– W tej pracy przedstawiamy nowe metody biochemiczne i farmakologiczne, które opracowaliśmy i które po raz pierwszy pozwolą naukowcom dokładnie zrozumieć, jak leki będące na etapie badań klinicznych oddziałują na każdy z 3 receptorów amyliny – powiedział w komunikacie prasowym dr Augen Pioszak, starszy autor pracy i adiunkt biochemii i fizjologii na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Oklahomy.
Kilka słów o amylinie…
Amylina to peptydowy hormon złożony z 37 aminokwasów. Jest współwydzielany z insuliną przez komórki beta trzustki w odpowiedzi na spożycie pokarmu. Pełni istotną rolę w regulacji glikemii, spowalniając opróżnianie żołądka, hamując wydzielanie glukagonu. Wywołuje też uczucie sytości, co pomaga kontrolować apetyt i zapobiega gwałtownym wzrostom poziomu glukozy we krwi po posiłkach. Ponadto amylina wpływa na bilans energetyczny organizmu i może uczestniczyć w regulacji masy ciała.
- Czytaj również: Akcje Novo Nordisk gwałtownie rosną po wynikach nowego badania leku na otyłość
Z punktu widzenia fizjologii, amylina działa poprzez specyficzne receptory, które są sprzężone z białkami G, co prowadzi do różnych efektów metabolicznych w układzie nerwowym oraz tkankach obwodowych. Jednak rozwój analogów amyliny do tej pory napotykał często na duże wyzwania związane z tendencją do tworzenia amyloidów, różnego rodzaju ograniczeniami farmakokinetycznymi oraz z trudnościami w zrozumieniu budowy i działania wrażliwych na amylinę receptorów.
Receptory o skomplikowanej budowie
Amylina działa poprzez aktywację receptorów, zwanych AMYR. Składają się one z dwóch części – receptora kalcytoniny (CTR) oraz jednego z trzech innych białek: RAMP1, RAMP2 lub RAMP3. RAMP to białka, które pomagają receptorowi amyliny dotrzeć na powierzchnię komórki i sprawiają, iż receptor może skutecznie odbierać sygnały. Każde z tych trzech białek RAMP nadaje receptorowi trochę inne adekwatności. Dzięki temu receptory amyliny mogą działać nieco inaczej w różnych częściach ciała.
W swoich badaniach naukowcy odkryli, iż różne typy receptorów AMYR występują naturalnie w różnych formach. Odnotowano je jako pary lub jako dwie oddzielne części. Badania pokazały też, iż receptory AMY1R i AMY2R składają się z dwóch oddzielnych części. Łączą się one pod wpływem działania amyliny i uruchamiają sygnał komórkowy. Inaczej jest w przypadku receptorów AMY3R, które są już stabilne, a amylina powoduje u nich rozpad, co ma zupełnie inny efekt. Te unikalne adekwatności receptorów amyliny wyjaśniają, dlaczego leki działające na te receptory mogą mieć różne efekty i jak precyzyjnie można na nie wpływać.
– Receptory amyliny są bardzo skomplikowane, a każdy z nich ma zupełnie inne i unikalne adekwatności. To, co odkryliśmy, od lat wymyka się badaczom i wierzymy, iż nasze odkrycia przyspieszą rozwój leków – powiedział Pioszak w komunikacie prasowym.
Duży potencjał w leczeniu otyłości
Amylina ma duży potencjał leczenia chorób metabolicznych. Jej analog – pramlintyd jest już stosowany jako uzupełnienie terapii u osób z cukrzycą typu 1 i 2. Pomagając poprawić kontrolę glikemii i redukować masę ciała. Na etapie badań klinicznych są również dwa leki firmy NovoNordisk – Cagrisema oraz Amycretin.
- Czytaj również: CagriSema: nowy lek Novo Nordisk ponownie zdaje egzamin w badaniach klinicznych
CagriSema to lek w postaci iniekcji łączący semaglutyd i kagrilintyd (długo działający analog amyliny). w tej chwili jest na etapie III fazy badań klinicznych. Inny eksperymentalny lek łączący agonistę GLP-1 i analog amyliny to Amycretin. Posiada on jednak z inny profil molekularny. w tej chwili jest w fazie wcześniejszych badań klinicznych (faza 1/2). Wykazuje on bardzo podobną skuteczność do CagriSemy w redukcji masy ciała (około 22%). Rozwijany jest jednak przede wszystkim jako preparat do podawania doustnego, w postaci tabletek.
– Wierzymy, iż nasze odkrycia posuną naprzód badania nad nowymi lekami i pomogą zrozumieć producentom leków, jaki jest adekwatny mechanizm działania opracowywanych przez nich substancji – podsumował Pioszak. – Teraz dysponujemy metodą, która pozwala odpowiedzieć na pytania, na które wcześniej nie było odpowiedzi.
Źródła:
- https://www.pharmacytimes.com/view/understanding-appetite-controlling-amylin-receptors-could-aid-development-of-future-weight-loss-drugs
- Bower RL, Hay DL. Amylin structure-function relationships and receptor pharmacology: implications for amylin mimetic drug development. Br J Pharmacol. 2016 Jun;173(12):1883-98. doi: 10.1111/bph.13496. Epub 2016 May 18. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4882495/
- Eržen S, Tonin G, Jurišić Eržen D, Klen J. Amylin, Another Important Neuroendocrine Hormone for the Treatment of Diabesity. Int J Mol Sci. 2024 Jan 26;25(3):1517. doi: 10.3390/ijms25031517. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10855385/
- Volčanšek Š, Koceva A, Jensterle M, Janež A, Muzurović E. Amylin: From Mode of Action to Future Clinical Potential in Diabetes and Obesity. Diabetes Ther. 2025 Jun;16(6):1207-1227. doi: 10.1007/s13300-025-01733-8. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12085449/
©MGR.FARM
