Fot. pacjent.gov.plZ raportu NFZ z grudnia 2024 r. pokazującego liczbę wyszczepionych roczników 2006-2015 wynika, iż z 4,8 mln osób urodzonych w tych latach, zaszczepionych zostało dotychczas ponad 11 proc. uprawnionych. Eksperci podkreślają, iż zaszczepione dziewczynki mają 10-krotnie mniejsze ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy niż ich niezaszczepione rówieśniczki. A ryzyko dotyczy także: – u chłopców nowotworów prącia, a u obu płci – nowotworów odbytu, jamy ustnej, czy gardła.
11 proc. to średnia krajowa. Niestety istnieją ogromne różnice w wyszczepialności pomiędzy województwami: w niektórych wynosi ona blisko 15 proc. (kujawsko-pomorskie), w innych, 7-8 proc. Tak jest np. na Podkarpaciu. Tymczasem są kraje UE, w których wyszczepialność przeciw HPV przekracza 90 proc. To np. Islandia, Norwegia, Portugalia. Tam lekarze nie rozpoznają już raka szyjki macicy od lat.
– W Polsce co roku odnotowuje się blisko 4 tys. nowych zachorowań na raka szyjki macicy. 5 osób dziennie umiera z powodu wirusa, któremu można zapobiec – mówi rzeszowski ginekolog położnik dr Maciej Pabisiak.
To niebezpieczny wirus
HPV (Human Papilloma Virus), czyli wirus brodawczaka ludzkiego jest czynnikiem sprawczym wywołującym wszystkie zachorowania na raka szyjki macicy. Może wywoływać również raka pochwy i sromu u kobiet, raka prącia u mężczyzn oraz raka odbytu, jamy ustnej, nosogardzieli, nasady języka i migdałków, okolic głowy i szyi u obu płci. Wyróżnia się ponad 150 typów HPV, wśród których 40 wywołuje zmiany: skórne, w okolicy narządów płciowych oraz innych okolic ciała. Wirus przenosi się drogą płciową.
Szczepionka ratuje życie
Szczepienia przeciwko HPV to jeden z najprostszych i najskuteczniejszych sposobów ochrony przed zakażeniem HPV i chorobami wywołanymi tym wirusem.
Szczepionki przeciw HPV zalecane są dziewczętom i chłopcom. Można je podawać już po ukończeniu przez dziecko 9. roku życia.
Od 1 czerwca 2023 r. w Polsce ruszył powszechny program szczepień przeciw HPV. Program realizuje założenia i cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030. Zgodnie z jej założeniami, do końca 2028 roku zaszczepionych przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego powinno zostać przynajmniej 60 proc. dzieci w wieku dojrzewania. Początkowo program skierowano do dziewczynek i chłopców w wieku 12 i 13 lat. Aktualnie objęte są nim dzieci po ukończeniu 9 roku życia, do ukończenia 14 lat.
W ramach programu powszechnych bezpłatnych szczepień przeciw HPV dostępne są dwie szczepionki: szczepionka 2-walentna (przeciw typom HPV16 i HPV18) i szczepionka 9-walentna (skierowana przeciw typom HPV6, HPV11, HPV16, HPV18, HPV31, HPV33, HPV45, HPV52, HPV58). Szczepienia mają charakter zalecanych szczepień ochronnych.
Dodatkowo od 1 września 2023 r. realizowany jest program bezpłatnych leków dla dzieci i młodzieży w wieku do 18. roku życia. W ramach tego programu 2-walentna szczepionka przeciw HPV może być dostępna nieodpłatnie dla dzieci do ukończenia 18. roku życia.
Jak się zaszczepić?
Podstawową formą rejestracji na szczepienie przeciw HPV jest bezpośredni kontakt z przychodnią POZ. E-rejestracja jest fakultatywnym narzędziem dla punktów szczepień, dlatego nie do każdej przychodni umówisz się przez infolinię, Internetowe Konto Pacjenta oraz przez aplikację mojeIKP.
