Probiotyk. Suplementacja bakteriami probiotycznymi stała się naprawdę bardzo popularna. Świadomość, iż jelita, o które de facto probiotyki dbają, są centrum zdrowia i choroby jest coraz większa.
Mówi się, iż zdrowie zaczyna się w brzuchu. I słusznie, bo rzeczywiście jelita odgrywają ogromną rolę w kontekście naszego samopoczucia, nastroju czy funkcji związanych z pamięcią i koncentracją. Mają ogromny wpływ na progres i wyniki u sportowców, a także na to jak wyglądamy. Okazuje mogą wpływać na masę ciała i tendencję do rozwoju otyłości. O te i inne aspekty, od których zależy stan naszej mikroflory jelitowej można zadbać decydując się na poprawę jej składu poprzez suplementację odpowiednimi probiotykami zawierającymi wskazane dla danej osoby odpowiednie szczepy bakterii.
Jak więc wybrać taki probiotyk i uniknąć popełniania niepotrzebnych błędów?
Szczep, aby mógł być uznany za probiotyczny, musi wykazywać szereg udokumentowanych klinicznie korzyści zdrowotnych i powinien charakteryzować się ściśle określonymi adekwatnościami. Warto to wiedzieć, ponieważ zmniejszamy ryzyko popełniania błędów przy wyborze probiotyku oraz gwałtownie możemy oszacować, czy probiotyk, na który się zdecydowaliśmy jest zdecydowanie odpowiedni. Na jakich więc adekwatnościach szczepów bakterii znajdujących się w preparacie probiotycznym nam zależy?
Dobry i skuteczny probiotyk zawierający odpowiednie mikroorganizmy powinien:
- Pochodzić i być wyizolowanym od ludzi. To bardzo istotny argument dotyczący skuteczności probiotyku. Zwłaszcza dla osób, które przekonane są, iż równie dobrze o mikroflorę jelitową można zadbać włączając do diety produkty fermentacji mlekowej takie jak kapusta kiszona, kiszone ogórki. Niestety nie jest to prawda i nie możemy stawiać tego na równi o ile chodzi o skuteczność kolonizacji mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym. Jako dodatek do probiotykoterapii owszem, ale nie jako podstawa.
- Wykazywać wysoką oporność na enzymy trawienne, kwas żołądkowy i żółć, co umożliwia przeżycie w przewodzie pokarmowym. Ta cecha jest bardzo ważna. Wiemy, iż kwas żołądkowy neutralizuje bakterie. Jest to jak najbardziej pożądane i zabezpiecza nas przed rozwojem między innymi groźnych infekcji. Jednak nie chcemy, aby szczepy bakteryjne, które suplementujemy, przestawały działać już w żołądku. Zależy nam na tym, by dotarły do jelita i tam utworzyły kolonie. Tylko o probiotyku charakteryzującym się taką opornością możemy mówić jako o skutecznym. Zauważamy wtedy poprawę zdrowia o którą nam chodziło, kiedy decydowaliśmy się na włączenie probiotykoterapii.
- Odpowiedni probiotyk powinien mieć ustaloną przynależność taksonomiczną. Co to oznacza? Przy zakupie probiotyku szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na oznaczenia szczepów, które są w nim zawarte. Szczep probiotyczny powinien być oznaczony w następującej kolejności: nazwa rodzajowa (np. Lactobacillus), nazwa gatunkowa (np. rhamnosus) i oznaczenie literowo-cyfrowe (np. GG). Zawsze więc sprawdzajmy czy na opakowaniu szczep opisany jest zgodnie z powyższym. Dla przykładu mamy jednoszczepowy probiotyk San Probi IBS, który zawiera Lactobacillus plantarum 299v.
- Wykazywać udokumentowany klinicznie korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Musimy pamiętać, iż każdy szczep wykazuje inne działanie i nie każdy będzie odpowiedni dla danego pacjenta. Probiotyki w gabinecie dobieramy z niezwykłą starannością uwzględniając aktualny stan zdrowia, przebyte choroby i opierając się na obszernym wywiadzie żywieniowym oraz wynikach badań laboratoryjnych. Nie wszystkie bakterie fermentacji mlekowej stosowane do produkcji są probiotykami, bowiem nie wszystkie szczepy wywołują w organizmie człowieka jednakowy efekt prozdrowotny. adekwatności probiotyczne bakterii są cechą określonego szczepu (biotypu) danego gatunku. Korzystne adekwatności są szczepozależne, tzn. adekwatne dla jednego, wyselekcjonowanego szczepu bakterii. Z doświadczenia wiemy, iż chcąc dbać o odpowiedni skład ilościowy i jakościowy mikroflory jelitowej warto na początku decydować się na probiotyki, które w składzie mają jeden szczep bakterii. Sytuacje, kiedy mamy do czynienia z pacjentami o bardziej złożonej historii choroby, którzy mają liczne dolegliwości zdrowotne są nieco bardziej skomplikowane. Nie ma tutaj niestety jednej recepty i każdy probiotyk należy analizować z niezwykłą starannością, ponieważ różne szczepy wykazują różne działanie. Dla przykładu szczep Lactobacillus plantarum 299v świetnie sprawdzi się przy zespole jelita drażliwego objawiającym się bólami brzucha, występowaniem biegunek czy wzdęć. Ale o ile chodzi o zaparciową postać tej choroby to absolutnie nie. Co więcej, może nasilać objawy i prowadzić do jeszcze większego dyskomfortu ze strony przewodu pokarmowego. Ten sam szczep zwiększa absorpcję żelaza w jelicie choćby o 40%. Świetnie więc może sprawdzić się u osób z anemią. Inny szczep, Lactobacillus reuteri, może pomóc przy biegunkach wywołanych rotawirusami lub u pacjentów z problemami z glikemią i zaburzeniami hormonalnymi takimi jak PCOS. Tak naprawdę każdy szczep jest dobry na inne problemy, dlatego z niezwykłą starannością należy dobierać probiotyki, zwłaszcza te, które w składzie mają kilka szczepów bakterii.
- Być bezpieczne i nie wykazywać żadnych efektów ubocznych. Wiemy już, iż niektóre szczepy bakterii bardziej pomagają w określonych stanach chorobowych, inne mniej. Nigdy nie powinno być jednak sytuacji, iż odczuwamy znaczne pogorszenie zdrowia i ogólnego samopoczucia po stosowaniu danego probiotyku. Owszem, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie jak wzdęcia, dyskomfort jelitowy zdarzają się, zwłaszcza na początku suplementacji, kiedy następuje gwałtowna zmiana składu mikroflory jelitowej. Jednak pamiętajmy, iż dobry probiotyk w perspektywie czasu stosowania go, będzie prowadził do poprawy jakości życia, a nie jego pogorszenia. Oczywiście o ile uwzględnimy takie zmienne jak zmiana diety, odpowiednie nawodnienie i sen.
Poza wyborem preparatu dobrej jakości dopasujmy go do naszych potrzeb i stanu zdrowia
Asortyment produktów probiotycznych na rynku spożywczym i farmaceutycznym jest gwałtownie poszerzany dzięki promowaniu ich korzystnego wpływu na zdrowie człowieka. Wiele badań świadczy o korzystnym działaniu probiotyków w schorzeniach układu pokarmowego (zespół jelita drażliwego, zapalenie jelit), ale nie tylko. Na przykład również w infekcjach pochwowych. Niektóre szczepy probiotyczne były również badane w kierunku zapobiegania atopowemu zapaleniu skóry, reumatoidalnemu zapaleniu stawów oraz marskości wątroby. Generalnie najsilniejszym dowodem klinicznym świadczącym o korzystnym działaniu probiotyków na zdrowie człowieka jest zwiększenie odporności organizmu. Poza tym jakie potencjalne korzyści może wywołać dany probiotyk przy jego wyborze zwróćmy uwagę czy spełnia najważniejsze cechy opisane wyżej, a przede wszystkim czy opis szczepu znajdującego się w danym preparacie jest odpowiedni i składa się z nazwy rodzaju, gatunku i oznaczenia literowo – cyfrowego. Tylko wtedy możemy mieć pewność, iż probiotyk na który się decydujemy został dokładnie przebadany pod względem bezpieczeństwa i skuteczności.
