Magnez i potas – niezastąpiony duet. Jak rozpoznać niedobory?

Magnez i potas to dwa minerały, które wywierają wiele różnych i ważnych efektów na organizm. Magnez uczestniczy w aktywacji setek reakcji biochemicznych w organizmie i pełni kluczową funkcję w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu, serca oraz mięśni szkieletowych. Pomaga również kontrolować poziom glukozy i ciśnienia krwi¹. Badania wskazują, iż jego suplementacja przynosi korzyści w leczeniu m.in. migren, stanu przedrzucawkowego, depresji, choroby niedokrwiennej serca oraz astmy². Potas natomiast odgrywa kluczową rolę w prawidłowej pracy mięśni, regulacji rytmu serca oraz utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej. Zarówno potas, jak i magnez wspierają kontrolę ciśnienia tętniczego oraz stabilizację poziomu glukozy we krwi ¹.

Dlaczego magnez i potas razem?

Niedobory obydwu pierwiastków są szczególnie istotne u chorych z zaburzeniami pracy serca, przede wszystkim w przypadku choroby niedokrwiennej serca, przewlekłej niewydolności oraz zawału serca, w chorobach nerek i u osób narażonych na stres ^{3, 4}. Magnez i potas od lat znajdują zastosowanie w terapii zaburzeń rytmu serca i nadciśnienia tętniczego, choć mechanizm ich działania nie został w pełni wyjaśniony⁵. Wyniki badań klinicznych pokazują, iż stosowanie leków moczopędnych prowadzi do równoczesnej utraty potasu i magnezu. Niedobór magnezu dodatkowo nasila problem, ponieważ wpływa na aktywność kanałów potasowych, zmieniając stan depolaryzacji błony komórkowej i wydłużając potencjał czynnościowy⁶. Hipomagnezemia zwiększa także wydalanie potasu i utrudnia wyrównanie hipokaliemii, gdyż prawidłowe funkcjonowanie pompy sodowo-potasowej wymaga obecności jonów magnezu. Dlatego w sytuacji, gdy obniżony poziom potasu trudno jest wyrównać, lekarze zalecają oznaczyć stężenie magnezu i w razie potrzeby uzupełnić jego niedobór ^{6, 7}.

Najczęstsze objawy niedoborów u pacjentów w aptece

Magnez i potas współdziałają w licznych procesach fizjologicznych, a ich niedobory zwykle pojawiają się jednocześnie ^{7, 8}. Statystyki pokazują, iż blisko 68,4% Polaków może cierpieć na niedobór magnezu ^{9. N}atomiast w publikacji dotyczącej zaburzeń gospodarki potasowej podano, iż w populacji ogólnej (pacjenci nieleczący się diuretykami) hipokaliemia może występować z częstotliwością 0,5-2,6 %, a wśród pacjentów stosujących diuretyki tiazydowe – u 10-40% tej grupy ¹⁰. Objawy braku magnezu i potasu są niecharakterystyczne i mogą dotyczyć wielu układów.

Do objawów niedoboru magnezu należą m.in. przewlekłe zmęczenie, problemy z koncentracją i funkcjami poznawczymi, bóle głowy, zaburzenia snu, wahania nastroju, bolesne skurcze oraz drżenia mięśni, a także drętwienia i mrowienia kończyn. Niedobór może prowadzić również do zaburzenia rytmu serca w postaci tachyarytmii, dolegliwości trawiennych oraz skurczu mięśni gładkich w obrębie dróg oddechowych ^{7, 11}. Do najczęstszych objawów niedoboru potasu należą zmęczenie, zaburzenia rytmu serca, spadek ciśnienia, uczucie znużenia oraz osłabienie mięśni, zwłaszcza nóg. W bardziej zaawansowanych przypadkach może dochodzić do hipowentylacji i trudności w oddychaniu spowodowanych osłabieniem mięśni oddechowych ³. Niedobory magnezu i potasu są ze sobą mocno powiązane, dlatego objawy, takie jak zmęczenie, osłabienie, większa podatność na stres i skurcze mięśni, są typowe dla obu niedoborów ⁷.

Kto jest najbardziej narażony?

Ujemny bilans magnezu może wynikać ze złych nawyków żywieniowych, takich jak dieta bogatotłuszczowa, ubogobiałkowa, nadmierne spożycie kawy, herbaty, alkoholu czy produktów z fosforanami, które utrudniają wchłanianie i zwiększają wydalanie magnezu. Niedobór tego pierwiastka obserwuje się u osób narażonych na stres, kobiet przyjmujących środki antykoncepcyjne, pacjentów poddawanych terapii antybiotykami, cytostatykami, lekami uspokajającymi, nasennymi czy psychotropowymi, a także u chorych z niewydolnością nerek ⁴. Na niedobór potasu szczególnie narażeni są pacjenci przyjmujący leki moczopędne lub przeczyszczające, osoby z biegunkami, wymiotami, przetokami, nadmierną potliwością czy oparzeniami, chorzy z dietą ubogą w potas, pacjenci z zaburzeniami hormonalnymi i nerkowymi, przyjmujący niektóre leki (np. glikokortykosteroidy, aminoglikozydy, cisplatynę) oraz osoby z towarzyszącym niedoborem magnezu ¹⁰.

Zgodnie z wytycznymi, zalecane dzienne spożycie magnezu wynosi 420 mg dla mężczyzn i 320 mg dla kobiet, przy czym zapotrzebowanie rośnie w okresie zwiększonego wysiłku fizycznego, stresu, ciąży i karmienia piersią. Z kolei według rekomendacji WHO, osoby powyżej 16. roku życia powinny dostarczać co najmniej 3510 mg magnezu. Choć przeciętna dieta dostarcza zwykle 780–3900 mg potasu, u osób starszych i przewlekle chorych jego ilość bywa niewystarczająca, co sprzyja stopniowemu rozwojowi niedoborów ⁷.

Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest wiele preparatów łączących magnez i potas, zarówno w postaci suplementów diety, jak i leków OTC. Skuteczność ich działania zależy jednak od wchłaniania, które warunkowane jest m.in. dawką, formą chemiczną oraz rozpuszczalnością w wodzie. Związki nieorganiczne charakteryzują się niską przyswajalnością, natomiast sole magnezu z kwasami organicznymi wykazują lepszą biodostępność. W piśmiennictwie szczególnie podkreśla się korzystne adekwatności cytrynianu, glukonianu, mleczanu oraz wodoroasparaginianu magnezu ^{4, 7}.

Dlaczego Aspargin?

Aspargin jest lekiem OTC, a nie suplementem diety. Stanowi cenne źródło magnezu i potasu w ramach uzupełnienia ich niedoborów w organizmie. Zawarte w nim pierwiastki działają synergicznie, wspierając funkcjonowanie serca, mięśni oraz układu nerwowego ¹². Jako lek podlega ciągłemu nadzorowi i rygorystycznym regulacjom, co zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa i gwarancję skutecznego stosowania.

Jedna tabletka leku Aspargin zawiera 54 mg jonów potasu oraz 17 mg jonów magnezu. Produkt leczniczy Aspargin zawiera magnezową i potasową sól kwasu asparaginowego – substancje dopuszczone do obrotu wyłącznie w lekach ^{4, 13}. Wodoroasparaginiany zawarte w leku skutecznie „maskują” dodatni ładunek pierwiastków, ułatwiając ich przenikanie przez błony jelita, których zewnętrzna strona również ma ładunek dodatni ^{14, 15}. Dzięki takiej formie produkt zapewnia wysoką skuteczność, dostarczając magnez i potas w najlepiej przyswajalnej postaci ⁴.

Aspargin to lek od pokoleń wspierający walkę z niedoborami magnezu i potasu. Dzięki szerokiemu zastosowaniu jest polecany w profilaktyce i leczeniu niedoborów, szczególnie u osób z problemami sercowo-naczyniowymi, sportowców czy tych narażonych na stres ^{3, 4, 16}

Niedobory magnezu i potasu należą do częstych, choć często niedocenianych problemów zdrowotnych. Objawy bywają niespecyficzne (m.in. zmęczenie, skurcze mięśni czy zaburzenia rytmu serca), dlatego to właśnie farmaceuta odgrywa kluczową rolę w szybkim ich rozpoznaniu i adekwatnej rekomendacji preparatu. W codziennej praktyce sprawdzonym rozwiązaniem jest Aspargin – lek OTC, który dzięki obecności wodoroasparaginianów magnezu i potasu skutecznie wspiera profilaktykę oraz uzupełnianie niedoborów tych pierwiastków, zapewniając wysoką przyswajalność i bezpieczeństwo stosowania.

Bibliografia:

1. com, Can You Take Magnesium and Potassium Together?, https://www.health.com/magnesium-and-potassium-8546395 [dostęp: 30.09.2025]
2. De Baaij J. H., Hoenderop J. G., Bindels R. J. Magnesium in man: implications for health and disease. Physiological Reviews. 2015; 95(1): 1-46.
3. Chamienia A. Gospodarka potasowa – podstawy teoretyczne i codzienna praktyka lekarska. Choroby Serca i Naczyń. 2004; 1(2): 97-107.
4. Jabłecka A., Korzeniowska K., Skołuda A., Cieślewicz A. Preparaty magnezu. Farmacja Współczesna. 2011; 4: 29-32.
5. Wu G., Tian H., Han K. i wsp. Potassium, magnesium supplementation for four weeks improves small distal artery compliance and reduces blood pressure in patients with essential hypertension. Clinical and Experimental Hypertension. 2006; 28: 489-497.
6. Iskra M., Krasińska B., Tykarski A. Magnez – rola fizjologiczna, znaczenie kliniczne niedoboru w nadciśnieniu tętniczym i jego powikłaniach oraz możliwości uzupełniania w organizmie człowieka. Arterial Hypertension. 2013; 17(6): 447-459.
7. Mączyńska J., Dąbrowski R. Potas i magnez – sztuka suplementacji. Medycyna po Dyplomie. 2018; 11 (https://podyplomie.pl/medycyna/31628,potas-i-magnez-sztuka-suplementacji).
8. Rude R. K. Physiology of magnesium metabolism and the important role of magnesium in potassium deficiency. The American Journal of Cardiology. 1989; 63(14): 31G-34G.
9. com.pl, Znaczenie magnezu dla zdrowia, https://www.biostat.com.pl/znaczeniemagnezudlazdrowia.php [dostęp: 30.09.2025]
10. Korzeniowska K., Cieślewicz A., Jabłecka A. Zaburzenia gospodarki potasowej (część I) Hipokaliemia polekowa – przypadki zarejestrowane przez Regionalny Ośrodek Monitorowania Działań Niepożądanych Leków w Poznaniu. Farmacja Współczesna. 2011; 4: 66-72.
11. Szymczyk H. Magnez – pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Farmacja Współczesna. 2016; 9: 217-223.
12. Wills M R. Magnesium and potassium. Inter-relationships in cardiac disorders. 1986; 31(4): 121-131.
13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety; https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/sklad-oraz-oznakowanie-suplementow-diety-17385919 [dostęp: 30.09.2025]
14. https://aspargin.pl/dlaczego-aspargin [dostęp: 30.09.2025]
15. ChPL Aspargin https://rejestry.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/774/characteristic [dostęp: 30.09.2025]
16. https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/63741,Aspargin-tabletki [dostęp: 30.09.2025]

Aspargin®, 1 tabletka zawiera: 17 mg jonów magnezu w postaci 250 mg magnezu wodoroasparaginianu (Magnesii hydroaspartas) oraz 54 mg jonów potasu w postaci 250 mg potasu wodoroasparaginianu (Kalii hydroaspartas). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: sacharoza 53 mg. Wskazania do stosowania: Uzupełnianie niedoboru magnezu i potasu: przy niemiarowościach i nadpobudliwości serca, zwłaszcza na tle niedoboru magnezu i potasu; profilaktycznie w chorobie niedokrwiennej serca, przy zagrożeniu zawałem; w rekonwalescencji pozawałowej; po przebytych chorobach zakaźnych lub zabiegach chirurgicznych, w przebiegu których doszło do utraty magnezu i potasu; jako lek przeciwdziałający niepożądanym skutkom długotrwałego stosowania glikozydów nasercowych i leków moczopędnych (np. tiazydów, furosemidu). Produkt leczniczy jest przeznaczony dla pacjentów w wieku powyżej 12 lat. Dawkowanie: Dorośli i dzieci w wieku powyżej 12 lat: doustnie, zwykle od 2 do 6 tabletek na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych, po posiłku (co odpowiada od 34 mg do 102 mg Mg++/ dobę (1,4 mmol do 4,2 mmol) oraz od 108 mg do 324 mg K+/ dobę (2,7 mmol do 8,3 mmol). Lek należy przyjmować po posiłku, popijając wodą. Uwaga: przyjmuje się, iż całkowite dzienne zapotrzebowanie organizmu na magnez nie przekracza 5 mg/kg masy ciała, a przy zapobieganiu niedoborom potasu podaje się do 780 mg jonu na dobę. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik produktu leczniczego (patrz pkt 6.1 ChPL Aspargin), hipermagnezemia, hiperkaliemia, ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny mniejszy od 30 ml/min), zakażenia dróg moczowych, zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego (blok), bradykardia, myasthenia gravis, znaczne niedociśnienie tętnicze krwi. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Nie podawać bez wiedzy lekarza w chorobach nowotworowych. Produktu leczniczego nie należy stosować w ostrym odwodnieniu, rozległym zniszczeniu tkanek (np. oparzenia dużych powierzchni ciała). Nie podawać z innymi preparatami zawierającymi potas. Przy długotrwałym stosowaniu, w razie ciężkiej biegunki oraz u pacjentów leczonych glikozydami nasercowymi należy kontrolować stężenie potasu i magnezu w surowicy, a w razie potrzeby także w erytrocytach. Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka. Pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy nie powinni przyjmować produktu leczniczego. Działania niepożądane: zaburzenia układu nerwowego: bezsenność (bardzo rzadko); zaburzenia nerek i dróg moczowych: hiperkaliemia (rzadko zwłaszcza u osób z zaburzeniami czynności nerek); zaburzenia żołądka i jelit: bóle brzucha (niezbyt często), nudności (niezbyt często), biegunka ( nie (niezbyt często) , zaparcia (niezbyt często), wymioty, które zwykle ustępują samoistnie (niezbyt często); zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: zaczerwienienie skóry (rzadko); zaburzenia serca: zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego (rzadko); zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: osłabienie mięśniowe (rzadko). Podmiot odpowiedzialny posiadający pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Farmaceutyczna Spółdzielnia Pracy FILOFARM®, ul. Pułaskiego 39, 85-619 Bydgoszcz. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: R/2107. OTC – lek wydawany bez recepty. OTC/A/Kam/IX/2025