Mieszadło Magnetyczne w Recepturze Aptecznej

receptura.pl 1 tydzień temu

Jednym z takich sprzętów, które, choć od lat stosowane w laboratoriach chemicznych, dopiero stosunkowo niedawno znalazło swoje miejsce w aptekach, jest mieszadło magnetyczne. Mimo iż w codziennej praktyce aptecznej nie spotyka się go tak często jak miksera recepturowego, jego zastosowanie mogłoby znacznie usprawnić pracę farmaceutów i poprawić jakość przygotowywanych leków.

Zasada działania mieszadła magnetycznego

Zasada działania mieszadła magnetycznego opiera się na wytwarzaniu pola elektromagnetycznego, które wprawia w ruch obrotowy niewielki magnes umieszczony w naczyniu, na przykład zlewce, w której znajduje się roztwór. Mieszadło składa się z dwóch głównych elementów: płytki magnetycznej oraz mieszadła magnetycznego. Płytka magnetyczna zawiera silny magnes, który jest napędzany silnikiem elektrycznym, co generuje pole magnetyczne. Mieszadełko, często pokryte teflonem, to mały pręt, który pod wpływem pola magnetycznego zaczyna się obracać, mieszając ciecz w naczyniu.

W trakcie procesu mieszania możliwa jest regulacja prędkości obrotowej, co pozwala na dostosowanie intensywności mieszania do specyficznych potrzeb danej receptury. Niektóre modele mieszadeł magnetycznych są dodatkowo wyposażone w płytę grzewczą, która umożliwia jednoczesne mieszanie i podgrzewanie cieczy. Funkcja ta jest szczególnie przydatna przy rozpuszczaniu substancji stałych. Zakres temperatur w takich urządzeniach wynosi zwykle od 50°C do 380°C, co daje szerokie możliwości zastosowania.

Przykłady zastosowania mieszadła magnetycznego w recepturze aptecznej

Przygotowywanie masy czopkowej

Jednym z przypadków, w którym mieszadło magnetyczne może okazać się niezwykle przydatne, jest przygotowywanie masy czopkowej. Jak wiadomo, osiągnięcie idealnej temperatury dla masła kakaowego jest zadaniem trudnym, ponieważ przegrzanie tej substancji grozi powstaniem izoform, co może skutkować problemem z trwałością sporządzonych czopków. W takich sytuacjach idealnym rozwiązaniem jest mieszadło magnetyczne z funkcją podgrzewania. Dzięki temu masa czopkowa jest jednocześnie mieszana i podgrzewana w kontrolowany sposób, co pozwala na uzyskanie odpowiedniej konsystencji bez ryzyka przegrzania.

Przygotowanie zawiesiny z omeprazolem

Kolejnym przykładem, w którym użycie mieszadła magnetycznego jest wręcz niezbędne, jest przygotowanie zawiesiny z omeprazolem o następującym składzie:

Przykład nr 1

Rp.

Omeprazoli 0,4

Gliceroli 30,0

Natrii hydrogenocarbonatis 8,0

Aqua ad 100,0

M.f suspensio

D.S: 1 raz dziennie 1 dawka

Wykonanie takiej zawiesiny stanowi wyzwanie, ponieważ wodorowęglan sodu wymaga długiego czasu mieszania. Badania wykazały, iż tradycyjne mieszanie bagietką może trwać choćby 45 minut, co jest czasochłonne i nieefektywne. Dodatkowo, nie zaleca się podgrzewania tego roztworu powyżej 40°C, gdyż mogłoby to doprowadzić do jego rozkładu. W tym przypadku mieszadło magnetyczne skraca czas mieszania wodorowęglanu sodu do około 20 minut, co znacząco przyspiesza proces przygotowania leku.

Procedura wykonania recepty:

Sprawdzenie recepty pod względem formalnym i merytorycznym.
Przygotowanie niezbędnych utensyliów.
Rozcieranie omeprazolu z glicerolem w moździerzu.
Mieszanie wodorowęglanu sodu z wodą dzięki mieszadła magnetycznego do całkowitego rozpuszczenia substancji.
Dodanie roztworu wodorowęglanu sodu do moździerza, pozostawiając niewielką ilość do przepłukania moździerza.
Przeniesienie zawiesiny do butelki, przepłukanie moździerza pozostałym roztworem i ponowne przelanie do butelki.

Tak przygotowana zawiesina powinna być oznaczona etykietą „zmieszać przed użyciem” oraz przechowywana w lodówce, z okresem trwałości wynoszącym 14 dni.

Wcierka do włosów

Mieszadło magnetyczne może być również użyteczne podczas przygotowywania wcierki do włosów. Proces ten wymaga dokładnego połączenia różnych składników, które w tradycyjny sposób trudno jest równomiernie wymieszać. W tym przypadku mieszadło magnetyczne zapewnia nie tylko precyzyjne i jednolite mieszanie.

Przykład nr 2

Rp.

Minoxidili 5,0

Pilocarpini 0,5

Coffeini 1,0

Ac. salicylici 1,00

Ethanoli 96% 47,5

Aquae ad 100,0

M.f solutio

D.S: 1 raz dziennie na skórę głowy

W tym przykładzie swoje zastosowanie również znajdzie mieszadło magnetyczne, gdyż wyzwaniem będzie rozpuszczenie wszystkich składników. Szczegółem, o którym warto pamiętać jest rozpuszczalność kofeiny. Jest to substancja trudno rozpuszczalna w etanolu i również dość trudno rozpuszczalna w wodzie. Rozwiązaniem jest w pierwszej kolejności rozpuszczenie kwasu salicylowego w etanolu, gdyż w salicylanach kofeina rozpusci się dużo łatwiej,a następnie reszty składników. Na samym końcu należy dodać podgrzaną wodę (do około 40 stopni Celsjusza), aby proces był efektywny wszystkie czynności mieszania substancji można wykonać właśnie przy użyciu mieszadła magnetycznego.

Podsumowanie

Mieszadło magnetyczne, choć wciąż rzadko spotykane w aptekach, stanowi niezwykle użyteczne narzędzie, które może znacząco usprawnić proces przygotowywania leków. Jego wszechstronność, możliwość precyzyjnego kontrolowania mieszania oraz dodatkowe funkcje, takie jak podgrzewanie, sprawiają, iż powinno ono znaleźć swoje miejsce w każdej nowoczesnej aptece. Wykorzystanie mieszadła magnetycznego może nie tylko przyspieszyć pracę farmaceutów, ale także poprawić jakość i stabilność przygotowywanych receptur, co bezpośrednio przekłada się na zadowolenie pacjentów.

Autor: mgr farm. Martyna Brzezińska

Bibliografia