Cukrzyca leczona przy pomocy insuliny na ogół nie wyklucza spożycia alkoholu. Większość osób z dobrze wyrównaną chorobą może bezpiecznie spożywać alkohol w umiarkowanych ilościach. Zawsze jednak należy kierować się dwiema najważniejszymi zasadami: spożywać alkohol z umiarem oraz dbać o swoje bezpieczeństwo. Jaki jest wpływ alkoholu na poziom cukru?
Insulina a alkohol
Trzeba pamiętać, iż cukrzyca bywa przyczyną powikłań, które pod wpływem dużych dawek alkoholu mogą się pogłębić. To, co jest w piciu alkoholu szczególnie niebezpieczne, to ryzyko wystąpienia hipoglikemii, szczególnie w godzinach nocnych.
Powinieneś bezwzględnie powstrzymać się od picia alkoholu, jeśli:
- cierpisz na powikłania cukrzycy, takie jak niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, wysoki wskaźnik cholesterolu, trójglicerydów, powikłania w obrębie oka (retinopatia) czy uszkodzenie nerwów, albo przeszedłeś udar mózgu;
- cierpisz na problemy z wątrobą bądź zapalenie trzustki;
- cierpisz na nadczynność tarczycy, niedoczynność nadnerczy i inne formy hiperkortyzolemii;
- cierpisz na problemy z niskimi poziomami cukru we krwi (częste lub nieuświadomione hipoglikemie).
Pacjenci, u których nie występują przeciwwskazania, nie powinni przekraczać dawki alkoholu przyjętej za bezpieczną dla zdrowego człowieka. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, aby dobowe spożycie czystego alkoholu etylowego w przypadku kobiet nie przekraczało 20 g na dobę, a w przypadku mężczyzn – 30 g na dobę.
20 g alkoholu etylowego znajduje się w:
- 50 ml wódki lub brandy (40%),
- 150 ml czerwonego wina,
- 200 ml białego wina,
- 330 ml piwa.
Dane opracowane przez dr n. med. Lucynę Pachocką, kierownik Ogólnopolskiego Centrum Dietetyki w Instytucie Żywności i Żywienia im. A. Szczygła w Warszawie.
Pamiętaj, iż w każdym przypadku alkohol może:
- dostarczać tzw. pustych kalorii, które mogą utrudniać utratę wagi lub jej utrzymanie,
- wpływać na prawidłową ocenę rzeczywistości,
- przyczyniać się do zapalenia trzustki,
- powodować wzrost ciśnienia krwi i poziomu trójglicerydów,
- z czasem zacząć uszkadzać mózg, nerwy i wątrobę,
- nasilać objawy już występujących chorób oczu,
- odwadniać organizm, co jest bardzo niebezpieczne dla osób z wysokim poziomem glukozy we krwi,
- zwiększać ryzyko agresji lub choćby depresji.
Podczas picia alkoholu:
- jedz produkty bogate w węglowodany,
- spożywaj dodatkowe produkty bogate w węglowodany, jeżeli podjąłeś również aktywność fizyczną,
- zawsze sam nalewaj sobie drinki. Dodawaj mniej alkoholu i rozcieńczaj go bezcukrowymi napojami. Staraj się unikać picia słodkiego wina, likierów, słodkich drinków. Oszacowanie dawki insuliny przy spożyciu tego typu alkoholu jest bardzo trudne,
- pij powoli, z umiarem. Niech co drugi napój będzie bez alkoholu.
Pamiętaj, iż każdy organizm reaguje inaczej. To, iż u któregoś ze znanych Ci diabetyków leczonych insuliną alkohol nigdy nie był przyczyną hipoglikemii, nie oznacza, iż taka sama reakcja wystąpi u Ciebie.
Pamiętaj: dbaj o swoje bezpieczeństwo i zawsze noś przy sobie glukometr.
Wpływ alkoholu na poziom cukru
Pełnoletni diabetycy, którzy podchodzą do swojego leczenia w sposób odpowiedzialny, powinni wiedzieć, iż w pewnych okolicznościach mogą spożywać alkohol, ale muszą pamiętać o kilku zasadach:
- nigdy nie pij alkoholu na czczo i często badaj poziom cukru we krwi. Zaufanych przyjaciół poproś, aby podczas dobrej zabawy przypomnieli Ci o pomiarze glikemii;
- zawsze miej pod ręką środek zaradczy na wypadek niedocukrzenia, np. kostki cukru, słodzony napój czy glukozę w płynie lub w żelu. Po spożyciu alkoholu Twoja wątroba jest zajęta jego neutralizowaniem, ponieważ jest on traktowany przez organizm jak trucizna. Z tego względu należy podwójnie przeciwdziałać ciężkiej hipoglikemii, gdyż wątroba nie będzie w stanie uwolnić zapasów glukozy do krwi. Gdziekolwiek jesteś, dbaj o swoje bezpieczeństwo! Dopilnuj, aby towarzysząca Ci osoba znała objawy hipoglikemii i wiedziała, jak im przeciwdziałać. Ponadto rozważ założenie identyfikatora cukrzyka w postaci bransoletki lub karty informującej, iż chorujesz na cukrzycę.
Nie zapominaj, iż w przypadku wystąpienia ciężkiej hipoglikemii spowodowanej piciem alkoholu zastrzyk z glukagonu nie zadziała, więc dopilnuj, aby ktoś wiedział, iż jeżeli zemdlejesz, trzeba wezwać karetkę. W sytuacji, gdy dojdzie do utraty przytomności, konieczne będzie podanie glukozy dożylnie;
- sprawdź poziom glukozy we krwi przed snem. jeżeli jest niższy niż zwykle, zjedz przekąskę zawierającą węglowodany. Rozważ redukcję (o około 30%) podawanej na noc insuliny bazowej lub, jeżeli jesteś leczony dzięki osobistej pompy insulinowej, zredukuj bazę nocną. Bezpiecznym rozwiązaniem będzie nastawienie budzika lub poproszenie domownika o obudzenie Cię w nocy około godziny 3.00-4.00. Opóźniony spadek poziomu glukozy może wystąpić w każdej chwili w okresie do 24, a choćby 36 godzin po wypiciu alkoholu. Następnego dnia wstań wcześnie, zjedz posiłek i przyjmij insulinę. Nieprzyjęcie leku może prowadzić do dużego wzrostu cukru we krwi.
Czy podawać insulinę przed spożyciem alkoholu?
Jest to przez cały czas temat dyskusyjny: na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
Alkohol, choćby ten najbardziej słodki, zwiększa ryzyko późnego niedocukrzenia, głównie w porze nocnej. Źródła podają, iż może wywołać hipoglikemię choćby po 36 godzinach od wypicia. Związane jest to z działaniem etanolu, polegającym na hamowaniu glukoneogenezy wątrobowej. Tak naprawdę wiele zależy od okoliczności, w jakich spożywasz alkohol (impreza taneczna lub zasiadana), oraz rodzaju trunku. Słodkie alkohole (nalewki, słodkie wina, likiery, drinki na bazie słodkich napojów i soków) czy piwo, które jest napojem wysokoindeksowym i bogatowęglwodanowym, będą wymagały podania insuliny.
Mając na uwadze, iż są to napoje alkoholowe, dawkowanie insuliny powinno odbywać się w sposób ostrożny i najlepiej po konsultacji z lekarzem prowadzącym. Wydaje się, iż najmniej ryzykownymi napojami alkoholowymi są wytrawne białe lub czerwone wino, oczywiście w rozsądnych ilościach.
Pamiętaj! To Ty najlepiej znasz swój organizm, więc alkohol pij zawsze z umiarem, rozważnie, a insulinę przyjmuj po konsultacji z lekarzem, w dawkach odpowiednich do potrzeb swojego organizmu.
O Diabdis
Diabdis to program opieki i wsparcia dla cukrzyków. W Diabdis czeka na Ciebie osobisty opiekun cukrzycowy, który będzie Ci towarzyszył i wspierał Twoje wysiłki w przejęciu kontroli nad cukrzycą. Do Twojej dyspozycji pozostaje także cały zespół specjalistów, nie tylko edukator, który odpowie na wszelkie pytania związane z cukrzycą, które przyjdą Ci do głowy, ale także grono ekspertów, którzy będą Cię wspierać: dietetyk, psycholog, trener personalny oraz lekarz diabetolog.
