Choroby układu krążenia i nowotwory to dolegliwości, na które najczęściej cierpią Polacy. Nierzadko zdarza się, iż pacjent kardiologiczny zostaje jednocześnie pacjentem onkologicznym. Często też jednym z powikłań terapii przeciwnowotworowej są powikłania kardiologiczne. Jak leczyć takich pacjentów?
Odpowiedzią na to pytanie jest kardioonkologia, o której rozmawialiśmy z prof. dr hab. n. med. Marcinem Kurzyną, ordynatorem Oddziału Kardiologii w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock, Szpitala im. Fryderyka Chopina; Kliniki Krążenia Płucnego, Chorób Zakrzepowo-Zatorowych i Kardiologii.
Co to jest kardioonkologia?
Kardioonkologia jest dość nową gałęzią medycyny. Zajmuje się leczeniem pacjentów onkologicznych, którym już towarzyszą choroby układu sercowo-naczyniowego lub właśnie się rozwinęły — w wyniku powikłań terapii nowotworowej. Kardioonkologia to bowiem także profilaktyka i diagnostyka chorób układu krążenia u pacjentów chorych na raka.
Głównym założeniem kardioonkologii jest przeprowadzenie pacjenta kardioonkologicznego przez terapię onkologiczną w bezpieczny sposób. Oznacza to „uregulowanie” spraw kardiologicznych – tłumaczy prof. Marcin Kurzyna.
W przypadku pacjentów, którzy zapadają na nowotwór a mają także choroby współistniejące dotyczące układu krążenia, pierwszym krokiem — przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego — powinno być idealne zaopatrzenie kardiologiczne. Co to oznacza? Pacjent powinien przyjmować wszystkie leki, które zalecił mu kardiolog, jak również przestrzegać zaleceń dotyczących stylu życia, w tym dietetycznych. Takie postępowanie bardzo ułatwia prowadzenie terapii onkologicznej.
Trzeba też wiedzieć o tym, iż samo leczenie przeciwnowotworowe może zwiększyć ryzyko powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego. Niektóre leki stosowane w chemioterapii, w tym m.in. antracykliny (tzw. “czerwona chemia”) mogą bowiem powodować szereg działań niepożądanych m.in. niewydolność serca, skurcz naczyń wieńcowych, arytmię czy nadciśnienie. Na szczęście odpowiednio poprowadzone leczenie powoduje, iż większość z tych powikłań się cofa.
Zachorowanie na nowotwór oznacza również większe ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Ponadto niekiedy sam nowotwór (choć jest to dość rzadkie) może zająć struktury sercowo-naczyniowe. Przykładem jest tutaj ziarnica złośliwa, która zajmuje węzły chłonne zlokalizowane w śródpiersiu. Leczy się ją dzięki radioterapii, która z kolei może spowodować zwłóknienie worka osierdziowego, w którym znajduje się serce.
Czy serce może zachorować na nowotwór?
Nowotwory kardiologiczne występują często, ale samo serce rzadko choruje. jeżeli już tak się zdarzy, najczęściej są to nowotwory łagodne: śluzak, włókniste nowotwory związane z zastawkami – są to tzw. pierwotne guzy serca. Serce może być też zajęte przez nowotwory zlokalizowane w klatce piersiowej (np. rak płuc).
Opieka kardioonkologiczna pacjentów po terapii nowotworowej
Opieka kardioonkologiczna po zakończeniu terapii nowotworowej powinna trwać nadal. Pacjent powinien pozostawać pod stałą opieką lekarzy. w tej chwili stosuje się dwa podejścia: pacjent jest pod opieką kardioonkologa lub kardiologa i onkologa jednocześnie.
Niekiedy pacjent jeszcze przez długi czas po zakończeniu terapii nowotworowej doświadcza powikłań po leczeniu. Pojawiają się objawy, które wymagają diagnostyki. Czasami ciężko ocenić, czy wszystkie z nich są skutkiem onkoterapii, ale trzeba mieć na uwadze przebyte leczenie. Na szczęście większość ewentualnych powikłań terapii jest odwracalna.
Obecnie są już oficjalne wytyczne, plany badań onkologicznych i kardiologicznych, które mówią, jakie badania, u jakich pacjentów i jak często wykonywać po zakończeniu terapii onkologicznej.
Kardioonkologia, choć jest nową gałęzią medycyny, rozwija się niezwykle szybko. Ścieżki kardiologów i onkologów spotykają się coraz częściej. Winnymi tego stanu rzeczy są m.in. styl życia, starzejące się społeczeństwo czy warunki środowiskowe. Na szczęście zarówno postęp w onkologii, jak i kardiologii jest niesamowity. Z każdym rokiem dostępne są coraz to nowsze rodzaje terapii, co daje szansę wielu pacjentom na wyleczenie i pełny powrót do zdrowia.
Kardioonkologia – posłuchaj podcastu
Zapraszamy do wysłychania podcastu. Znajdziecie tam Państwo więcej ważnych informacji. Powyższy artykuł jest jedynie krótkim streszczeniem rozmowy.
