Szacuje się, iż insulinooporność występuje u 10-30% populacji. Często na początku nie daje żadnych objawów, a jednocześnie poprzedza rozwój chorób przewlekłych, głównie cukrzycy i schorzeń układu sercowo-naczyniowego. Dlatego jej wczesna diagnoza jest tak istotna – pozwala wprowadzić odpowiednie nawyki, które zmniejszą ryzyko wystąpienia tych schorzeń. Jakie badania pozwalają wykryć insulinooporność?
Co to jest insulinooporność?
W normalnych warunkach podwyższenie poziomu cukru we krwi pobudza wydzielanie insuliny. Reguluje ona transport cząsteczek glukozy do tkanek, które pozyskują z niej energię. Jednak w insulinooporności proces ten jest zaburzony. Komórki nie zwracają uwagi na sygnały wysyłane przez insulinę i nie wpuszczają glukozy do środka. Przez to jej poziom we krwi nie spada, co jest sygnałem do uwolnienia kolejnych porcji insuliny. To błędne koło prowadzi do zaburzeń metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczy. Insulinooporność towarzyszy wielu chorobom, np.:
- otyłości,
- nadciśnieniu tętniczemu,
- cukrzycy typu II,
- chorobie zwyrodnieniowej stawów,
- zespołowi policystycznych jajników,
- zaburzeniom hormonalnym u kobiet i mężczyzn.
Objawy insulinooporności
Insulinooporność nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Często towarzyszą jej napady głodu i duża ochota na słodkie produkty. Może być Ci ciężko schudnąć, a większość nadwyżkowych kilogramów gromadzi się w pasie – to tzw. otyłość brzuszna. Inne objawy insulinooporności to:
- rozdrażnienie,
- osłabienie,
- zmęczenie,
- zaburzenia koncentracji.
Te symptomy mogą pojawiać się przez długi czas, nie wywołując niepokoju. Dlatego do wczesnego wykrycia insulinooporności niezbędne jest przeprowadzenie odpowiednich badań.
Na czym polega badanie krzywej cukrowej?
Podstawowym badaniem pozwalającym wykryć insulinooporność jest krzywa cukrowa, czyli inaczej doustny test obciążenia glukozą (OGTT). Wykonuje się ją, żeby ocenić reakcję organizmu na konkretną ilość dostarczonej mu glukozy. Jej dawka jest dosyć duża, więc stanowi dla ciała spore obciążenie. Dlatego zwykle do wykonania krzywej cukrowej wymagane jest skierowanie od lekarza.
Na doustny test obciążenia glukozą musisz stawić się na czczo. Na początku pielęgniarka pobiera krew, żeby oznaczyć poziom glukozy przed badaniem. Następnie wypijesz roztwór, w którym znajduje się 75 g czystej glukozy. Potem pielęgniarka pobierze Ci krew w odstępie 60. i 120. minut. W każdej z pobranych próbek oznacza się stężenie glukozy.
Inne badania, które pomogą potwierdzić insulinooporność
Chociaż podstawowe badanie wykrywające wczesną insulinooporność to krzywa cukrowa, inne testy również mogą być pomocne w postawieniu odpowiedniej diagnozy. Pamiętaj, iż tylko lekarz może prawidłowo zinterpretować wyniki. Badania, jakie warto wykonać, to m.in.:
- krzywa insulinowa – możesz wykonać ją przy okazji krzywej cukrowej. Pozwala ocenić, jak pod wpływem wypitej glukozy będzie zmieniać się poziom insuliny we krwi. Nie wymaga żadnych dodatkowych zabiegów, w pobranych próbkach laboratorium może oznaczyć jednocześnie oba parametry.
- HOMA-IR – to prosty test, którego wykonasz samodzielnie w domu. Potrzebujesz jedynie poziomy glukozy i insuliny na czczo, które należy podstawić do odpowiedniego wzoru lub skorzystać z kalkulatora, np. na stronie Fundacji Insulinooporność. Wynik powyżej 2 wskazuje na duże prawdopodobieństwo insulinooporności.
- lipidogram – podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów często towarzyszy insulinooporności,
- oznaczenie poziomu witamin D i B12 – w insulinooporności często zdarza się ich niedobór.
Jeśli masz jakiekolwiek objawy wskazujące na insulinooporność, warto jak najszybciej się tym zająć. To często pierwszy sygnał, iż w przyszłości rozwiną się choroby przewlekłe. Szacuje się, iż insulinooporność poprzedza cukrzycę o ok. 10 lat. To dużo czasu w zmianę nawyków żywieniowych i trybu życia, które pozwolą uniknąć tych nieprzyjemnych konsekwencji. Dlatego im wcześniej wykryjesz insulinooporność, tym więcej czasu w działanie zyskasz.
photo by Nataliya Vaitkevich/pexels
