Tradycja lat jubileuszowych sięga czasów Starotestamentarnych, kiedy co 50 lat obchodzony był specjalny rok łaski. To wtedy wyrównywały się wszelkie społeczne nierówności, były darowane ludziom wszelkie winy i długi. Symbolizowało to nadanie człowiekowi ziemi przez Boga wyłącznie w lenno. Rok jubileuszowy obchodzony był po siedmiu latach szabatowych obchodzonych co siedem lat, a jego rozpoczęcie ogłaszane było poprzez dęciem w barani róg przez kapłana.
Myli się jednak ten, kto twierdzi, iż lata jubileuszowe były przez cały okres nowej ery. Pierwszy rok jubileuszowy został ogłoszony przez papieża Bonifacego VIII w 1300 roku, a więc zaledwie 725 lat temu. Początkowo miał on być obchodzony w stuletnich odstępach czasowych (kolejny miałby wypaść dopiero w 1400 roku). Ale decyzją papieża Klemensa VI okres ten został skrócony do 50 lat, za sprawą Urbana VI do 33 lat (nawiązanie do lat życia Chrystusa), aż w końcu papież Paweł II ustalił, iż Rok Jubileuszowy będzie następować co 25 lat. I tak się dzieje od XV wieku, o ile zewnętrzne okoliczności na to pozwalają.
Dotychczas mieliśmy następujące lata jubileuszowe:
- Rok Święty 1300 ogłoszony bullą 22 lutego przez papieża Bonifacego VIII.
- Rok Święty 1350 ogłoszony bullą Unigenitus Dei Filii przez Klemensa VI.
- Rok Święty 1390 ogłoszony bullą w kwietniu 1389 przez Urbana VI, obchodzony już w czasie pontyfikatu Bonifacego IX.
- Rok Święty 1400 ogłoszony przez papieża Bonifacego IX.
- Rok Święty 1423 ogłoszony przez papieża Marcina V; pierwszy raz otwarto Drzwi Święte w bazylice św. Jana na Lateranie.
- Rok Święty 1450 ogłoszony bullą Immensa et innumerabilia przez Mikołaja V.
- Rok Święty 1475 ogłoszony bullą Qeem ad modum operosi w 1473 przez Sykstusa IV.
- Rok Święty 1500 ogłoszony przez Aleksandra VI.
- Rok Święty 1525 ogłoszony bullą 18 grudnia 1524 przez Klemensa VII.
- Rok Święty 1550 ogłoszony w maju 1549 przez Pawła III, obchodzony już w czasie pontyfikatu Juliusza III od lutego 1550.
- Rok Święty 1575 ogłoszony dwukrotnie przez Grzegorza XII - 20 maja i 19 grudnia 1574.
- Rok Święty 1600 obchodzony podczas pontyfikatu Klemensa VIII od 31 grudnia 1599 do 13 stycznia 1601 (opóźnienia otwarcia i zamknięcia spowodowane było chorobą papieża).
- Rok Święty 1625 ogłoszony bullą Omnes gentes, plaudite unanibus przez Urbana VIII.
- Rok Święty 1650 obchodzony podczas pontyfikatu Innocentego X.
- Rok Święty 1675 obchodzony podczas pontyfikatu Klemensa X.
- Rok Święty 1700 obchodzony podczas pontyfikatu Innocentego XII i Klemensa XI.
- Rok Święty 1725 ogłoszony bullą Innocentego XIII w dniu 29 czerwca 1724 już po jego śmierci, obchodzony za pontyfikatu Benedykta XIII.
- Rok Święty 1750 ogłoszony bullą Peregrinantes w marcu 1749 przez Benedykta XIV.
- Rok Święty 1775 ogłoszony bullą Salutis Nostrae przez Klemensa XIV obchodzony podczas pontyfikatu Piusa VI od 26 lutego do 25 grudnia 1775 (Klemens XIV zmarł we wrześniu 1774, a Pius VI został wybrany na papieża 15 lutego, dlatego to opóźnienie).
- Rok Święty 1825 ogłoszony bullą Quod hoc ineunte saeculo 27 maja 1824 przez Leona XII.
- Rok Święty 1875 ogłoszony 24 grudnia 1984 roku bullą Gravibus ecclesiae et huius saeculi calamitatibus przez Piusa IX, obchodzony bez uroczystego otwarcia bram.
- Rok Święty 1900 ogłoszony bullą Properante ad exitum przez Leona XIII.
- Rok Święty 1925 ogłoszony w maju 1924 bullą Infiniti Dea misericordia przez Piusa XI.
- Rok Święty 1933 - Jubileusz Odkupienia ogłoszony światy 24 grudnia 1932 (po raz pierwszy przez radio), obchodzony od 2 kwietnia 1933 do 2 kwietnia 1934 podczas pontyfikatu Piusa XI.
- Rok Święty 1950 obchodzony w czasie pontyfikatu Piusa XII jako Rok Pokoju.
- Rok Święty 1975 ogłoszony 23 maja 1974 przez papieża Pawła VI.
- Rok Święty 1983 ogłoszony przez Jana Pawła II 6 stycznia 1983, obchodzony z okazji Jubileuszu Odkupienia w dniach 25 marca 1983 - 22 kwietnia 1984.
- Rok Święty 2000 ogłoszony 29 listopada 1998 przez Jana Pawła II jako Wielki Jubileusz dwóch tysięcy lat chrześcijaństwa.
Rok Święty ogłaszano również z powodu specjalnych okazji poza wyznaczonymi okresami. Papież Pius XI ogłosił rok 1933 Świętym dla przypomnienia 1900. rocznicy zbawczej śmierci Chrystusa. Jubileusz zapowiedziano 24 grudnia 1932 roku i trwał on od 2 kwietnia 1933 do 2 kwietnia 1934 roku. W 1983 roku z inicjatywy Jana Pawła II obchodzono Jubileusz z okazji 1950. rocznicy tego wydarzenia. Rok 2008 z inicjatywy Benedykta XVI obchodzony był Rok Św. Pawła w drugie milenium od jego narodzin. Z kolei 11 kwietnia 2015 roku papież Franciszek bullą Misericordiae vultus ogłosił Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia, który trwał od 8 grudnia 2015 do 20 listopada 2016. Oprócz tego dwukrotnie ogłoszono jubileusz specjalnie dla Polski: w dniu 10 października 1609 roku przez Pawła V jako wezwanie do modlitw za Polskę oraz w dniu 11 sierpnia 1683 ogłoszony przez Innocentego XI w dniu 11 sierpnia 1683 wzywający o pomoc w walce z wojskami tureckimi.
Nazwa Rok Jubileuszowy (Święty) zwykle pisana jest wielką literą, chociaż nie jest to nazwa własna.
Współcześnie otwarcie Roku Świętego następuje 24 grudnia, a w przypadku jubileuszy nadzwyczajnych i specjalnych - w terminie wyznaczonym przez papieża. Od 1423 roku oficjalnemu rozpoczęciu obchodów towarzyszy obrzęd otwarcia Świętej Bramy w przedsionku jubileuszowych kościołów w Rzymie (głównie bazyliki św. Piotra). Brama ta została postawiona na polecenie papieża Piusa XII i po raz pierwszy otwarta 24 grudnia 1949 r., rozpoczynając tym samym Rok Jubileuszowy 1950. Otwarcie bramy poprzedza symboliczne, trzykrotne uderzenie młotka. W okresie pomiędzy jubileuszami, od wnętrza bazyliki bramę zasłania mur, budowany po zakończeniu poprzedniego, a burzony przed otwarciem następnego takiego roku.
Szczególną oznaką lat jubileuszowy jest możliwość uzyskania odpustu. Odpust można było uzyskać w Rzymie, odwiedzając jedną z czterech bazylik w Wiecznym Mieście (bazylika św. Piotra, św. Pawła za Murami, św. Jana na Lateranie oraz Matki Bożej Śnieżnej). Podobnymi przywilejami nadawanymi przez papieży cieszyły się niektóre miasta włoskie. Papież Bonifacy IX zezwolił również na odpust w niektórych kościołach w Krakowie od 1 czerwca do 30 września 1392 roku. Podczas jubileuszu w 1450 r. papież Mikołaj V na prośbę biskupa krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego zgodził się, aby ci, którzy nawiedzą kościoły katedralne w Gnieźnie, Krakowie, Lwowie lub Wilnie mogli uzyskać jubileuszowy odpust. W związku z tym papież wysłał do Polski legata, słynnego kaznodzieję Jana Kapistrana i upoważnił go do udzielania odpustów wszystkim, którzy będą słuchać jego kazań. Jan Kapistran codziennie głosił kazania na które przychodziło 20 - 30 tysięcy ludzi. W latach jubileuszowych 1983 i 2000 odpust można było uzyskać też w kościołach katedralnych i diecezjalnych, wyznaczonych w miejscach pielgrzymek na całym świecie.
Nie będę ukrywać, iż kilka pamiętam z obchodów poprzedniego Roku Jubileuszowego 2000. choćby o ile oglądaliśmy w domu relację z otwarcia przez Jana Pawła II Drzwi Świętych podczas pasterki w Watykanie, to ja już żyłam rzekomym końcem świata, który miał nastać kilka dni później. Jak widać - nie nastąpił. W zasadzie jedyne co utkwiło mi w pamięci z tamtego jubileuszu, to piosenka nagrana z tej okazji przez wchodzącą na polski rynek muzyczny "Arkę Noego".
Teraz jestem ciut bardziej świadoma tego, co się dzieje w moim życiu i otoczeniu. A pierwszy raz dotarło do mnie to, iż zbliża się znowu Jubileuszowy Rok wtedy, gdy na końcu Mszy Posłania kończącej Światowe Dni Młodzieży w Lizbonie, papież Franciszek zaprosił wszystkich na obchody Jubileuszu Młodych do Rzymu w 2025 roku. W pierwszej chwili mnie to zaskoczyło, ale z czasem zobaczyłam logikę takiego postępowania. Zresztą Jubileusz Młodych to tylko jedno z jubileuszowych spotkań zaplanowanych na ten okres, bo praktycznie przez cały rok coś będzie się działo.
Rok Jubileuszowy 2025 tradycyjnie rozpoczął Ojciec Święty od otworzenia Drzwi Świętych w Watykanie w czasie pasterki. Nie mogłam sobie pozwolić na bycia na miejscu, żyjemy jednak w czasach, kiedy tego typu wydarzenia transmitowane są za pośrednictwem mediów. Dzięki temu mogłam niemal na żywo śledzić to, co się dzieje w Wiecznym Mieście.
Otwarcie Drzwi Świętych przez papieża Franciszka było niezwykłą chwilą, choćby o ile nie było się świadkiem tego na żywo. Ile ludzi przejdzie przez nie w ciągu całego roku? To chyba wie tylko sam Bóg. A może choćby i On tego nie wie? Wzruszyłam się, kiedy w ślad za schorowanym, poruszającym się na zwykłym wózku inwalidzkim papieżem przez Drzwi przeszli przedstawiciele różnych kontynentów. Ponieważ hasło tego Roku Świętego brzmi "Pielgrzymi nadziei", dużo o owej nadziei było w homilii wygłoszonej przez papieża w ramach Pasterki - >>KLIK<<.
Decyzją papieża 29 grudnia Rok Jubileuszowy został zainagurowany we wszystkich diecezjach na całym świecie. Nie inaczej było w mojej diecezji. Uroczystości rozpoczęły się o godzinie 10:30 w diecezjalnym Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Sosnowcu. Od pewnego czasu ta świątynia jest mi dość dobrze znana, ponieważ działa przy niej drugie Duszpasterstwo Akademickie, na którego środowe spotkania staram się uczęszczać co drugi tydzień. Uwagę przykuwał dość sporych rozmiarów krzyż, umieszczony na wózku przed świątynią. Jak się potem okazało - spadł on z dachu katedry podczas pożaru, który miał miejsce dekadę temu. Odrestaurowany jest jednym z symboli Jubileuszu Roku 2025 w diecezji sosnowieckiej.
Uroczystościom przewodniczył biskup sosnowiecki Artur Ważny. Pierwsza część uroczystości nie trwała długo - biskup odczytał fragmenty modlitwy, na które wierni odpowiadali według tekstu, który znajdował się w otrzymanych przy wejściu broszurkach. Na koniec diakon odczytał fragmenty bulli papieża Franciszka, tłumaczący czym jest Rok Jubileuszowy i co się z nim wiąże.
A w procesji z darami poszli autorzy najdłuższego papierowego łańcucha w Parafii Księdza Niosącego Światła.
Cała uroczystość trwała 3 godziny, a więc niezbyt długo. Szczerze powiedziawszy, to myślałam, iż będzie dłuższe. Czy mam jakiś plan związany z tym wyjątkowym czasem? Raczej nie. Chociaż chciałabym odwiedzić wszystkie kościoły jubileuszowe w mojej diecezji. Czy mi się to uda? Zobaczymy.
