Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe oraz inne nieuleczalne choroby systematycznie wzrasta. Nowotwory stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce po chorobach układu krążenia i jednocześnie – najczęstszą przyczynę kierowania pacjenta do opieki paliatywnej. Jak znaleźć miejsce w hospicjum? Pomocą służyć nowe narzędzie – wyszukiwarka opieki paliatywnej.
Zwiększająca się liczba oraz wydłużenie czasu przeżycia chorych na nowotwory złośliwe skutkuje zwiększeniem liczby pacjentów kierowanych do opieki paliatywnej. Mając na uwadze powyższe, Polskie Towarzystwo Medycyny Paliatywnej oraz Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej stworzyło wyszukiwarkę opieki paliatywnej.
Termin „opieka paliatywna” oznacza opiekę nad osobą i jej bliskimi z chorobą potencjalnie zagrażającą życiu lub w znacznym stopniu ograniczającą życie.
Głównym celem projektu wyszukiwarki pod adresem www.opiekapaliatywna.info jest poprawa dostępu do informacji dla lekarzy medycyny rodzinnej, pacjentów oraz ich rodzin. Twórcy projektu mają nadzieję, iż przełoży się to na skuteczniejszą komunikację i lepszą jakość opieki końca życia nad pacjentami.
Wyszukiwarka opieki paliatywnej
Wyszukiwarka opieki paliatywnej posiada wiele przydatnych funkcjonalności.
- Pomaga zlokalizować najbliższe jednostki opieki paliatywnej po nazwie miejscowości, kodzie pocztowym lub geolokalizacji;
- Ułatwia odnajdywanie pobliskich (alternatywnych) placówek, np. w odległości do 50 km od miejsca zamieszkania pacjenta;
- Wyświetla kompletne dane kontaktowe;
- Wyszukiwarka opieki paliatywnej dostarcza dane konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie medycyny paliatywnej oraz przydatne materiały informacyjne dla lekarzy, pacjentów i ich bliskich.
Wyszukiwarka opieki paliatywnej dostępna jest pod adresem www.opiekapaliatywna.info.
Jak znaleźć miejsce w hospicjum?
– Opieką paliatywną nie są objęci wyłącznie pacjenci z nowotworami, co pokutuje w potocznym myśleniu. To także schyłkowe okresy chorób kardiologicznych, osoby z niewydolnością oddechową, z owrzodzeniami odleżynowymi. Te sprawy reguluje rozporządzenie ministra zdrowia z 2013 roku. w tej chwili specjalny zespół przy ministrze zdrowia proceduje, żeby odstąpić od takiej klasyfikacji. Ogranicza ona bowiem dostęp dla wielu pacjentów bardziej potrzebujących tej opieki – tłumaczy dr hab. nauk medycznych Tomasz Dzierżanowski z Zakładu Medycyny Paliatywnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Szacuje się, iż opiece paliatywnej w Polsce poddanych jest rocznie ok. 100 tys. chorych, z czego ok. 60 proc. pozostaje w opiece domowej.
Jak znaleźć miejsce w hospicjum? Warto pamiętać, iż obok opieki świadczonej na oddziałach medycyny paliatywnej istnieje także domowa opieka hospicyjna, czyli tzw. hospicja domowe.
O poradę warto zwrócić się do lekarza rodzinnego. Opieka lekarzy rodzinnych nie jest co prawda specjalistyczna, ale nierzadko wystarcza na wcześniejszych etapach choroby.
Kiedy stan pacjenta pogarsza się, możliwie jak najwcześniej – równolegle z leczeniem przyczynowym – powinien być on kierowany do poradni medycyny paliatywnej, domowego hospicjum lub hospicjum stacjonarnego.
Opieki paliatywna: domowa, stacjonarna i ambulatoryjna
Wyróżniamy trzy formy opieki paliatywnej: domową, stacjonarną i ambulatoryjną (poradnia).
- Opieka domowa w postaci hospicjum domowego – w stałych interwałach czasowych realizowane są wizyty członków wieloprofesjonalnego zespołu: lekarza (dwa razy w miesiącu), pielęgniarki (dwa razy w tygodniu) i w razie potrzeby – fizjoterapeuty, psychologa, pracownika socjalnego, osoby duchownej, woluntariuszy.
- Opieka stacjonarna – chory jest przyjmowany na oddział medycyny paliatywnej lub do hospicjum stacjonarnego. Opiekunowie dążą do tego, aby po kilku dniach lub tygodniach chory mógł wrócić do domu.
- Opieka ambulatoryjna, czyli poradnia medycyny paliatywnej – chory, o ile jest w dobrym stanie ogólnym, przychodzi do poradni sam, a jeżeli nie jest w stanie, rodzina zgłasza się do ze skierowaniem i wspólnie ze specjalistami ustalają, która forma będzie w danej sytuacji optymalna – czy hospicjum domowe, czy może, przy stabilnym stanie ogólnym, rzadsze odwiedzanie chorych w domu w ramach poradni medycyny paliatywnej.
Dom jest najbardziej naturalnym miejscem dla nieuleczalnie chorych. To właśnie tam powinniśmy obejmować opieką osoby przewlekle chore, o ile oczywiście jest to możliwe.
Opieka paliatywna w Polsce
Starzenie się społeczeństwa oraz ogromny postęp medycyny spowodował znaczne wydłużenie się życia. Choroby dotąd nieuleczalne w wielu przypadkach stają się przewlekłe. Między innymi dlatego z roku na rok rośnie populacja chorych wymagających leczenia paliatywnego.
Warto zaznaczyć, iż zapotrzebowanie na tę formę opieki w Polsce przez cały czas nie jest zaspokojone w stopniu wystarczającym. Aktualne problemy opieki paliatywnej są przedmiotem corocznej konferencji Forum Medycyny Paliatywnej, pod kierownictwem naukowym prof. Aleksandry Ciałkowskiej-Rysz i dr hab. Tomasza Dzierżanowskiego.
Zgodnie z Krajowym Planem Transformacji na lata 2022-2026, w roku 2019 ze świadczeń z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (OPH), skorzystało łącznie 96,4 tys. Pacjentów. Szacuje się, iż w tej chwili powinno zostać zapewnionych około 146 tys. miejsc opieki paliatywnej i hospicyjnej, z czego około 142 tys. w ramach opieki domowej. Do 2025 roku spodziewany jest wzrost zapotrzebowania o kolejne 38%.
Zdaniem Prof. Aleksandry Ciałkowskiej-Rysz z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, sytuacja finansowa placówek opieki paliatywnej przez cały czas jest krytyczna i wymaga natychmiastowej zmiany. W roku 2022 podwyższona została wartość punktu kontraktowego w zakresie świadczeń z opieki paliatywnej i hospicyjnej. Warto jednak zaznaczyć, iż do wyceny punktu włączone zostały współczynniki korygujące podwyżki wynagrodzenia dla personelu medycznego stosowane od 2017 roku, co spowodowało, iż sytuacja finansowa podmiotów niepublicznych a zwłaszcza hospicjów pozarządowych, stała się katastrofalna.
– Trudną sytuację w opiece paliatywnej pogłębiają też inne czynniki, jak chociażby niedoszacowanie procedur medycznych, pandemia COVID-19, wzrost kosztów usług zewnętrznych, znaczący wzrost kosztów zakupu: leków, materiałów opatrunkowych, energii elektrycznej i ostatnio – wysoki poziom inflacji – wyjaśnia dr hab. Tomasz Dzierżanowski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Wiele placówek z przyczyn obiektywnych stoi więc przed trudnymi wyborami, jak redukcja zatrudnienia (co będzie się wiązać z obniżeniem jakości świadczonych usług), ograniczenie liczby przyjmowanych pacjentów (co spowoduje wydłużenie kolejek oczekujących), czy choćby zamykanie placówek.
Właśnie dlatego, po raz kolejny Polskie Towarzystw Medycyny Paliatywnej apeluje do Ministra Zdrowia o pilne uruchomienie mechanizmów naprawczych w postaci adekwatnej wyceny świadczeń w opiece paliatywnej i hospicyjnej oraz wprowadzenie zmian, które poprawią sytuację w tym obszarze i umożliwią sprawowanie opieki nad osobami nieuleczalnie chorymi.
źródła: materiały prasowe, www.zdrowie.pap.pl, www.opiekapaliatywna.info
