Mikołajki – Scenariusz zajęć wspierających komunikację, emocje i relacje

Dla kogo: uczniowie klas 1–4 szkoły podstawowej, dzieci ze spektrum autyzmu
Czas trwania: 45–60 min
Cele zajęć:

• rozwijanie komunikacji i umiejętności społecznych,
• wspieranie rozpoznawania i wyrażania emocji,
• budowanie pozytywnej atmosfery w klasie,
• stymulacja polisensoryczna (zapachy, dźwięki, faktury),
• ćwiczenie naprzemienności i współpracy.

🎅 1. Wprowadzenie – „Co to za dzień?” (5 min)

Cele: orientacja w wydarzeniu, budowanie poczucia bezpieczeństwa i przewidywalności.
Przebieg:

1. Nauczyciel prezentuje piktogram: MIKOŁAJKI.
2. Krótkie omówienie: „Dziś Mikołajki – dzień obdarowywania, euforii i życzliwości. Dziś też będziemy pracować jak Małe Elfy: pomagać sobie, mówić miłe słowa i tworzyć niespodzianki.”
3. Uczniowie wybierają piktogram emocji, który pasuje do ich obecnego nastroju:
   • 😊 Radość
   • 😌 Spokój
   • 🤔 Ciekawość
   • 😬 Niepewność

🎁 2. Rozgrzewka ruchowa: „Elfowe Ruchy” (5 min)

Cele: aktywizacja układu przedsionkowego, obniżenie napięcia, przygotowanie do pracy.
Przebieg:

• Nauczyciel pokazuje 4 ruchy na dużych kartach:
  • Skoki Elfa (skoki w miejscu)
  • Pakowanie prezentów (składanie rąk jak pudełko)
  • Ciche tupanie renifera
  • Ślizg po śniegu (przesuwanie nóg po podłodze)
• Dzieci wybierają, który ruch wykonujemy jako pierwszy.
• Całość trwa 2–3 min w formie krótkiego „mikołajkowego fitnessu”.

🎄 3. Główne zadanie: „List do Mikołaja… inaczej!” (15–20 min)

Opcja idealna dla ASD – duży wybór form komunikacji:

• piktogramy,
• pojedyncze słowa,
• zdania z gotowego szablonu,
• rysunki,
• przyklejanie elementów.

Materiały:

• karta „List do Mikołaja” (szablon),
• naklejki/piktogramy przedstawiające potrzeby i zainteresowania:
  • „lubię ciszę”, „potrzebuję przerwy”, „lubię misie”, „kocham książki”, „chcę więcej ruchu”, „przyjaciel”, „bezpieczeństwo”,
• kredki, małe ozdoby.

Cel:

Nie chodzi o prezenty materialne — tylko o komunikację potrzeb i wyrażanie preferencji.

👇 Przeczytaj:

Przebieg:

1. Nauczyciel mówi:
   „Dziś powiemy Mikołajowi, czego naprawdę potrzebujemy, żeby było nam dobrze w szkole i w domu.”
2. Uczniowie wybierają piktogramy i tworzą swój list.
3. Dla dzieci piszących — szablon zdań:
   • „Chciałbym/chciałabym więcej…”
   • „Lubię, kiedy…”
   • „Dobrze się czuję, gdy…”
4. Nauczyciel podchodzi i wspiera dziecko w nazywaniu potrzeb.
5. Chętni czytają list, ale nie jest to obowiązkowe — można skorzystać z paska komunikacyjnego lub klikerów.

⭐ 4. Zabawa sensoryczna: „Mikołajkowe pudełko niespodzianek” (10 min)

Cele: rozwijanie wrażliwości dotykowej, eksploracja, budowanie ciekawości w bezpieczny sposób.

Materiały w pudełku:

• miękka wata „jak śnieg”,
• małe dzwoneczki,
• czerwone filcowe pompony,
• mini renifer z drewna,
• zapach świąteczny (goździk/cynamon w woreczku),
• mała kartka z zadaniem społecznym.

Działanie:

1. Dzieci losują po jednym przedmiocie.
2. Opowiadają jednym słowem lub gestem: miękkie/twarde/gorący kolor/zapach/dźwięk.
3. W środku są też karteczki z zadaniami:
   • „Powiedz komuś coś miłego.”
   • „Zrób prezent uśmiechu.”
   • „Podaj komuś pomocną dłoń.”
   • „Zaproś kolegę do pary.”

🦌 5. Gra społeczna: „Podaj prezent dalej!” (8 min)

Cele: naprzemienność, cierpliwość, tolerowanie oczekiwania, współpraca.

Zasady:

• Dzieci siedzą w kole.
• W rytm spokojnej muzyki przekazują sobie pudełko z prezentami (może być karton ozdobiony świątecznie).
• Gdy muzyka zatrzyma się – osoba trzymająca pudełko otwiera je i wykonuje krótkie zadanie:
  • pokaz pantomimiczny: „renifer”, „śnieg”, „Mikołaj”, „elf”,
  • ćwiczenie TUS: „powiedz jedno dobre słowo o sobie”,
  • zadanie sensoryczne: „potrząśnij dzwoneczkiem”.

Możesz dodać „opcję wycofania się” – jeżeli dziecko nie chce wykonać zadania, wybiera piktogram „pomijam”.

🎅 6. Zakończenie i regulacja: „Cicha Mikołajkowa Chwila” (3–5 min)

• krótkie oddychanie z elementem wizualizacji:
  „Wyobraź sobie śnieżną kulę… śnieg opada powoli… oddychasz spokojnie…”
• dzieci pokazują piktogramem, jak się czują po zajęciach,
• wręczenie symbolicznej naklejki Elfa lub mini kartki „Dziękuję, iż tu jesteś”.

👇 Przeczytaj:

📌Powiązane

• Mikołajki w szkole: Scenariusz zajęć rewalidacyjnych dla uczniów z Zespołem Aspergera
• Terapia uważności w świątecznym klimacie: Zajęcia rewalidacyjne na Mikołajki dla uczniów z ASD
• Scenariusz zajęć terapeutycznych TUS: „Pomysły na zajęcia mikołajkowe rozwijające umiejętności społeczne u dzieci z ASD”

📄 Załącznik do artykułu: Karta pracy „Mój list do Mikołaja” (A4)

W formie tekstowej do wklejenia na stronę:

KARTA PRACY – MÓJ LIST DO MIKOŁAJA
Imię: ________
Dziś chciałbym/chciałabym:
⬜ więcej ruchu
⬜ ciszy i spokoju
⬜ więcej zabawy
⬜ przerwy sensorycznej
⬜ czytania
⬜ rysowania
⬜ pobyć z kolegą/koleżanką
⬜ nauczyć się czegoś nowego

Lubię, kiedy:

Dobrze się czuję, gdy:

Mój rysunek dla Mikołaja:
(duża ramka)

🔓 Subskrybuj

📌 Subskrypcja 6 zł – dostęp do wybranych materiałów, artykułów i inspiracji dla nauczycieli, terapeutów i rodziców.
🌟 Subskrypcja PREMIUM 10 zł – rozbudowane arkusze i scenariusze zajęć.

📚 Zajrzyj do eBooków, Pakietów lekcyjnych, scenariuszy zajęć rewalidacyjnych, terapeutycznych, Arkuszy i innych narzędzi (w zakładkach w górnej części strony) na autyzmwszkole.com

👇 Przeczytaj: