Jak powstaje oparzenie słoneczne i co robić, gdy już do niego dojdzie?

Lato w pełni, a wraz z nim ryzyko, iż niepoprawne opalanie się przerodzi się w oparzenie słoneczne. Niezależnie od tego, czy ktoś zaśnie na plaży, czy zaniedba ochronę przeciwsłoneczną, oparzenie słoneczne może sprawić, iż letnie dni zaplanowane na relaks będą bardzo nieprzyjemne. Granica między opalenizną a poparzeniem słonecznym jest inna w zależności od rodzaju skóry. Osoby o ciemniejszej karnacji są naturalnie lepiej chronione niż osoby o jaśniejszej karnacji. Kiedy ta granica zostanie przekroczona, piękna brązowa opalenizna staje się bolesnym, czerwonym poparzeniem, które może prowadzić do obrzęku i pęcherzy.

Opalenizna pojawia się jako reakcja obronna skóry na działanie promieniowania słonecznego. Chociaż jest uważana za estetyczną, może bardzo łatwo przerodzić się w oparzenie słoneczne, któremu towarzyszy nieprzyjemny ból i stan zapalny.

Jak powstaje oparzenie słoneczne?

Opalenizna jest wynikiem działania sprytnych komórek zwanych melanocytami. Produkują one ciemny pigment melaninę po wystawieniu na działanie światła słonecznego. Ich główną funkcją jest ochrona komórek przed uszkodzeniami powodowanymi przez promienie UV. ^[1]

Promieniowanie słoneczne uszkadza komórki

O jakim rodzaju uszkodzeń mówimy w przypadku opalania się i oparzeń słonecznych? Światło słoneczne jest źródłem promieniowania różnych długościach fal. Oprócz światła widzialnego, które daje ci wyobrażenie o tym, jak wygląda świat wokół ciebie, obejmuje ono również promieniowanie podczerwone, które jest znane jako ciepło i promieniowanie ultrafioletowe, którego, choć jest niewidoczne, skutki są dobrze znane. Ponadto możemy dalej rozróżnić promieniowanie UV na UVA, UVB i UVC.

1. Promieniowanie UVC jest niemal całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową. To dobra wiadomość, ponieważ to właśnie to promieniowanie jest wykorzystywane w lampach bakteriobójczych do dezynfekcji. Jest ono bardzo dobrze pochłaniane przez cząsteczkę DNA, skutecznie zabijając mikroorganizmy.^[2]
2. UVB to promieniowanie, które powoduje oparzenia słoneczne na skórze. Mimo iż jego większość jest pochłaniana przez atmosferę, mały procent dociera do powierzchni Ziemi. To promieniowanie jest również niezbędne dla syntezy witaminy D. Jednak jego zalety zależą od dawki – zbyt duża ilość powoduje rozległe uszkodzenia DNA w komórkach skóry. Stymuluje również produkcję substancji zapalnych.^[3]
3. UVA jest odpowiedzialne za większość promieniowania UV, które dociera do powierzchni Ziemi. UVA odpowiada za oparzenia słoneczne, ponieważ wnika głęboko pod powierzchnię skóry, gdzie znajdują się wspomniane melanocyty. Podobnie jak UVC i UCB, UVA nie jest całkowicie bezpieczne w dłuższej perspektywie. Jest odpowiedzialne za produkcję wolnych rodników, które uszkadzają białka, DNA i zakłócają szlaki sygnałowe, prowadząc do stanu zapalnego i śmierci komórek.^[4]

Te produkty mogą Cię zainteresować:

Co dzieje się ze skórą podczas ekspozycji na działanie słońca?

W związku z tym promieniowanie UV jest odpowiedzialne za uszkodzenia komórek na poziomie białka i DNA. Uszkodzenia te występują bezpośrednio lub pośrednio.

• Bezpośrednie uszkodzenie jest typowe dla UVB i powoduje mutacje, które w większości przypadków są naprawiane. Jednak jeżeli naprawa się nie wydarzy, komórki trzeba się pozbyć. Zmutowane komórki, którym uda się przetrwać, mogą ostatecznie stać się nowotworowe.
• Pośrednie uszkodzenia są powodowane przez stres oksydacyjny powstający w wyniku tworzenia się wolnych rodników i są również odpowiedzialne za błędy transkrypcji DNA, które mogą prowadzić do raka skóry.

Są to powody, dlaczego musisz odpowiednio się chronić przed promieniami słonecznymi. Formacja melaniny i opalanie się następuje stopniowo i jednocześnie z uszkodzeniem skóry. To uszkodzenie występuje już w trakcie procesu opalania. Niechroniona skóra ostatecznie ulega poparzeniom po długotrwałym narażeniu na działanie promieni słonecznych.

W takim razie czym jest oparzenie słoneczne?

Długotrwałe narażenie na działanie promieni słonecznych bez odpowiedniej ochrony stymuluje produkcję wolnych rodników, co wywołuje reakcję zapalną. Właśnie dlatego oparzona słońcem skóra jest czerwona i ciepła. Jednak ten stan zapalny występuje w trakcie opalania, czyli jeszcze przed samym oparzeniem słonecznym i odpowiada za przyspieszone starzenie się skóry, któremu towarzyszy ścieńczenie skóry i powstawanie zmarszczek. Uszkodzona i ścieńczona skóra ponadto bardzo gwałtownie się odwadnia.^[5]

Pojawienie się reakcji zapalnej trwa długo i przez to symptomy oparzenia słonecznego pojawiają się kilka godzin później. Najgorszego bólu i zaczerwienienia zwykle doświadcza się po 24 godzinach, a pierwsze oznaki poprawy następują po 48 godzinach.

Oparzenie słoneczne najczęściej jest oparzeniem pierwszego stopnia. W cięższych przypadkach oparzenie słoneczne może powodować oparzenia drugiego stopnia, którym towarzyszą pęcherze. Oparzenie trzeciego stopnia jest mało prawdopodobne, ale nie niemożliwe.

Oparzenie słoneczne jest typowym oparzeniem i w zależności od objawów wyróżnia się trzy typy:

• Oparzenie pierwszego stopnia, które charakteryzuje zaczerwienienie skóry i ból, ale złagodzenie symptomów następuje po 2 do 3 dni.
• Oparzenie drugiego stopnia jest poważniejsze i towarzyszy mu powstawanie pęcherzy. Gojenie może trwać do 10 dni.
• Oparzenie trzeciego stopnia jest najpoważniejsze i mało prawdopodobne, iż powstanie w wyniku nieodpowiedniego narażenia na działanie promieni słonecznych. Jest jednak możliwe i towarzyszy mu poważne uszkodzenie skóry, pęcherze i blizny.

Chroń się przed poparzeniami słonecznymi

Najlepiej chronić się przed oparzeniami słonecznymi stosując krem ​​z filtrem SPF (współczynnik ochrony przeciwsłonecznej). SPF jest podawany jako liczba reprezentująca ułamek promieni UV, które przepuszcza i można go znaleźć na opakowaniu kremu z filtrem. Na przykład SPF 30 pozwoli na dotarcie do skóry 1/30, czyli 3,33% promieni UV. W przypadku SPF 50 liczba ta wynosi 1/50, czyli 2%. Oznacza to, iż SPF 50 chroni 1,65 razy lepiej niż SPF 30. Innymi słowy, SPF 50 przepuszcza o 165% mniej promieniowania UV.

Działanie SPF opiera się na dwóch podstawowych zasadach:

1. Pierwsza jest chemiczna, kiedy w kremie przeciwsłonecznym znajduje się substancja, która pochłania promienie UV, zapobiegając ich przenikaniu w głąb skóry.
2. Druga polega na stworzeniu fizycznej bariery, najczęściej przy użyciu minerałów, takich jak tlenek cynku lub dwutlenek tytanu.

Ważne jest jednak, aby prawidłowo stosować krem ​​z filtrem SPF. Najlepiej nałożyć krem 20 minut przed opalaniem. Nie można zapominać o twarzy, uszach, szyi i innych miejscach, które często są ignorowane. Po godzinie lub dwóch dobrze jest nałożyć go ponownie.

Krem z filtrem zmywa się podczas pływania i choćby jeżeli jest wodoodporny, najlepiej jest go nałożyć po pływaniu. Oprócz kremu z filtrem warto pomyśleć o ochronie w postaci okularów przeciwsłonecznych i nakrycia głowy, takiego jak kapelusz.

Opalanie się w porze obiadowej jest najbardziej niebezpieczne i najlepiej go unikać. Światło słoneczne padające na ziemię jest wtedy najbardziej intensywne, ponieważ przechodzi przez cieńszą warstwę atmosfery. Jest słabo absorbowane i rozpraszane.

Odkryj nasze bestsellery:

Co pomaga na oparzenia słoneczne?

Jeśli przez cały czas nie udało ci się uniknąć oparzenia słonecznego, istnieją sposoby, jak można sobie pomóc. Nie odwrócą one uszkodzeń, które powstały na poziomie komórkowym, ale złagodzą objawy i przyspieszą gojenie.

1. Najbardziej oczywistym sposobem jest schłodzenie poparzonej skóry dzięki kompresów lub zimnej kąpieli.
2. Wskazane jest także picie dużej ilości płynów, ponieważ skóra jest bardzo odwodniona. Nie zapominajcie o posiadaniu przy sobie butelki na wodę. Odpowiednie nawodnienie jest ważne zawsze.
3. Nie powinno się zapominać również o optymalnej ilości snu. Obniża on poziom kortyzolu, a tym samym poprawia regenerację uszkodzonej skóry.
4. Oparzenia, które są typowym procesem zapalnym, można również złagodzić poprzez zastosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen.
5. Kremy po opalaniu zawierające pantenol, który ma również działanie przeciwzapalne, mogą także pomóc w nawilżeniu skóry.^[6]

Żele i maści zawierające aloes również mają działanie chłodzące. Pomimo iż ich wpływ na oparzenia słoneczne nie został naukowo potwierdzony, pomagają one w nawilżaniu suchej skóry. Twoja sucha skóra na pewno doceni, jeżeli nałożysz na nią taki żel.

Zwykle oparzenie goi się od 3 do 5 dni, w zależności od intensywności. Nie zaleca się wystawiania poparzonej skóry na słońce w trakcie procesu gojenia. W skrajnych przypadkach, gdy jest to oparzenie drugiego stopnia z pęcherzami, proces gojenia może trwać do dwóch tygodni.

Podsumowując

Co działa najlepiej na oparzenie słoneczne? Unikanie go. Bolesna reakcja zapalna jest tym, co widzisz i czujesz. O czym jednak ludzie zapominają, to o rozległych uszkodzeniach pod powierzchnią skóry, które stanowią znacznie poważniejsze ryzyko niż tylko ból trwający kilka dni. Zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie uszkodzenia DNA prowadzą do zwiększonego ryzyka raka skóry, choćby bez oparzeń słonecznych. Właśnie dlatego ważne jest, aby zawsze zapewniać sobie odpowiednią ochronę podczas opalania się: czapka z daszkiem, krem z filtrem, cień, koszulka aby osłonić plecy i ramiona. Bonusem będzie nie tylko niskie ryzyko oparzeń słonecznych i raka skóry, ale także spowolnienie starzenia się skóry.

Jak chronisz się przed oparzeniami słonecznymi? Jeśli podobał ci się ten artykuł, ucieszylibyśmy się, gdybyś udostępnił go swojej rodzinie i znajomym w mediach społecznościowych.