Letnia regeneracja. Jak zadbać o zdrowe włosy i paznokcie?
Ciepłe miesiące roku skłaniają nas do zadbania o kondycję naszej skóry i jej wytworów – włosów i paznokci. Gdy są one w dobrym stanie, stanowią nie tylko widoczny na pierwszy rzut oka atrybut urody, ale także świadczą o utrzymywaniu organizmu w dobrym zdrowiu.
Objawy takie jak wypadanie włosów, pogorszenie się stanu paznokci czy skóry, zwłaszcza gdy pojawiają się nagle lub ulegają znacznemu nasileniu w krótkim czasie, mogą stanowić dla nas sygnał alarmowy i przyczynę głębszego zainteresowania się swoim zdrowiem.
Najczęstsze przyczyny wypadania włosów:
- anemia
- choroby tarczycy
- zmęczenie, stres
- niedobory w diecie
- choroby skóry głowy
- przebyte zakażenie
- COVID-19
- zaburzenia hormonalne
Spośród tych symptomów najłatwiej zauważalne gołym okiem jest wypadanie włosów – zaniepokojeni pacjenci, widząc ubywające pasma, w pierwszej kolejności szukają rozwiązania na aptecznych półkach. Nasza skóra głowy zawiera niemal 100 tysięcy cebulek włosowych, z czego około 90% jest w fazie anagenowej, czyli stadium aktywnego wzrostu. Wskutek podziału komórek macierzy łodyga włosa wyrasta ponad powierzchnię skóry, jednak koniecznym warunkiem efektywnego przebiegu tego procesu jest odpowiednie odżywienie macierzy i dostarczenie jej niezbędnych składników, takich jak witaminy, minerały i proteiny.
Wobec szybkiego i intensywnego trybu życia najbardziej pożądane są proste rozwiązania, które całościowo dostarczą nam brakujących składników – stąd wysoka (i stale rosnąca) popularność suplementów diety zawierających kompleksy witaminowo-mineralne wzmacniające skórę, włosy i paznokcie.
Przyjrzyjmy się składnikom, które możemy znaleźć w popularnych preparatach. Dlaczego niektóre z nich występują w ich składach częściej niż inne, za co odpowiadają i czy mogą mieć realny wpływ na nasz wygląd i zdrowie?
Aminokwasy siarkowe – cysteina i metionina
Można je określić mianem cegiełek tworzących strukturę włosa – mostki dwusiarczkowe wiążące ze sobą reszty cysteinowe wchodzą w skład wielu białek, w tym najważniejszego z punktu widzenia zdrowia skóry – keratyny. Ich niedobór powoduje zaburzenia jej syntezy, a co za tym idzie – objawy takie, jak kruchość i łamliwość paznokci, utrata elastyczności łodyg włosów i w konsekwencji ich wypadanie czy rozdwajanie się końcówek.
Ponadto metionina i cysteina biorą udział w syntezie silnego przeciwutleniacza – glutationu – stanowiąc podstawę bariery przed uszkadzającymi komórki naszego ciała wolnymi rodnikami i wspomagając proces detoksykacji organizmu.
Warto szukać ich w składach preparatów witaminowo-mineralnych ze względu na ich wszechstronne działanie, należy jednak zwrócić uwagę na dawki, w jakiej w nich występują – za optymalne można przyjąć te powyżej 100–200 mg.
Witaminy z grupy B
Kompleks witamin B składa się z ośmiu związków – tiaminy (B1), ryboflawiny (B2), niacyny (B3), kwasu pantotenowego (B5), pirydoksyny (B6), biotyny (B7), kwasu foliowego (B9) i kobalaminy (B12). Spośród nich największe znaczenie dla zdrowia skóry, włosów i paznokci mają ryboflawina, biotyna, kwas foliowy i kobalamina. Wchodzą w skład istotnych dla procesu syntezy białek oraz kwasów nukleinowych koenzymów i katalizatorów, odgrywają istotną rolę w procesie podziału komórek.
Na szczególną uwagę zasługuje tu biotyna, która jako jedyna z wymienionych jest wytwarzana przez organizm ludzki, a dokładniej przez bytującą w jelitach florę bakteryjną. Niedobory witamin z grupy B mogą przejawiać się w suchości i podrażnieniu skóry, kruchości i łamliwości włosów i paznokci oraz zwiększonym wypadaniu włosów, niemniej jednak ze względu na rozpuszczalność witamin z tej grupy w wodzie i dobrą przyswajalność znaczne niedobory zdarzają się stosunkowo rzadko.
Biotyna jest odczynnikiem stosowanym w niektórych badaniach laboratoryjnych – kompleks biotyny-streptawidyny służy między innymi oznaczaniu hormonów tarczycy, parathormonu, witaminy D, hormonu luteinizującego i folikulotropowego, hormonów sterydowych oraz niektórych markerów nowotworowych. Pamiętaj o odstawieniu preparatów zawierających biotynę na co najmniej 48 godzin przed pobraniem krwi do analizy!
Mikroelementy
Pierwiastki śladowe, na przekór temu, co wskazuje ich nazwa, mają istotne znaczenie dla utrzymania dobrej kondycji organizmu. Wchodzą w skład enzymów i katalizatorów mnogości procesów zachodzących w naszym ciele. W cyklu odnowy komórkowej skóry szczególnie istotną rolę odgrywają:
Cynk – odpowiada za stymulację produkcji wiązań dwusiarczkowych w białkach budulcowych oraz przebieg procesu keratynizacji włosa, uczestniczy w syntezie kolagenu, reguluje funkcje wydzielnicze skóry, w szerszym ujęciu wpływa na funkcjonowanie układu hormonalnego. Bierze udział w przetwarzaniu kwasów tłuszczowych, przez co ma wpływ na proces regeneracji skóry. Niedobór cynku jest przyczyną bielactwa paznokci – charakterystycznych białych, „chmurowatych” przebarwień na płytce paznokcia.
Krzem – w kwaśnym środowisku żołądka zmienia się w kwas ortokrzemowy, który pełni istotną funkcję w pobudzaniu fibroblastów do syntezy kolagenu, odpowiadającego za elastyczność skóry, włosów i paznokci. Bogatym źródłem krzemu są wyciągi roślinne, między innymi z pokrzywy, bambusa, skrzypu polnego i kozieradki.
Selen – wchodzi w skład ponad 30 białek i enzymów i jest ważnym komponentem w przebiegu wielu istotnych mechanizmów w organizmie – produkcji hormonów tarczycy (sama jej tkanka zawiera wyższe stężenie selenu niż jakikolwiek inny organ w ciele), syntezy DNA czy przede wszystkim – jako silny przeciwutleniacz – ochrony przed wolnymi rodnikami.
Miedź – odgrywa istotną rolę w procesie namnażania się komórek keratynocytów i fibroblastów, co skutkuje przyspieszeniem mechanizmów naprawczych skóry, wzmocnieniem struktury włosa i pobudzaniem go do wzrostu w prawidłowej, elastycznej i wytrzymałej postaci. Co ciekawe, skutkiem niedoborów miedzi są zaburzenia pigmentacji włosa, czyli siwienie!
Żelazo – jako podstawowy składnik hemoglobiny dostarcza niezbędne składniki odżywcze do komórek macierzystych skóry, dając impuls do ich podziału i różnicowania. Obniżony poziom hemoglobiny – anemia – jest łatwo zauważalny w postaci osłabienia kondycji włosów – ich łamliwości i zwiększonego wypadania, bladości, suchości i szorstkości skóry.
Witamina A i witamina E
Często utożsamiane z „witaminami piękna” i kojarzone z zachowaniem dobrego wyglądu przez długie lata, witaminy A i E biorą udział w procesach antyoksydacyjnych i neutralizacji uszkadzających komórki wolnych rodników, co istotnie wpływa na widoczne objawy starzenia się skóry.
Jednakże, ze względu na rozpuszczalność i zdolność do kumulacji tych witamin (głównie z form pochodzenia zwierzęcego) w tłuszczach, należy szczególnie przestrzegać ich prawidłowego dawkowania – dla przykładu przedawkowanie witaminy A, poza poważnymi w skutkach uszkodzeniami wątroby, stanowi bezpośrednią przyczynę zwiększonego wypadania włosów (jest to między innymi powszechny skutek uboczny doustnych terapii izotretynoiną).
Aby nie dopuścić do tego swego rodzaju błędnego koła, znacznie bezpieczniejszym i korzystnym dla zdrowia (w tym zdrowia skóry) rozwiązaniem będzie suplementacja form witaminy A pochodzenia roślinnego, czyli karotenoidów.
Warto jednak zastanowić się, czy wraz z nadejściem letnich miesięcy nie przyjrzeć się głębiej temu, co nam w ciele gra – może to być dobra okazja, żeby wykonać kompleksowe badania (i pamiętać o ich corocznym powtarzaniu!), które wskażą nam precyzyjnie, w którą stronę skierować nasze działania tak, aby te przyniosły pożądane efekty.
Źródła:
- https://trychologia.edu.pl/cykl-wzrostu-wlosow/.
- The Role of Vitamins and Minerals in Hair Loss: A Review. Hind M. Almohanna, Azhar A. Ahmed, John P. Tsatalis, Antonella Tosti; Dermatology and Therapy, 2019 Mar; 9(1): 51–70.
- Nutrition of women with hair loss problem during the period of menopause. Zuzanna Sabina Goluch-Koniuszy; Menopause Review 2016; 15(1): 56–61.
- https://trycholog.info/keratyna/.
- Cynk – pierwiastek zdrowia. Maria Szcześniak, Bożena Grimling, Jan Meler, Farmacja Polska 2014, 70(7): 363–366.
