Ból u psa, podobnie jak u człowieka, może mieć różne przyczyny — od urazów mechanicznych, przez schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, po zmiany zwyrodnieniowe i choroby wewnętrzne. Niezależnie od źródła dolegliwości, reakcja na ból u psa może być trudna do jednoznacznego rozpoznania. Czworonogi często maskują cierpienie, co wynika z ich ewolucyjnego instynktu przetrwania. Dlatego najważniejsze znaczenie ma obserwacja zachowania pupila oraz szybka interwencja weterynaryjna.

Wielu właścicieli zastanawia się, jakie leki przeciwbólowe można podać psu, zwłaszcza w nagłych przypadkach, gdy klinika weterynaryjna jest chwilowo niedostępna. Niestety, samodzielne podawanie leków przeciwbólowych dla ludzi może prowadzić do poważnych powikłań, a choćby zgonu zwierzęcia. Część preparatów uznawanych za bezpieczne u ludzi (jak ibuprofen, paracetamol czy aspiryna) może być toksyczna dla psów choćby w niewielkich dawkach.

W artykule przedstawimy bezpieczne i skuteczne środki przeciwbólowe, które mogą być stosowane u psów, pod warunkiem nadzoru lekarza weterynarii. Omówimy też najczęstsze błędy popełniane przez właścicieli oraz podpowiemy, jak zorganizować opiekę nad psem cierpiącym z powodu bólu. Wiedza ta pozwoli zminimalizować ryzyko działań niepożądanych oraz zapewni zwierzęciu możliwie najlepszy komfort życia.

Leki przeciwbólowe dla psów – środki bezpieczne i zatwierdzone przez weterynarzy

Podawanie leków przeciwbólowych psu zawsze powinno odbywać się po konsultacji z lekarzem weterynarii. W zależności od rodzaju bólu (ostry czy przewlekły), jego intensywności oraz stanu zdrowia psa, specjalista dobierze odpowiedni preparat, uwzględniając masę ciała, wiek i ewentualne choroby współistniejące.

1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) przeznaczone dla psów:
To najczęściej stosowana grupa leków przeciwbólowych u zwierząt. Przykłady preparatów weterynaryjnych:

• Carprofen (Rimadyl, Norocarp): stosowany w chorobie zwyrodnieniowej stawów, po zabiegach chirurgicznych oraz w stanach zapalnych.
  
• Meloksykam (Metacam): bezpieczny przy dłuższym stosowaniu, dostępny w formie zawiesiny doustnej.
  
• Firocoxib (Previcox): selektywny inhibitor COX-2, szczególnie skuteczny w terapii bólu kostno-stawowego.
  
• Robenakoksyb (Onsior): często używany pooperacyjnie u psów i kotów, dostępny również w postaci tabletek.
  

Wszystkie te preparaty mają zatwierdzenie do stosowania u psów. Wymagają jednak monitorowania, ponieważ mogą wpływać negatywnie na nerki, wątrobę oraz przewód pokarmowy przy dłuższym stosowaniu.

2. Opioidy:
Stosowane przy bardzo silnym bólu, np. po rozległych operacjach lub w chorobach nowotworowych:

• Buprenorfina – często stosowana dożylne lub domięśniowo w warunkach klinicznych.
  
• Morfina, fentanyl – używane wyłącznie w leczeniu szpitalnym.
  
• Opioidy są dostępne wyłącznie na receptę i nie są przeznaczone do samodzielnego stosowania w domu.
  

3. Gabapentyna:
Lek pierwotnie przeznaczony do leczenia padaczki, ale skuteczny również w przypadku bólu neuropatycznego (np. rwa kulszowa, urazy nerwów). Dobrze tolerowany przez psy, często stosowany wspomagająco przy przewlekłym bólu.

4. Amantadyna:
Często używana razem z innymi lekami przeciwbólowymi w leczeniu bólu przewlekłego. Zwiększa skuteczność innych środków przeciwbólowych i działa na poziomie centralnego układu nerwowego.

5. Paracetamol (wyłącznie w połączeniu z kodeiną i tylko pod kontrolą weterynarza):
Sam paracetamol jest toksyczny dla psów, ale preparaty skojarzone (np. Pardale-V w Wielkiej Brytanii) bywają stosowane w wyjątkowych przypadkach – nigdy samodzielnie.

Jakich leków przeciwbólowych NIE WOLNO podawać psu – zagrożenia i błędy właścicieli

Jednym z najczęstszych błędów popełnianych przez opiekunów psów jest podawanie leków przeznaczonych dla ludzi. Takie działanie może mieć tragiczne skutki, choćby jeżeli dawka wydaje się minimalna. Psy mają inną przemianę materii i nie tolerują wielu substancji, które dla człowieka są zupełnie nieszkodliwe.

1. Leki absolutnie zakazane:

• Ibuprofen (np. Nurofen, Ibuprom): toksyczny już w niewielkich dawkach. Może powodować owrzodzenia żołądka, niewydolność nerek, wstrząs, a choćby zgon.
  
• Paracetamol (Panadol, Apap): u psów powoduje uszkodzenia wątroby, hemolizę (rozpad czerwonych krwinek), a choćby śmierć. Wyjątkiem są specjalne, weterynaryjne formy skojarzone.
  
• Aspiryna (kwas acetylosalicylowy): niekiedy bywała stosowana, ale w tej chwili odradzana ze względu na wysokie ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego i brak precyzyjnej dawki.
  
• Diklofenak, ketoprofen, naproksen: szczególnie niebezpieczne – mogą prowadzić do ostrej niewydolności nerek, wymiotów z krwią, apatii, a choćby śmierci.
  

2. Naturalne środki przeciwbólowe – nie zawsze bezpieczne:
Choć preparaty na bazie ziół (np. kurkuma, imbir, olej CBD) zyskują popularność, ich skuteczność i bezpieczeństwo u psów nie są jednoznacznie potwierdzone. Szczególną ostrożność należy zachować przy olejkach eterycznych i suplementach z nieznanym składem.

3. Dawkowanie – najczęstsze błędy:

• Samodzielne przeliczanie dawki „na kilogram” na podstawie leków ludzkich.
  
• Mieszanie różnych leków przeciwbólowych (np. NLPZ z paracetamolem).
  
• Przerywanie terapii weterynaryjnej i zastępowanie jej „domowymi sposobami”.
  

4. Objawy zatrucia lekami przeciwbólowymi:
Wymioty, ślinotok, brak apetytu, osłabienie, drgawki, ciemny mocz, krwawienie z dziąseł, zmiana koloru błon śluzowych (np. zasinienie), trudności w oddychaniu. W takich przypadkach niezbędna jest natychmiastowa interwencja weterynaryjna.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czy mogę podać psu Apap lub Ibuprom?
Nie. Zarówno paracetamol, jak i ibuprofen są toksyczne dla psów i mogą prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, a choćby śmierci.

Jak rozpoznać, iż psa boli?
Objawy to m.in. apatia, brak apetytu, unikanie ruchu, skomlenie, nadmierne lizanie bolącego miejsca, agresja lub izolacja.

Czy istnieją bezpieczne leki przeciwbólowe dostępne bez recepty?
Nie. Wszystkie bezpieczne środki przeciwbólowe dla psa powinny być przepisywane przez lekarza weterynarii. Leki bez recepty dla ludzi nie są odpowiednie.

Czy mogę stosować naturalne środki, np. olej CBD?
Olej CBD bywa stosowany jako wsparcie terapii bólowej, ale jego działanie nie jest jednoznacznie potwierdzone i należy skonsultować się z weterynarzem.

Jak gwałtownie działają leki przeciwbólowe u psa?
NLPZ zaczynają działać w ciągu 30–60 minut. Opioidy lub leki podawane iniekcyjnie mogą działać szybciej.

Co robić, jeżeli podejrzewam, iż pies ma silny ból?
Nie podawaj niczego na własną rękę. Zabezpiecz psa i skontaktuj się jak najszybciej z weterynarzem lub pogotowiem weterynaryjnym.