Leflunomid versus azatiopryna w leczeniu toczniowego zapalenia nerek

Zdjęcie: 123RF


Toczniowe zapalenie nerek (lupus nephritis – LN) występuje u 50–60 proc. chorych z rozpoznaniem tocznia rumieniowatego układowego (sytemic lupus erythematosus – SLE).

U 10–30 proc. przebieg choroby jest niekorzystny, co prowadzi do rozwoju przewlekłej niewydolności nerek i konieczności wdrożenia leczenia transplantacyjnego.

Według aktualnych rekomendacji LN wymaga w pierwszej kolejności tzw. terapii indukującej, a następnie leczenia podtrzymującego z zastosowaniem leku immunosupresyjnego: azatiopryny (AZA) lub mykofenolanu mofetilu (MMF).

Czas trwania leczenia zależy od ryzyka nawrotu LN i trwa minimum 2–3 lata.

Leflunomid to lek szeroko stosowany w reumatologii głównie we wskazaniach reumatoidalne zapalenie stawów i łuszczycowe zapalenie stawów. Ulega on przemianie w organizmie do aktywnego metabolitu, który ma działanie immunosupresyjne i hamuje głównie aktywność limfocyctów.

W Chinach przeprowadzono pierwsze randomizowane badanie kliniczne, którego celem była ocena skuteczności i bezpieczeństwa leflunomidu w leczeniu podtrzymującym toczniowego zapalenia nerek.

W badaniu, które miało charakter otwarty, wzięło udział 270 chorych z LN (potwierdzonym w biopsji nerki), po leczeniu indukującym (cyklofosfamid + glikokortykosteroidy), którzy uzyskali całkowita lub częściową remisję. W badaniu trwającym 36 miesięcy, u losowo dobranych chorych stosowano leflunomid 20 mg/dobę (n = 107) lub azatioprynę w dawce początkowej 50 mg z dawką docelową 100 mg/dobę (n = 108) oraz GKS w dawce <10 mg prednizonu.

W badanym okresie zaostrzenie choroby nerek notowano u 17 chorych leczonych leflunomidem i 19 leczonych azatiopryną, ponadto u 2 chorych stosujących azatioprynę i jednego chorego z leflunomidem wystąpiło zaostrzenie SLE ze strony innych narządów niż nerki.

Częstość incydentów wystąpienia działań niepożądanych była podobna w obu grupach – 55,5 proc. dla LEF vs 58,9 proc. dla AZA. Najczęstszymi ubocznymi efektami obu leków były leukopenia oraz zaburzenia funkcji wątroby.

Przeprowadzone badanie wskazuje, iż skuteczność leflunomidu w leczeniu LN jest nie mniejsza niż azatiopryny, a profil bezpieczeństwa obu leków podobny.

Oczekiwane są badania, w których zostaną potwierdzone skuteczność i bezpieczeństwo leflunomidu w leczeniu LN w innych grupach etnicznych. Leflunomid może stanowić alternatywę w wyborze leczenia podtrzymującego toczniowego zapalenia nerek.

Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel