Mania i depresja – czym są zaburzenia afektywne dwubiegunowe?

Ludzka egzystencja nierozerwalnie powiązana jest z odczuwaniem szerokiej gamy emocji. Szczęście, smutek, radość, rozdrażnienie, gniew, rozpacz… Mogą być one intensywne bądź delikatne, przybierać na sile z czasem. Są jednak przejściowe, po pewnym czasie ustępują, są zastąpione innymi.

W przypadku, gdy osoba walczy z negatywnymi uczuciami przez dłuższy okres, może cierpieć na depresję, czyli chorobę afektywną jednobiegunową.

Istnieje jednak jeszcze jedna odmiana zaburzeń afektywnych, w której stany depresyjne przeplatają się z tak zwaną manią. Po „emocjonalnym dołku” nastrój osoby chorej na ChAD ulega drastycznej poprawie, a wręcz – zbyt dużej, zagrażającej pacjentowi oraz jego otoczeniu.

O ile odmiana jednobiegunowa jest dość powszechnie znana, to druga odmiana tejże choroby pozostaje czasem niezauważona.

Co powinniśmy więc o niej wiedzieć?

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) najczęściej zaczyna się przed 40 rokiem życia (zwykle w przedziale wieku 28-35 lat). Charakteryzuje się występowaniem naprzemiennych zespołów depresyjnych, maniakalnych (lub hipomaniakalnych) oraz mieszanych. Mogą być one rozdzielone od siebie okresami bezobjawowymi. Możemy wyróżnić dwa jej typy:

· Typ I – w którym występują epizody depresji i manii;

· Typ II – w którym występują epizody depresji i hipomanii. Oprócz powyższego podziału chorobę dzieli się ze względu na częstość jej nawrotów:

· typ rapid cycling – na przestrzeni roku występują przynajmniej cztery różne epizody zaburzeń;

· typ ultra rapid cycling – liczba epizodów sięga rzędu kilkunastu, zmieniając się czasem choćby kilkukrotnie w ciągu doby.

Czym charakteryzują się poszczególne epizody ChAD?

W przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej obserwujemy następujące okresy:

1. Mania – stan łatwy do rozpoznania. Osoba w manii jest bardzo aktywna, towarzyszy jej nieustanna, zaciekła gonitwa myśli oraz chęć realizowania wielu planów jednocześnie. Chory bardzo mało śpi, jest bardzo pewny siebie, ma wysokie libido i chętnie bierze udział w zachowaniach ryzykownych, ma niesamowicie wysoką samoocenę. Mogą wystąpić również objawy psychotyczne.

2. Hipomania – trudno ją zauważyć. Osoba podczas tego epizodu jest „duszą towarzystwa”, ma w sobie bardzo wiele motywacji, potrafi wiele wtedy osiągnąć. Chory śpi krócej i jest zawsze wypoczęty zaraz po przebudzeniu. (Mogą być to również cechy danego człowieka, hipomanię stwierdza się tylko wówczas, gdy pojawiają się one i znikają).

3. Depresja – chory traci wolę życia. Towarzyszy mu brak energii, smutek, przygnębienie, zaburzenia snu, brak odczuwania przyjemności, spadek libido, lęk, niska samoocena, a w skrajnych przypadkach – myśli samobójcze.

4. Stan mieszany – objawy manii i depresji współtowarzyszą sobie, np. przygnębienie, płacz i duża ilość energii. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku myśli samobójczych – potrzebna jest natychmiastowa hospitalizacja