Jak dziecko staje się narcyzem?

Czym jest narcyzm?

Na początku warto zdefiniować, czym jest „narcyzm”. W powszechnym rozumieniu narcyzem określa się osoby zakochane w sobie, przeświadczone o swojej wielkości i doskonałości. Nie jest to jednak do końca prawda. Osoby narcystyczne wbrew pozorom charakteryzuje wewnętrzne poczucie: słabości, wstydu, niższości swojej osoby oraz strach przed wszystkimi powyżej wymienionymi uczuciami.

Czym charakteryzuje się dziecko narcystyczne?

• Stara się zdominować i podporządkować sobie innych ludzi.
• Traktuje z góry rówieśników i dorosłych.
• Lgnie bezkrytycznie do wszystkich osób, które mają wysoką pozycję w grupie rówieśniczej, odznaczają się silną osobowością, charyzmą i które stanowiłyby potwierdzenie wspaniałości jego „ja”.
• Żywi zazdrość i chęć zemsty, które mogą podważać jego mniemanie na swój temat
• Nie umie wchodzić w głębsze relacje i nawiązywać przyjaźni – trudno bawić się z osobą, która myśli tylko o sobie.
• Często wykorzystuje inne dzieci i nie potrafią dać nic z siebie.

Los dziecka ocenianego, jako narcystyczne jest dosyć trudne. Na zewnątrz może się to wydać kolorowe i wesołe jednak w środku jest ból i poczucie niepewności. Pomimo odnoszonych sukcesów czuje się źle.

Skąd bierze się narcyzm u dzieci?

Każde dziecko we wczesnym dzieciństwie przechodzi przez okres przekonania o własnej wszechwładzy. Według niego cały świat skupia się wyłącznie na nim. Nie jest ono zdolne do pojmowania świata z punktu widzenia innego niż jego własny. Przez ten etap przechodzą wszystkie dzieci i jest on konieczny do prawidłowego rozwoju społecznego i emocjonalnego dziecka.

Narcyzm pierwotny zanika, w momencie, gdy dziecko uświadamia sobie własne ograniczenia, konflikt własnych potrzeb z potrzebami innych ludzi.

Jak dziecko staję się narcyzem?

Jeśli dziecko nie skonfrontuje się z własnymi ograniczeniami oraz faktem, iż inne osoby są równie ważne jak ono samo, już po pierwszym roku życia stanie się „małym terrorystą”. Będzie zmuszało dorosłych i rówieśników do podporządkowania się własnym zachciankom.

Zachowanie narcystyczne najczęściej jest wynikiem błędów popełnianych przez rodziców. To oni poprzez sposób wychowania kreują świat dziecka, kształtują system wartości oraz sposób dokonywania ocen. Wsparcie i pochwały są równie ważne jak konstruktywna krytyka. Wychowywanie dziecka w przeświadczeniu własnej doskonałości jest dla niego szkodliwe. Rodzice takim postępowaniem chcą zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa i ucieczkę od bezradności. Staje się jednak zupełnie odwrotnie.

Atmosfera nieustannego oceniania dziecka w rodzinie powoduje, iż odczuwa ono bezpośrednią lub ukrytą krytykę rodziców, gdy nie da rady zrealizować ich planów. Rodzi to wewnętrzne poczucie słabości z ciągłym dążeniem do sprostania oczekiwaniom dorosłych. Dziecko ma przeczucie, iż jest oszustem, które nie zasługuje na takie wychwalanie, niewspółmierne do tego, jakie jest naprawdę).

Komunikaty typu – Kocham Cię nie, dlatego jaki jesteś, ale dlatego, jaką pełnisz dla mnie „funkcję” – powodują, iż prawdziwe emocje dziecka mogą spowodować odrzucenie przez rodziców. Prowadzi to do wykreowania fałszywego „ja”, które zostało wyuczone, jako akceptowane przez rodziców.

Należy jednak podkreślić, iż pewna dawka dobrze rozumianego egoizmu pozwala dziecku na zbudowanie poczucia własnej wartości i wiary we własne możliwości. Aby uniknąć narcystycznych zachowań u dziecka powinno się rozwijać altruizm i realny zgodny z rzeczywistością obraz swojej osoby.

Wyróżniaj dziecko za konkretne rzeczy, pochwały typu „jesteś wspaniały” to ogólniki. Lepiej pochwalić dziecko za konkretne rzeczy „Cieszy mnie, iż pomogłeś mi posprzątać po kolacji”, „jestem dumna, iż dostałeś piątkę”. Kształtujemy w ten sposób u dziecka pewność siebie i wiarę we własne możliwości a nie poczucie dominacji nad innymi.