Prawie wszyscy pacjenci z chorobą Parkinsona doświadczają problemów trawiennych i mają zmiany neuropatologiczne w wewnętrznym i zewnętrznym unerwieniu przewodu pokarmowego. Może to sugerować, iż choroba Parkinsona ma komponent żołądkowo-jelitowy – jest to tzw. hipoteza Braaka.
Grupa badaczy z różnych ośrodków naukowych sprawdziła te podejrzenia w dużych badaniach kliniczno-kontrolnych i kohortowych oraz ustaliła, jakie objawy żołądkowo-jelitowe mogą być potraktowane jako wczesny symptom, który pomoże w identyfikacji pacjentów zagrożonych wystąpieniem choroby Parkinsona (gdy nie zauważono jeszcze objawów neurologicznych). Te objawy żołądkowo-jelitowe stanowią czynnik ryzyka. Naukowcy opisali również powiązania między objawami żołądkowo-jelitowymi w wywiadzie a chorobą Alzheimera i chorobami naczyń mózgowych (CVD), co uzasadnia badania na większą skalę.
Przebadano niemal 25 tys. osób z idiopatyczną chorobą Parkinsona
Autorzy przeprowadzili połączone badanie kliniczno-kontrolne i kohortowe z udziałem 24 624 pacjentów z idiopatyczną chorobą Parkinsona w analizie kliniczno-kontrolnej i porównali ich z osobami kontrolnymi bez choroby neurologicznej. Zidentyfikowali również osoby z chorobą Alzheimera i chorobami układu krążenia, aby zbadać wcześniejsze objawy żołądkowo-jelitowe. Poza tym 18 kohort z każdą ekspozycją (różne objawy żołądkowo-jelitowe, wycięcie wyrostka robaczkowego, wagotomia) porównano z ich kontrolami negatywnymi (NC) pod kątem rozwoju choroby Parkinsona, choroby Alzheimera lub CVD w ciągu 5 lat.
Wykazano, iż gastropareza, dysfagia i zespół jelita drażliwego (IBS) bez biegunki lub zaparć mają specyficzne powiązania z chorobą zarówno w grupie kontrolnej, jak i w analizach kohortowych. Podczas gdy dyspepsja czynnościowa, IBS z biegunką, biegunka i nietrzymanie stolca nie były specyficzne dla choroby Parkinsona, IBS z zaparciami i rzekomą niedrożnością jelit wykazywał swoistość dla choroby Parkinsona w analizach kliniczno-kontrolnych (OR, 4.11) i kohortowych (RR, 1.84).
Wycięcie wyrostka robaczkowego zmniejszyło ryzyko choroby Parkinsona w badaniu kohortowym (RR, 0,48). Ani nieswoiste zapalenie jelit, ani wagotomia nie były związane z chorobą Parkinsona.
Po dostosowaniu, w celu uwzględnienia wielokrotnych porównań i uznania początkowego ryzyka u pacjentów z chorobą Alzheimera i CVD, tylko:
• dysfagia,
• gastropareza,
• IBS bez biegunki,
• izolowane zaparcia
okazały się istotnie i specyficznie związane z chorobą Parkinsona.
Wycięcie wyrostka robaczkowego okazało się ochronne, co doprowadziło do dodatkowych spekulacji na temat jego roli w patofizjologii choroby Parkinsona. Potrzebne są zatem dodatkowe badania, aby ustalić związek przyczynowo-skutkowy i potwierdzić oś jelitowo-mózgową lub rolę dysbiozy i problemów z przepuszczalnością jelit.
Wyniki badań potwierdzają hipotezę Braaka
Podsumowując, to duże, pierwsze w swoim rodzaju wieloośrodkowe badanie przeprowadzone w skali krajowej pokazuje, iż wczesne objawy żołądkowo-jelitowe (dysfagia, gastropareza, zaparcia i IBS bez biegunki) są związane ze zwiększonym ryzykiem choroby Parkinsona, jak sugeruje hipoteza Braaka.
Wczesne wykrycie tych zaburzeń żołądkowo-jelitowych może pomóc w identyfikacji pacjentów zagrożonych chorobą Parkinsona. Następnie można założyć, iż terapie modyfikujące przebieg choroby mogą na tym wczesnym etapie zatrzymać jej postęp. Badacze podkreślają jednak, iż tezy te wymagają przeprowadzenia kolejnych badań.
