Polska stoi w obliczu niepokojącego zjawiska społecznego – drastycznego wzrostu liczby egzekucji komorniczych w 2023 roku. Statystyki pokazują kilkudziesięcioprocentowy wzrost spraw windykacyjnych w porównaniu z rokiem poprzednim, a przeciętne zadłużenie wzrosło o kilkanaście tysięcy złotych. Ten trend, zapoczątkowany przez pandemię, wydaje się przybierać na sile, tworząc poważne zagrożenie dla stabilności finansowej wielu polskich rodzin.
Fot. DALL·E 3 / Warszawa w Pigułce
System prawny określa różne okresy przedawnienia długów – od roku w przypadku mandatów komunikacyjnych, przez dwa lata dla niezapłaconych faktur przedsiębiorców, aż po trzy lata dla kredytów i zobowiązań związanych z działalnością gospodarczą. Jednak eksperci podkreślają, iż rozpoczęcie egzekucji komorniczej praktycznie uniemożliwia przedawnienie długu, stawiając dłużników w niezwykle trudnej sytuacji.
Szczególnie niepokojący jest fakt, iż choćby umorzenie postępowania komorniczego nie oznacza końca problemów dla dłużnika. Wierzyciele zachowują prawo do wznowienia egzekucji przez okres od 6 do 10 lat, co sprawia, iż zadłużenie staje się długoterminowym ciężarem dla wielu rodzin.
Eksperci wskazują na rosnącą potrzebę profesjonalnego wsparcia prawnego w sprawach zadłużenia, podkreślając skomplikowany charakter przepisów i ich częste zmiany. Problem ten dotyka szczególnie młodych dłużników, którzy często nie posiadają własnego majątku i mieszkają z rodzicami.
Obecna sytuacja może mieć daleko idące skutki społeczne, wykraczające poza same statystyki. Rosnące zadłużenie może prowadzić do pogłębienia się nierówności społecznych i powstania „klasy zadłużonych”, którzy przez lata będą zmagać się z konsekwencjami swoich zobowiązań finansowych.
Szczególnie niepokojący jest wpływ rosnącego zadłużenia na młode pokolenie. Trudności w spłacie zobowiązań mogą prowadzić do odkładania decyzji życiowych, takich jak założenie rodziny czy zakup mieszkania, co może mieć długofalowe konsekwencje demograficzne dla kraju.
Zjawisko masowych egzekucji komorniczych może również prowadzić do wzrostu napięć społecznych i alienacji znacznej części społeczeństwa. Osoby dotknięte problemem zadłużenia często doświadczają wykluczenia finansowego i społecznego, co może prowadzić do powstania trwałych podziałów w społeczeństwie.
Problem zadłużenia może mieć również istotny wpływ na rynek pracy. Osoby z zajęciami komorniczymi często decydują się na pracę w szarej strefie lub emigrację, co może prowadzić do dalszej destabilizacji systemu społecznego i ekonomicznego.
Długotrwałe zadłużenie może również wpływać na zdrowie psychiczne społeczeństwa. Stres związany z niemożnością spłaty zobowiązań często prowadzi do depresji, problemów rodzinnych i innych zaburzeń psychicznych, co generuje dodatkowe koszty społeczne.
Konieczne wydaje się wypracowanie nowych rozwiązań systemowych, które pomogłyby w skuteczniejszym radzeniu sobie z problemem zadłużenia, szczególnie w przypadku osób młodych i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Bez takich rozwiązań, spirala zadłużenia może stać się jednym z najpoważniejszych wyzwań społecznych najbliższych lat.
