(Scenariusz na Dzień Kredki – 22 listopada)

Wstęp: Dlaczego „Las emocji” pomaga uczniom w spektrum?

Dzieci ze spektrum autyzmu oraz z zaburzeniami integracji sensorycznej potrzebują konkretnych, wizualnych i cielesnych sposobów na rozumienie i wyrażanie emocji. Zajęcia plastyczno-sensoryczne pomagają im:

• nazwać to, co czują, przy pomocy koloru, faktury i ruchu,
• zredukować napięcie emocjonalne poprzez działanie manualne,
• rozwijać samoregulację przez angażowanie głębokiej presji, dotyku, ruchów powtarzalnych,
• pracować na symbolach, co jest łatwiejsze niż mówienie wprost o uczuciach,
• budować poczucie kontroli nad własnym doświadczeniem emocjonalnym.

„Las emocji” to metafora bezpieczna i zrozumiała — w lesie można spotkać różne zjawiska tak jak w sobie: spokój, burzę, wiatr, mgłę, promień światła.

Dzień Kredki to idealny pretekst, by wykorzystać kolory jako język emocji.

Cele zajęć

Cele edukacyjne

• Rozpoznawanie i nazywanie podstawowych emocji.
• Rozwój słownika emocji poprzez kolory i symbole leśne.

Cele terapeutyczne (ASD + SI)

• Stymulacja dotykowa: faktury (kora, filc, papier ścierny, bibuła).
• Stymulacja proprioceptywna: mocniejszy nacisk kredką, rysowanie/wykonywanie dużych ruchów.
• Regulacja emocji poprzez działanie plastyczne.
• Trening elastyczności poznawczej — dziecko może wybrać własny sposób reprezentacji.

Cele społeczne

• Współdzielenie przestrzeni twórczej.
• Umiejętność komentowania własnej pracy i słuchania innych.
• Aktywne proszenie o pomoc (połączenie z TUS).

Materiały

• Kredki świecowe, pastelowe, ołówkowe (wybór zwiększa poczucie sprawstwa).
• Tektura A3 lub duże kartki kraft.
• Różne faktury: kora drzew, mech sztuczny, filc, sznurek, bibuła, watolina.
• Klej w sztyfcie + duży klej szkolny.
• Naklejki gwiazdek lub kropek sensorycznych.
• Małe „piktogramy emocji” (radość, złość, spokój, strach, ekscytacja, zmęczenie).

👇 Przeczytaj:

Przebieg zajęć (scenariusz krok po kroku)

1. Krąg otwarcia: „Jakim dziś jestem drzewem?” — 5 minut

• Nauczyciel pokazuje 5 kart-drzew:
  🌳 Spokój • 🌲 Siła • 🌬️ Wiatr • 🌧️ Smutek • 🌞 Radość
• Dziecko nie musi mówić — może wskazać kartę lub kolor kredki odpowiadający nastrojowi.

Fraza terapeutyczna:
„Każde drzewo jest inne, tak jak każdy z nas. Każde ma prawo tak rosnąć, jak dziś potrafi.”

2. Wprowadzenie do metafory: „Las też ma emocje” — 3 minuty

Krótka opowieść sensoryczna (mówiona wolno, monotonicznie – ton regulujący):

„W lesie czasem jest cicho jak w miękkim mchu,
czasem szumi wiatr jak szybkie myśli,
czasem pada deszcz jak smutki,
a czasem świeci słońce jak euforia w brzuchu.”

To wprowadzenie pomaga dzieciom z ASD zrozumieć abstrakcję poprzez obraz i dźwięk.

3. Zadanie główne: „Moje Drzewo Emocji” – 20–25 minut

Krok 1 — Pień (emocja główna)

Każde dziecko rysuje pień jedną wybraną kredką.

• Radość: żółty
• Spokój: zielony
• Złość: czerwony
• Strach: granatowy
• Ekscytacja: pomarańczowy

Cel SI: mocniejszy nacisk kredką → presja proprioceptywna.

Krok 2 — Korona drzewa (emocje towarzyszące)

Dziecko wybiera 2–3 kolory które mu się kojarzą — nie poprawiamy, nie sugerujemy.

Cel terapeutyczny: rozwój języka symbolicznego i akceptacji własnych odczuć.

Krok 3 — FAKTURY (stymulacja sensoryczna)

Na koronie można przykleić:

• filc → „miękkie emocje”
• watolinę → „mgiełkę w głowie”
• papier ścierny → „kolczaste emocje”
• mech sztuczny → „spokój natury”

Dzieci z SI dzięki wyborowi faktury mogą zarejestrować w ciele, co znaczy dana emocja.

Krok 4 — Gałęzie jako strategie radzenia sobie

Każda gałąź to jedno zdanie lub symbol:

🌬️ oddech
🤝 przytulenie / wsparcie
🚰 przerwa na wodę
🎧 słuchawki
🧸 ulubiony przedmiot

Dla niemówiących – piktogramy lub rysunek.

Krok 5 — Podpis emocji

Dziecko wybiera piktogram i nakleja go na dole pracy.
Nie wymuszamy słów — obraz jest formą komunikacji.

👇 Przeczytaj:

4. Ćwiczenie sensoryczne „Szumiące drzewa” — 3 minuty

Cała grupa porusza rękami jak gałęziami drzew:

• wolno → spokój
• szybko → ekscytacja
• ciężko i nisko → zmęczenie
• lekkie ruchy → radość

Ruch ułatwia przejście emocjonalne i regulację.

5. Finał: „Leśna Galeria Emocji” — 5 minut

Dzieci oglądają prace — nie oceniamy, nie porównujemy.

Nauczyciel zadaje pytania neutralne:

• „Co twoje drzewo dziś czuje?”
• „Co pomaga mu rosnąć?”
• „Jakiego koloru jest dziś w środku?”

Dostosowania dla uczniów z różnymi potrzebami

Dla dziecka z nadwrażliwością dotykową

• alternatywy bez faktur: naklejki, kredki pastelowe, farby w sztyfcie.

Dla dziecka z podwrażliwością

• wprowadzić mocne tarcie kredką, kontur szablonu, glinę w kawałkach do rozcierania.

Dla dziecka niemówiącego

• piktogramy
• wskazywanie kolorów
• „tabela wyboru” (emocja → kolor → faktura)

Dla dziecka przeciążonego bodźcami

• słuchawki wygłuszające
• praca przy mniejszym stoliku
• podział na etapy po 2–3 minuty

Korzyści terapeutyczne

• rozwój świadomości emocjonalnej i języka wizualnego,
• poprawa tolerancji na bodźce dotykowe,
• rozwijanie uważności i spowolnienia,
• trening autoregulacji przez rytmiczne rysowanie i nacisk,
• wsparcie elastyczności poznawczej (dziecko decyduje o interpretacji).

👇 Przeczytaj:

📌Powiązane

• Scenariusz zajęć rewalidacyjnych dla dzieci z ASD na Dzień Lasu
• Jakie aktywności sensoryczne pomagają w nauce dzieci z autyzmem?
• Jak mówić, żeby inni rozumieli – wyrażanie myśli i emocji
• Dlaczego dzieci z ASD mają trudności we współpracy z rówieśnikami?

Najczęstsze pytania nauczycieli i terapeutów

1. Czy dzieci z ASD dobrze reagują na metaforę lasu?

Tak — las jest bezpiecznym, neutralnym kodem symbolicznym, łatwiejszym niż emocje osobiste.

2. Co jeżeli dziecko wybiera „niepasujący” kolor emocji?

W arteterapii nie ma błędów. Interpretacja jest indywidualna i prawidłowa.

3. Jak wspierać ucznia, który nie chce tworzyć?

Oferujemy alternatywy: stemplowanie, naklejki, wybór jednego elementu (np. same faktury).

4. Czy te zajęcia mogą wywołać przeciążenie sensoryczne?

Jeśli użyjesz faktur stopniowo i pozwolisz na przerwy – nie. Ważne jest monitorowanie reakcji.

5. Czy można robić to jako cykl?

Tak! „Las emocji” świetnie rozwija się w cykl 4-tygodniowy:

• Tydzień 1: Drzewo radości
• Tydzień 2: Drzewo spokoju
• Tydzień 3: Drzewo złości
• Tydzień 4: Leśna mapa strategii radzenia sobie.

🔓 Subskrybuj

📌 Subskrypcja 6 zł – dostęp do wybranych materiałów, artykułów i inspiracji dla nauczycieli, terapeutów i rodziców.
🌟 Subskrypcja PREMIUM 10 zł – rozbudowane arkusze i scenariusze zajęć.

📚 Zajrzyj do eBooków, Pakietów lekcyjnych, scenariuszy zajęć rewalidacyjnych, terapeutycznych, Arkuszy i innych narzędzi (w zakładkach w górnej części strony) na autyzmwszkole.com

👇 Przeczytaj: