Związek skuteczny w leczeniu ciężkiego stłuszczenia wątroby, tripeptyd o nazwie DT-109, naukowcy wypróbowali obecnie w innym obszarze – równie skutecznie. Podczas badań na małpach ograniczył on powstawanie blaszek miażdżycowych w aorcie i tętnicach wieńcowych.
Oparty na glicynie związek aminokwasowy DT-109 został opracowany na University of Michigan w USA. Wcześniejsze badania wykazały, iż jest on skuteczny w leczeniu ciężkiego stłuszczenia wątroby. Teraz naukowcy z University of Michigan Medical School, współpracujący z Xi’an Jiaotong University Health Science Center (Chiny), dowiedli, iż zatrzymał on również procesy prowadzące do zwapnienia naczyń, które przyczynia się do usztywnienia tętnic i niestabilności blaszek miażdżycowych.
W badaniu z 2023 r. opublikowanym w „Cell Metabolism” DT-109 odwrócił proces gromadzenia się tłuszczu w wątrobie i zapobiegł jej bliznowaceniu u myszy oraz ssaków naczelnych innych niż człowiek w przypadku najcięższej postaci niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). Stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną jest najczęstszym schorzeniem wątroby – dotyka prawie 7 proc. populacji świata. Schorzenie to jest silnie związane z podwyższonym ryzykiem miażdżycy, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń zagrażających życiu, takich jak zawał serca i udar.
– Jak wykazały obecne badania, DT-109 wykazał niezwykłą zdolność do przeciwdziałania postępowi miażdżycy, co jest osiągnięciem o ogromnym potencjale terapeutycznym – powiedział dr Eugene Chen, współautor badania i profesor medycyny sercowo-naczyniowej. Jego zespół opracował DT-109 w 2019 r. po odkryciu, iż zaburzony metabolizm glicyny może powodować niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby.
– Pojawienie się DT-109 jako leku o podwójnym działaniu, który może także leczyć powikłania naczyniowe związane z miażdżycą, oznacza znaczący postęp w krajobrazie leczenia — skomentował dr Jifeng Zhang, współautor i profesor badawczy medycyny sercowo-naczyniowej w U-M Medical School.
W badaniu z 2025 r. naukowcy karmili naczelne inne niż człowiek dietą bogatą w cholesterol przez 10 miesięcy przed leczeniem ich doustnym DT-109. Oprócz hamowania powstawania blaszek miażdżycowych związek stłumił przewlekły stan zapalny związany z wapnieniem tętnic. Stało się to możliwe częściowo dzięki zmniejszeniu sygnału z białka NLRP3, które odgrywa kluczową rolę w wapnieniu naczyń.
– Te wyniki są szczególnie ważne, ponieważ sugerują, iż DT-109 może nie tylko zmniejszyć zmiany miażdżycowe, ale także zapobiec wapnieniu naczyń, które nasila sztywność tętnic i podatność na blaszki w zaawansowanej miażdżycy. To stwarza okazję do zajęcia się przyczyną problemu zamiast radzenia sobie z powikłaniami w miarę ich pojawiania się – wskazał Chen
Obecny standard leczenia miażdżycy obejmuje przede wszystkim leki obniżające poziom lipidów, takie jak statyny i inhibitory PCSK9, w celu kontrolowania poziomu cholesterolu. Jednak nie zapobiega to wapnieniu naczyń i postępowi miażdżycy, a pacjenci pozostają narażeni na ciągłe ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych.
W porównaniu z genetycznie zmodyfikowanymi myszami ssaki naczelne pozwalają dokładniej odwzorować ludzką miażdżycę i dysfunkcję metaboliczną. – Nasze wyniki w modelach naczelnych innych niż człowiek wzmacniają potencjał udanej translacji klinicznej, dając nadzieję w krajobrazie chorób, w którym w tej chwili brakuje skutecznych metod leczenia – powiedział Chen.
Wyniki nowych badań przedstawiono na łamach „Signal Transduction and Targeted Therapy”.
