Niemal każdy słyszał o PTSD, czyli zespole stresu pourazowego, (z ang. Post-traumatic Stress Disorder). I o tym, iż doświadczają go m.in. żołnierze na wojnach, strażacy, ratownicy medyczni, ofiary wypadków i katastrof.
Po premierze filmu "Dom dobry", który porusza temat przemocy domowej, na Facebooku, Instagramie i TikToku coraz częściej trafić możemy na komentarze dotyczące cPTSD, czyli złożonego PTSD (z ang. complex PTSD). Psycholodzy i internauci dyskutują o tym, iż bohaterki Wojciecha Smarzowskiego doświadczają cPTSD. Co to jest cPTSD i czym różni się od PTSD? Pytamy dr hab. n. med. Grzegorza Opielaka, psychiatrę.
PTSD i cPTSD. Zaburzenia po doświadczeniu traumy
– PTSD to zaburzenie psychiczne, które może pojawić się po traumatycznym, ale nagłym wydarzeniu. Czynnik stresogenny jest tu bardzo silny, ale trwa krótko. Natomiast cPTSD to reakcja organizmu, która może rozwinąć się w efekcie długotrwałej ekspozycji na bardzo stresujący, traumatyczny czynnik. najważniejsze znaczenie na tu właśnie czas działania wspomnianego czynnika – w cPTSD jest on nie nagły, ale przewlekły – mówi psychiatra.
– W odróżnieniu od PTSD, cPTSD najczęściej dotyczy to sytuacji domowych. Takich, jak przemoc, molestowanie, zaniedbywanie i innych tego typu patologicznych zachowań, których człowiek długotrwale doznaje, albo doznawał w przeszłości – dodaje dr ha.b n. med. Grzegorz Opielak.
Jak objawia się cPTSD? Podobnie, jak w PTSD, zwykle pojawiają się:
Nawracające, natrętne wspomnienia i sny;
Unikanie bodźców kojarzących się z traumatycznymi doświadczeniami;
Nadmierny stan pobudzenia w reakcji na miejsca i sytuacje, które mogą o traumatycznych przeżyciach przypominać.
– W przypadku cPTSD, zwykle dochodzą też problemy w relacjach, często są one zaburzone. Na skutek przeżyć, których ktoś długotrwale zaznawał w domu, np. w dzieciństwie, wciąż walczy z poczuciem wstydu i obniżonej wartości. Takie zaburzenie, jakim jest cPTSD często burzy zupełnie życie człowieka. Nie może on np. stworzyć zdrowej relacji z partnerem czy partnerką – cPTS burzy relacje dużo częściej i bardziej niż samo PTSD – mówi dr Grzegorz Opielak.
Zaburzenie cPTSD zostało oficjalnie uznane i wpisane do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, czyli systemu kodowania chorób i schorzeń opracowanego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) dopiero od 1 stycznia 2022 roku. Pojawiło się w ICD-11, w odróżnieniu od wcześniejszej wersji klasyfikacji, czyli ICD-10.
– Lekarze i psycholodzy zaczęli zauważać, iż jest bardzo liczna grupa pacjentów na całym świecie, która się zmaga z bardzo podobnymi objawami, które rozwinęły się na skutek przewlekle doświadczanej traumy. I WHO uznało, iż zaburzenie to wymaga już osobnego zakwalifikowania – tłumaczy dr Grzegorz Opielak.
