Jak social media wpływają na nasze zdrowie psychiczne - przewodnik

Zdjęcie: Media społecznościowe a nasze zdrowie psychiczne | foto Materiał partnera

Wpływ mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne

Media społecznościowe stały się częścią naszej codzienności, a ich wpływ na psychikę ma dwojaki charakter. Z jednej strony ułatwiają kontakt z bliskimi, z drugiej – mogą dotkliwie zaszkodzić samopoczuciu. Głównym mechanizmem jest tu nieustanne porównywanie się z innymi. Przeglądając starannie wyselekcjonowane, wyidealizowane obrazy z życia znajomych czy influencerów, łatwo wpadamy w pułapkę myślenia, iż nasze własne życie jest szare i pozbawione wartości.

Ten mechanizm skutecznie podkopuje poczucie własnej wartości, które zaczynamy opierać na nierealistycznym wizerunku innych. Zjawisko to, określane mianem „facebookowej zazdrości”, bezpośrednio przekłada się na gorszy nastrój i poczucie nieadekwatności. Badania potwierdzają, iż już tygodniowa przerwa od mediów społecznościowych potrafi znacząco poprawić samopoczucie, zadowolenie z życia i samoocenę.

Intensywne korzystanie z social mediów ma też dobrze udokumentowany związek z objawami depresji, lękiem czy zaburzeniami snu. Na te zagrożenia szczególnie narażone są osoby młode, których poczucie własnej wartości dopiero się kształtuje. Nieustanna ekspozycja na nierealistyczne standardy piękna, sukcesu i szczęścia potęguje wewnętrzną presję, co może prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem psychicznym. W takich sytuacjach warto rozważyć skorzystanie z pomocy specjalisty – https://twojpsycholog.pl/lista-psychologow/lodz oferuje dostęp do wykwalifikowanych terapeutów.

Depresja a media społecznościowe

Zależność ta działa w obie strony. Badania wskazują, iż osoby już zmagające się z objawami depresji mogą intensywniej korzystać z social mediów, szukając tam wsparcia, zrozumienia lub po prostu ucieczki od trudnych emocji. Niestety, wpadają w ten sposób w błędne koło: platforma, która miała przynieść ulgę, często pogłębia ich stan przez mechanizmy porównawcze i poczucie izolacji.

Pewne grupy są szczególnie wrażliwe. Mimo iż niektóre analizy wskazują na większą podatność kobiet, to bezsprzecznie grupą wysokiego ryzyka jest młodzież. Kształtująca się tożsamość młodych ludzi jest bowiem wyjątkowo czuła na zewnętrzną presję i ocenę.

FOMO i zdrowie psychiczne

Czy zdarzyło Ci się poczuć ukłucie niepokoju, przeglądając zdjęcia znajomych z imprezy, na którą nie udało Ci się dotrzeć? To uczucie ma swoją nazwę – FOMO (Fear of Missing Out), czyli lęk przed tym, iż coś ważnego Cię omija. Media społecznościowe są idealną pożywką dla tego zjawiska, ponieważ bombardują nas starannie wyselekcjonowanymi, idealizowanymi obrazami z życia innych. Każde kolejne zdjęcie z egzotycznych wakacji czy relacja z udanego spotkania może sprawić, iż własne życie wydaje się przy nim szare i nieciekawe.

Ten ciągły lęk przed byciem „poza obiegiem” to prosta droga do poważnych problemów psychicznych. Uporczywe poczucie, iż inni bawią się lepiej, osiągają więcej i prowadzą ciekawsze życie, generuje stres, potęguje stany lękowe i obniża nastrój. W dłuższej perspektywie nieustanne porównywanie się może sprzyjać rozwojowi depresji, pogłębiając poczucie izolacji i niezadowolenia.

Cyberprzemoc w mediach społecznościowych

Anonimowość i łatwość komunikacji w internecie rodzą jednak mroczne zjawisko: cyberprzemoc. Ta forma agresji online, obejmująca nękanie, hejt, wykluczanie czy publikowanie kompromitujących materiałów, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia psychicznego. Ataki w sieci bywają szczególnie dotkliwe, ponieważ docierają do ofiary wszędzie tam, gdzie ma dostęp do internetu, zacierając granicę między bezpieczną przestrzenią a zagrożeniem.

Skutki cyberprzemocy bywają dewastujące, zwłaszcza dla młodzieży, której poczucie własnej wartości dopiero się kształtuje. Doświadczanie agresji online często prowadzi do lęku, objawów depresyjnych, drastycznego spadku samooceny, a w skrajnych przypadkach – choćby do myśli samobójczych. Ofiary czują się osamotnione, wyizolowane i bezradne.

Higiena cyfrowa i zdrowie psychiczne

Ochrona przed zagrożeniami, które niosą media społecznościowe, wymaga świadomego zarządzania swoją obecnością w sieci. Kluczem jest higiena cyfrowa – zbiór zasad i nawyków pozwalających aktywnie kształtować swoje cyfrowe środowisko, a nie tylko biernie unikać negatywnych treści.

Praktyki zdrowego korzystania z mediów społecznościowych

• Ustal granice czasowe: Monitoruj i świadomie ograniczaj czas spędzany w aplikacjach, korzystając ze wbudowanych w telefon funkcjach limitujących.
• Wycisz powiadomienia: Zdecyduj, które aplikacje wymagają natychmiastowej uwagi, a w pozostałych wyłącz notyfikacje, by odzyskać koncentrację.
• Dbaj o higienę snu: Odłóż telefon na co najmniej godzinę przed snem i unikaj go tuż po przebudzeniu, aby poprawić jakość odpoczynku.
• Selekcjonuj treści: Świadomie wybieraj obserwowane profile. Zrezygnuj ze śledzenia kont, które wywołują u Ciebie negatywne emocje.
• Wyznacz strefy bez ekranu: Zostawiaj telefon w innym pokoju podczas posiłków lub spacerów, aby w pełni skupić się na rzeczywistości.
• Praktykuj cyfrowy detoks: Regularnie rób kilkudniowe przerwy od mediów społecznościowych, aby spojrzeć na swoje nawyki z dystansu.
• Usuń zbędne aplikacje: jeżeli czujesz, iż konkretna aplikacja jest „złodziejem czasu”, rozważ jej usunięcie z telefonu.

Pamiętaj, iż zdrowe nawyki cyfrowe to nie tylko ograniczenia, ale przede wszystkim świadome wybory. Warto zachęcać siebie i bliskich do aktywności w świecie offline oraz do otwartych rozmów o ryzyku związanym z nadużywaniem social mediów. A jeżeli czujesz, iż problem Cię przerasta i negatywne emocje stają się przytłaczające – nie wahaj się szukać wsparcia u specjalisty.

Wsparcie psychologiczne dla użytkowników mediów społecznościowych

Gdy samodzielne próby wprowadzenia higieny cyfrowej nie przynoszą ulgi, a negatywne emocje stają się przytłaczające, należy sięgnąć po profesjonalną pomoc.

Specjalista pomoże Ci zrozumieć, jak mechanizmy social mediów wpływają na Twoje samopoczucie. Terapia to przestrzeń, w której nauczysz się radzić sobie z lękiem, objawami depresji czy zaniżoną samooceną – częstymi skutkami cyfrowych porównań i cyberprzemocy. Terapeuta da Ci też konkretne narzędzia do budowania zdrowej samooceny, niezależnej od lajków i komentarzy, oraz pomoże przepracować trudne doświadczenia z sieci.

Wsparcie psychologiczne to jednak coś więcej niż indywidualne spotkania. To także proces budowania świadomości na temat cyfrowych zagrożeń i metod ochrony. Terapia często obejmuje elementy edukacji, dzięki której nauczysz się krytycznie oceniać treści i świadomie zarządzać swoją obecnością w sieci. Istotne jest również wzmacnianie realnych więzi społecznych, które stanowią najlepszą przeciwwagę dla powierzchownych interakcji online.

Jeśli media społecznościowe sprawiają, iż czujesz się gorzej, a smutek, lęk lub poczucie izolacji nie mijają, warto poszukać pomocy, zwłaszcza gdy problem zaczyna negatywnie rzutować na Twoje codzienne funkcjonowanie.