Naukowcy z Instytutu Karolinska w Szwecji, Uniwersytetu w Bristolu oraz Imperial College London w Wielkiej Brytanii wspólnie zaprojektowali badanie mające na celu ocenę wpływu kofeiny na choroby cywilizacyjne, takie jak otyłość i cukrzyca typu 2. W ramach projektu szczegółowo przeanalizowano warianty genetyczne związane z poziomem kofeiny w osoczu, aby lepiej zrozumieć potencjalne mechanizmy wpływu tej substancji na zdrowie metaboliczne.
Badanie genów związanych z poziomem kofeiny
Naukowcy postanowili zbadać, czy genetycznie uwarunkowany wyższy poziom kofeiny w osoczu może mieć długoterminowy wpływ na zdrowie. Szczególnej analizie poddali czynniki związane z układem krążenia i metabolizmem.
W tym celu przeprowadzono analizę danych pochodzących od 9876 osób. Wykorzystano dane z analizy asocjacyjnej całego genomu (GWAS) w celu identyfikacji dwóch polimorfizmów pojedynczego nukleotydu (SNP). Polimorfizmy te wykazują silny związek z poziomem kofeiny w osoczu:
- rs2472297 – zlokalizowany w pobliżu genu CYP1A2, odpowiedzialnego za metabolizm kofeiny,
- rs4410790 – znajdujący się w pobliżu genu AHR, który reguluje ekspresję genu CYP1A2.
Następnie oceniono, w jaki sposób te warianty genetyczne są powiązane z różnymi wynikami zdrowotnymi. Dzięki temu udało się określić potencjalny wpływ genetycznie wyższego stężenia kofeiny na ryzyko chorób metabolicznych i sercowo-naczyniowych.
Korzystny wpływ kofeiny na zdrowie?
Naukowcom udało się wykazać, iż genetycznie uwarunkowane wyższe stężenia kofeiny w osoczu są związane z niższym wskaźnikiem masy ciała (BMI) oraz mniejszą ilością tkanki tłuszczowej. To z kolei częściowo przyczynia się do obniżenia ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2. Co istotne, nie stwierdzono związku między poziomem kofeiny a ryzykiem choroby niedokrwiennej serca, migotania przedsionków, niewydolności serca ani udaru mózgu.
Według autorów badania kawa może wspierać redukcję masy ciała i tkanki tłuszczowej poprzez kilka mechanizmów. Po pierwsze, zwiększa termogenezę, czyli produkcję ciepła w organizmie, oraz nasila utlenianie tłuszczów, co przyczynia się do wyższego wydatku energetycznego.
Ile pić kawy? Czy kawa spala kalorie?
Szacuje się, iż spożycie 100 mg kofeiny dziennie (około jednej filiżanki kawy) może zwiększyć dzienne spalanie energii o około 100 kcal.
Ponadto kofeina może aktywować brunatną tkankę tłuszczową – specjalny typ tkanki tłuszczowej, który spala kalorie w celu produkcji ciepła. Istnieją również przesłanki, iż kofeina może zwiększać uczucie sytości i zmniejszać apetyt, co może prowadzić do niższego spożycia kalorii.
Wszystkie te mechanizmy mogą wspólnie wyjaśniać, dlaczego osoby z genetycznie wyższym poziomem kofeiny w osoczu mają niższe ryzyko rozwoju cukrzycy. Dzieje się tak głównie poprzez redukcję ilości tkanki tłuszczowej, silnie powiązanej z tą chorobą.
Wpływ kofeiny na zdrowie: potrzeba dalszych badań
Pomimo dużej liczby uczestników, badanie miało pewne ograniczenia, które wskazują na potrzebę dalszych badań w przyszłości. Wyniki należy interpretować ostrożnie – kawa, mimo potencjalnych korzyści, może również mieć niekorzystne skutki dla zdrowia. Niemniej jednak, badanie to stanowi istotny krok w kierunku lepszego zrozumienia wpływu kofeiny na organizm. Może to w przyszłości przyczynić się do określenia optymalnych poziomów jej spożycia.
