Blizny to zmiany na skórze złożone z włóknistej tkanki łącznej, powstałe na skutek gojenia się rany. Fizjologicznym następstwem uszkodzonej skóry i głębiej położonych tkanek jest proces bliznowacenia, który przywraca ich ciągłość. Nie zawsze jednak ten proces zachodzi w pełni prawidłowo. Właśnie dlatego należy wykonywać tzw. mobilizację blizny, aby nie dochodziło do negatywnych skutków jej powstania.
Czym jest mobilizacja blizny i jak wygląda terapia?
Niezależnie od przyczyny wytworzenia się blizny, zawsze wskazania jest jej mobilizacja. Jest to zbiór różnych technik i metod usprawniających prawidłowy proces gojenia rany i zwiększających elastyczność wytworzonej blizny. Dzięki odpowiednio przeprowadzonej fizjoterapii nie dochodzi do ograniczenia ruchomości tkanek, zaburzeń czucia i zrostów w obszarze blizny. Takie zabiegi są pomocne również w przypadku bardzo starych blizn. Nieopracowane wcześniej zrosty mogą powodować nieprzyjemne ciągnięcie, pieczenie, a choćby zaburzenia ruchomości stawów lub bóle kręgosłupa. Regularna i konsekwentna praca na bliźnie zmniejsza jej widoczność i zapobiega powstawaniu nieprzyjemnych dolegliwości. Terapia polega na manualnym opracowywaniu, masażu, stymulowaniu specjalnymi przyrządami lub urządzeniami do fizykoterapii.
Rodzaje blizny
Blizny można podzielić ze względu na czas powstania, wygląd oraz przyczyny ich powstania. Blizny niedojrzałe są widocznie odróżnione od zdrowej skóry, usztywnione i/lub zaczerwienione. Po około roku przekształcają się w blizny dojrzałe, które mają zwykle zwiększoną ruchomość, prawidłowe ukrwienie i mniej odróżniają się od kolorytu skóry.
Charakter blizny można określić na podstawie jej pochodzenia:
- Blizny pooperacyjne (po zabiegach chirurgicznych, cesarskim cięciu) są zwykle regularne i równe, często natomiast głębokie i przechodzące w wielu warstwach tkanek.
- Blizny pourazowe mogą mieć nieregularny kształt, być poszarpane i mieć różną głębokość. Rany po wypadkach i urazach często są narażone na zakażenia, co może utrudniać gojenie się rany i przebieg prawidłowego procesu bliznowacenia.
- Blizny oparzeniowe zwykle są płytkie, ale obejmują większą powierzchnie i są „rozlane” po skórze.
Ze względu na budowę blizny można wyróżnić:
- Blizny przerostowe (uwypuklone ponad powierzchnię skóry),
- Blizny zanikowe (wgłębione w skórę),
- Keloidy, tzw. bliznowce (patologiczne zmiany przerastające prawidłową tkankę i twardej i guzowatej strukturze).
Różne metody mobilizacji blizny
Terapię blizny można rozpocząć choćby w pierwszym tygodniu od jej powstania – pracując na okolicznych tkankach poprawia się ukrwienie, co pomaga w szybszym gojeniu się rany. Po zagojeniu się rany, można stopniowo przechodzić na samą bliznę i pracować na coraz głębszych warstwach tkanek – w zależności od rodzaju blizny i indywidualnych potrzeb pacjenta. Podstawą jest terapia manualna wykonywana przez fizjoterapeutę, która polega m.in. na rozcieraniu, przełamywaniu, rolowaniu, odciąganiu blizny. Do stymulowania procesów gojenia i przebudowy tkankowej często wykorzystuje się suche igłowanie. Igłoterapia, działając w głębokich warstwach blizny, pobudza produkcję kolagenu, rozluźnia okoliczne mięśnie i poprawia jej ruchomość. Po manualnym opracowywaniu można wykonać specjalną aplikację z użyciem plastrów do tapingu. Kinesiotaping będzie działał wspomagająco przed dłuższy czas – choćby po wyjściu z gabinetu. Jako formę autoterapii (między wizytami u fizjoterapeuty) można wykorzystać różnego rodzaju masażery, wałki z igłami Lyapko czy szczotki do szczotkowania na sucho.
