Jak wspierać ucznia z dysleksją?

W codziennej pracy nauczyciela spotykamy się z dziećmi o różnym potencjale, z całym wachlarzem talentów, predyspozycji i mocnych stron, jak również ich własnymi potrzebami i problemami. Jedną z odmian neuroróżnorodności, która może generować trudności w codziennym funkcjonowaniu ucznia w zakresie uczenia się, jest dysleksja.

Statystycznie, do każdego zespołu klasowego uczęszcza osoba, u której rozpoznano dysleksję (w świetle badań odsetek ten wynosi 10 – 15 %). Diagnozę tę stawiają specjaliści w poradni psychologiczno-pedagogicznej po serii badań, rozpoznając dysleksję jako specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu, uwarunkowane fragmentarycznymi zaburzeniami rozwoju i integracji procesów odpowiedzialnych za te umiejętności, z jednoczesnym stwierdzeniem co najmniej przeciętnego poziomu rozwoju intelektualnego.

Ta naukowa definicja w codziennym funkcjonowaniu ucznia może manifestować się poprzez:

• nieprawidłowości w wymowie, trudności z wypowiadaniem złożonych słów,
• trudności z różnicowaniem głosek, analizą i syntezą sylab, głosek lub słów,
• utrudnione odtwarzanie wzorów graficznych, różnicowanie stosunków przestrzennych oraz opanowanie poprawnej pisowni; warto zwrócić uwagę na charakterystyczne cechy, jak pismo lustrzane, mylenie liter odpowiadających głoskom zbliżonym fonetycznie, opuszczanie liter, sylab, grup spółgłoskowych, błędy ortograficzne popełniane niezależnie od znajomości zasad ortografii,
• trudności w płynnym czytaniu, mimo ćwiczeń i doświadczeń w tym zakresie,
• trudności z zapamiętywaniem dat, ciągu faktów, słów i liczb.

Zauważenie u ucznia wymienionych objawów może skłonić nauczyciela, we współpracy z rodzicami, do pokierowania podopiecznego do poradni psychologiczno-pedagogicznej. choćby jeżeli diagnoza dysleksji nie zostanie potwierdzona, spotkanie ze specjalistami może zaowocować otrzymaniem wskazówek i pomysłów, w jaki sposób uczynić łatwiejszym codzienne uczenie się i funkcjonowanie w szkole, wykorzystać potencjał dziecka i złagodzić doświadczane przez niego trudności.

Jak wspierać ucznia z dysleksją?

Doświadczenia w pracy z dziećmi wykazującymi objawy ze spektrum dysleksji wskazują, iż pomocne jest:

• dzielenie zadań na etapy, umieszczanie ćwiczeń na odrębnych kartkach lub zasłonięcie części tekstu, którym się aktualnie nie zajmujemy,
• podzielenie materiału do zaliczania na części i realizowanie go częściej, w mniejszych ilościach,
• stosowanie podpowiedzi wizualnych: rysunków, tabel, schematów,
• komentowanie, doprecyzowywanie poleceń, w miarę potrzeby ich powtarzanie z parafrazowaniem, upewnienie się, iż instrukcja jest zrozumiała dla ucznia,
• zapewnienie uczniowi miejsca w ławce z łatwym dostępem do nauczyciela, np. z brzegu rzędu ławek,
• nieocenianie prac pisemnych pod względem poziomu graficznego pisma lub zlecanie krótszych wypowiedzi do opracowania, przeplatanie materiału zaliczanego w formie pisemnej odpowiedzią ustną, zaliczanie wiadomości w formie testu, w miejsce pytań otwartych, umożliwianie odpowiadania z użyciem komputera lub innego sprzętu,
• realizowanie sprawdzianów z wykorzystaniem dostosowania w postaci notatki lub wzorów, sprawdzanie opanowania treści pamięciowych w sprzyjających okolicznościach (np. odmianę czasownika sprawdzamy poza lekcją, a jej użycie podczas testu sprawdzamy z dostosowaniem w postaci zapisanego schematu odmiany – trudności w funkcjach wykonawczych wynikające z dysleksji, w sytuacji stresowej mogą uniemożliwić uczniowi skorzystanie z opanowanych umiejętności; znajomość zagadnień matematyczno-przyrodniczych sprawdzamy z dostosowaniem w postaci schematów, tabel, a przyswojenie ich treści sprawdzamy w sprzyjającej, nie testowej sytuacji),
• zadania wymagające sprawności orientacyjno-przestrzennej, np. podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych, realizujemy po uprzedniej obserwacji wykonania ćwiczenia przez innych uczniów, testowym przejściu trasy,
• nieocenianie głośnego czytania na forum klasy,
• zauważanie mocnych stron dziecka: kreatywności, nieszablonowości myślenia, myślenia obrazowego, wykorzystywanie ćwiczeń angażujących myślenie kreatywne i myślenie plastyczne, np. To nie jest koło, to jest…, Cu by było, gdyby, Zrób to inaczej oraz ćwiczeń promujących integrację półkul mózgowych, np. zabawy śródlekcyjne z ruchem obu rąk, gry interakcyjne,
• proponowanie uczniowi działań, w których może osiągnąć sukces dzięki swoim mocnym stronom: projektów, konkursów, zajęć rozwijających zainteresowania np. konstruktorskich,
• podkreślanie postępów, które poczynił uczeń.

Bibliografia:

R. Davis, E. Braun, Dar dysleksji, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2010
M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, wyd. OPERON, Gdynia 2011

https://www.ptd.edu.pl/index.html, dostęp z dnia 29.11.2024

Autor: Urszula Wesół – pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny

Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli