokładnie jest wstrząśnienie mózgu?
Chociaż wstrząśnienie mózgu jest zwykle rozumiane jako uraz podobny do tępego uderzenia, w rzeczywistości jest to szczególny rodzaj urazu głowy spowodowany uderzeniem, wstrząsem lub upadkiem. W odróżnieniu od zwykłego “uderzenia” w głowę, wstrząśnienie mózgu jest stanem, w którym mózg zasadniczo “obraca się” lub gwałtownie skręca. Taka zmiana i przesunięcie materii mózgu może uszkodzić komórki, powodując ich rozerwanie lub rozciągnięcie, a także prowadzić do wielu problemów, w tym zmian w chemii mózgu. Ponieważ wstrząśnienia mózgu są klasyfikowane jako łagodne urazy mózgu, często uważa się je za niegroźne, ale nie jest to prawdą. Jednocześnie nieczęsto zdarza się, iż ludzie umierają z powodu wstrząśnienia mózgu. Wstrząśnienie mózgu może mieć długotrwały i intensywny wpływ na życie i funkcjonowanie danej osoby.
Chociaż urazowe urazy mózgu i głowy często kojarzą się z obrazami gore i horrorami, ciało ludzkie jest o wiele bardziej złożone. Podobnie jak krwotok wewnętrzny może przebiegać bez widocznych objawów, choćby poważny wstrząs mózgu może wystąpić bez bezpośrednich oznak i objawów zewnętrznych. Pozornie niewinne uderzenie w głowę w wyniku upadku, upadku z wysokości lub uderzenia o jakiś przedmiot może stworzyć nieprzyjemne i potencjalnie nieprzyjazne środowisko dla zdrowia ludzkiego mózgu.
Najczęstsze objawy wstrząśnienia mózgu
Bezpośrednio po wstrząśnieniu mózgu prawdopodobnie wystąpią pewne objawy, ale niektóre z nich mogą pojawić się kilka godzin, a choćby dni później. Ponieważ wstrząśnienie mózgu to każdy uraz mózgu, niezależnie od tego, czy jest on duży czy mały, ważne jest, aby znać i rozpoznawać dokładne objawy wstrząśnienia mózgu. Objawy te obejmują:
- Ponieważ wstrząśnienie mózgu jest spowodowane urazem głowy, częstym objawem wstrząśnienia mózgu jest ból głowy. Wstrząśnienie mózgu może być spowodowane upadkiem lub innym urazem głowy, w tym uderzeniem bicza i innymi ostrymi ruchami, które mogą uszkodzić głowę, szyję i mózg.
- Osoby ze wstrząśnieniem mózgu mogą sprawiać wrażenie oszołomionych, zdezorientowanych lub “nieobecnych”. Mogą niewyraźnie mówić lub mieć trudności z efektywnym nadążaniem za rozmową.
- Zaburzenia równowagi. Normalne, zdrowe funkcje neurologiczne są w dużym stopniu związane z równowagą. Coś, co zaburzyło funkcje neurologiczne danej osoby, może zaburzyć jej równowagę.
- Nudności i wymioty. Osoba, która doznała wstrząśnienia mózgu, może odczuwać fale mdłości, a choćby wymiotować niedługo po wystąpieniu urazu.
- Zmiany w widzeniu. Niewyraźne widzenie, widzenie tunelowe i “zamglenia” to potencjalne wskaźniki wstrząśnienia mózgu.
- Zmiany neurologiczne. Zmiany neurologiczne obejmują dezorientację, trudności ze skupieniem uwagi i zaburzenia rozumowania – wszystkie te objawy mogą łatwo wskazywać na wstrząśnienie mózgu.
- Zmiany nastroju. Osoby, które doznały wstrząśnienia mózgu mogą być bardziej drażliwe lub bardziej skłonne do zaczepek wobec przyjaciół, rodziny i bliskich. Mogą doświadczać intensywnych zmian, w tym pojawienia się lęku lub depresji.
- Zaburzenia snu. Wstrząśnienie mózgu może wiązać się z zaburzeniami snu, w tym zwiększonym zapotrzebowaniem na sen lub zmniejszoną zdolnością do zasypiania i utrzymywania snu.
Chociaż wstrząśnienia mózgu często kojarzone są z utratą przytomności lub widocznymi oznakami urazu (krwawienie itp.), żaden z tych objawów nie jest konieczny do stwierdzenia wstrząśnienia mózgu. Zamiast tego objawy koncentrują się na zdolności przetwarzania informacji i funkcji neurologicznych, ponieważ są to funkcje najbardziej dramatycznie upośledzone w wyniku urazu głowy.
Czynniki ryzyka depresji
Nie u każdego, kto doznał wstrząśnienia mózgu, pojawia się depresja. Chociaż może ona wystąpić u każdego, pewne czynniki ryzyka są związane z wystąpieniem depresji po wstrząśnieniu mózgu. Należą do nich:
- Osobista lub rodzinna historia depresji. Występowanie depresji w rodzinie lub w przeszłości przed wstrząśnieniem mózgu może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia depresji po wstrząśnieniu mózgu. Jak to często bywa, osoby, u których w przeszłości występowała depresja (utrzymujące się objawy depresyjne, niezdiagnozowana depresja lub zdiagnozowane zaburzenia depresyjne) lub u których w rodzinie występowała depresja, są w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na depresję z jakiegokolwiek powodu – w tym z powodu wstrząśnienia mózgu.
- Wielokrotne wstrząśnienia mózgu. Wielokrotne wstrząśnienia mózgu wydają się zwiększać ryzyko rozwoju depresji, choć dokładna przyczyna tego zjawiska nie jest znana.
- Objawy depresji przed lub w czasie wstrząśnienia mózgu. Chociaż osoby z depresją mogą nie być narażone na zwiększone ryzyko rozwoju depresji po wstrząśnieniu mózgu, mogą być narażone na nasilenie i pogorszenie objawów istniejącej depresji.
Czynniki ryzyka związane z depresją nie gwarantują rozpoznania depresji po urazie mózgu, ale są ważnym elementem oceny i diagnozy depresji. Aby zrozumieć, czy objawy mogą wskazywać na depresję, można skorzystać z internetowego quizu na temat depresji.
Depresja i wstrząs mózgu: Kiedy oba te czynniki się łączą
Choć mogą nie wydawać się ze sobą powiązane, coraz więcej dowodów wskazuje na związek między depresją a wstrząsami. W jednym z badań u byłych piłkarzy, którzy doznali dużej liczby wstrząsów mózgu, stwierdzono wyraźny wzrost ryzyka wystąpienia depresji. Jest to prawdopodobnie związane z wyjątkowym charakterem wstrząśnień i ich wpływem na mózg, w tym na jego strukturę. Ponieważ we wstrząśnieniach mózgu stwierdzono zmiany chemiczne w mózgu spowodowane jego drżeniem lub skręcaniem, powiązania między depresją a wstrząśnieniami mózgu zostały dobrze poznane, a objawy depresji uważa się za istotny element, na który należy zwrócić uwagę u pacjentów, którzy doznali wstrząśnienia mózgu.
Podczas gdy 1 na 10 osób w populacji ogólnej jest zagrożona wystąpieniem depresji, 3 na 10 osób, które doznały wstrząśnienia mózgu, jest zagrożonych wystąpieniem depresji. Depresja może rozpocząć się natychmiast po urazie lub pojawić się po siedmiu latach od wystąpienia objawów. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn tego związku, w tym zmiany fizyczne w mózgu po wstrząśnieniu mózgu, zmiany emocjonalne po wstrząśnieniu mózgu oraz skutki wstrząśnienia mózgu, w tym zmiany strukturalne i funkcjonalne w mózgu. Uraz mózgu jest trudny, bolesny i przytłaczający, a wszystkie uczucia związane ze wstrząśnieniem mózgu – zarówno fizyczne, jak i emocjonalne – mogą w końcu prowadzić do depresji.
Depresja, wstrząśnienie mózgu i obniżona odporność
Chociaż depresja jest potencjalnym skutkiem ubocznym, nastrój nie jest jedyną rzeczą, która może ulec pogorszeniu po wstrząśnieniu mózgu. Odporność również może ulec obniżeniu, ponieważ wstrząśnienie mózgu może mieć negatywny wpływ na jelita. Choć wstrząśnienia mózgu, depresja i obniżona odporność nie wydają się początkowo powiązane ze sobą ani wzajemnie sprzężone, to jednak te trzy czynniki mogą być ze sobą powiązane. Kiedy dochodzi do wstrząsu, organizm sygnalizuje potrzebę leczenia. Niestety, reakcja immunologiczna, która się uaktywnia, może okazać się bardziej szkodliwa niż pomocna: ponieważ układ odpornościowy jest zaprojektowany do reagowania na patogeny, a nie na urazy, komórki uaktywnione w odpowiedzi immunologicznej mogą omyłkowo skierować się na mózg i zwiększyć uszkodzenia spowodowane samym wstrząsem.
Oprócz tego, iż układ odpornościowy odgrywa negatywną rolę w niektórych urazach mózgu, uraz mózgu powiązano z pogorszeniem stanu zdrowia jelit. Dzieje się tak dlatego, iż ludzkie jelita i ludzki mózg zostały definitywnie połączone w sposób określany jako “oś jelita-mózg”. Oś jelita-mózg jest ważna, ponieważ koordynuje reakcje odpornościowe na choroby. Niestety, w przypadku wstrząśnienia mózgu i innych urazów mózgu może dojść do rozłączenia osi jelito-mózg, co może wywołać efekt domina w postaci niezdrowego funkcjonowania. Po wstrząśnieniu mózgu jelita przeżywają okres zwiększonej reaktywności, co może prowadzić do silnej reakcji zapalnej na wszelkie napływające urazy i patogeny, co może negatywnie wpływać na organizm człowieka i powodować niezdrowe reakcje immunologiczne choćby na niewielkie czynniki wyzwalające. Z czasem ten ciągły stan braku równowagi może wyczerpać układ odpornościowy i doprowadzić do powstania spirali osłabionej odporności.
Depresja po wstrząśnieniu mózgu: Leczenie i dalsze postępowanie
Leczenie depresji po wstrząśnieniu mózgu może być trudne, zwłaszcza jeżeli do wstrząśnienia doszło bez świadomości, a leczenie wstrząśnienia mózgu nie zostało rozpoczęte odpowiednio wcześnie. Leczenie depresji bezpośrednio związanej ze wstrząśnieniem mózgu może być bardziej szczegółowe i skomplikowane niż leczenie depresji, która nie wystąpiła w wyniku dramatycznego zdarzenia. Tego typu leczenie może wymagać wielokierunkowego podejścia do leczenia samych objawów depresji, jak i neurologicznego podłoża problemu. Pomimo wielu wyzwań związanych z leczeniem depresji spowodowanej wstrząsami mózgu, możliwe jest leczenie depresji niezależnie od jej przyczyny. Niektóre formy depresji wymagają jednak bardziej zróżnicowanego podejścia do leczenia niż inne. Na przykład, niektóre metody leczenia będą polegały głównie na psychoterapii, podczas gdy inne będą kładły duży nacisk na leki farmaceutyczne. Depresja spowodowana wstrząsem mózgu może wymagać psychoterapii, leków przeciwdepresyjnych i interwencji neurologicznej w celu pełniejszego i skuteczniejszego leczenia depresji związanej ze wstrząsem mózgu.
Więcej informacji
- mind-diagnostics.org/blog/depression/the-unexpected-consequences-of-a-concussion-depression-and-depressed-immunity
