Święta Wielkanocne mogą być nieco trudniejszym okresem dla osób z chorobą Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy), które starają się dobrze odżywiać lub są na diecie eliminacyjnej. Okres świąteczny może być źródłem niepokoju, podczas gdy samo utrzymanie specjalistycznej diety jest już wystarczającym wyzwaniem na co dzień. Gdy dodamy do tego spotkania rodzinne i towarzyskie, podróże, nieznane restauracje i sklepy spożywcze, to wyzwanie — i potencjalne konsekwencje — mogą wydawać się nie do pokonania. Jednak przy odrobinie dobrego planowania można nie tylko przetrwać, ale także dobrze funkcjonować w okresie świątecznym. Poniżej znajdują się sprawdzone sugestie, które mogą pomóc podczas Świąt osobom z chorobą tarczycy Hashimoto.
Tradycje Wielkanocne a Hashimoto
Asortyment wspaniałych potraw nigdy nie jest tak widoczny jak podczas wielkich świąt, takich jak Wielkanoc. Do tradycyjnych dań możemy zaliczyć m.in. żurek, jajka podane na wiele sposobów, domowe wędliny, białą kiełbasę i pasztet, a także słodkie wypieki takie jak np. Mazurek, Babka, Pascha. Bardzo istotną częścią przygotowań do Wielkiej Nocy jest również tzw. Święconka, czyli koszyk z jedzeniem i ozdobami przygotowywany w Wielką Sobotę i zanoszony do kościoła w celu pokropienia święconą wodą i pobłogosławienia. Święconka zwykle zawiera małe porcje produktów tj.: chleb, masło w kształcie baranka wielkanocnego, sól i pieprz, kiełbasę (wybór suchych brązowych kiełbas i biała wielkanocna kiełbasa), coś słodkiego (najczęściej Babka lub Mazurek) i oczywiście Wielkanocne jajka symbolizujące Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.
Czy wszystkie te dania i produkty są bezpieczne dla osób z chorobą Hashimoto? Oczywiście to zależy od podłoża choroby, od tego czy dana osoba stosuje dietę eliminacyjną. Dietoterapia Hashimoto opiera się na prawidłowym odżywianiu organizmu i regulacji układu odpornościowego poprzez dietę przeciwzapalną. Pacjenci z Hashimoto powinni często eliminować laktozę z powodu nietolerancji oraz interakcji z lewotyroksyną (lek na niedoczynność tarczycy) oraz glutenem ze względu na możliwe interakcje gliadyny z antygenami tarczycy. Należy także zadbać o prawidłowy poziom spożycia białka, błonnika pokarmowego i nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza z grupy n-3 (omega-3).
Na co zwrócić uwagę przy Wielkanocnym stole?
Przyjrzyjmy się zatem powyżej wskazanym potrawom tradycyjnym – czy są one bezpieczne dla osób z Hashimoto, czy należy je wyeliminować ze świątecznego menu lub czy można je czymś zastąpić?
- Jajka – o ile pacjent nie ma nietolerancji jajek (jak to ma miejsce u niektórych osób z autoimmunologiczną chorobą tarczycy i stosujących AIP – protokół autoimmunologiczny), można cieszyć się jajkami jako częścią zdrowej diety. W Święta Wielkanocne jajka są najczęściej podawane w formie ugotowanej „na twardo”, jednak warto trochę skrócić czas gotowania i zachować żółtko lekko płynne – w takiej postaci organizm przyswoi więcej wartościowych składników z jajka. Zamiast podawania jajek z majonezem można dodać na wierzch np. pastę z awokado oraz posypać świeżymi ziołami – zyskamy wtedy dodatkowe źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz antyoksydanty, które są bardzo istotne w diecie przeciwzapalnej wskazanej dla osób z Hashimoto.
- Żurek – jest to biała zupa często podawana w chlebowych miseczkach (również jadalnych), przygotowywana na zakwasie i często z dodatkiem śmietany i z dużą ilością majeranku. Często zawiera również kawałki tradycyjnej białej kiełbasy, boczku, ziemniaków oraz jajka. Podaje się go zwykle na obiad w Niedzielę Wielkanocną. Osoby z Hashimoto eliminujące gluten i laktozę z diety raczej powinny się go wystrzegać. o ile jednak żurek będzie przygotowany bez śmietany, na zakwasie żytnim, z dobrej jakości mięsem, podany w miseczce a nie w chlebie, oraz jeżeli pacjent dobrze toleruje zboże jakim jest żyto – wtedy żurek jest jak najbardziej w porządku do skonsumowania i uciechy z walorów smakowych przy świątecznym stole. Przygotowanie żurku na zakwasie z mąki żytniej sprawia, iż zupa zawiera wiele cennych witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Zjedzenie talerza zupy będzie także dawką naturalnego ,probiotyku’ (a mówiąc precyzyjniej bakterii kwasu mlekowego), który wspomaga pracę układu pokarmowego i przyspiesza pracę jelit.
- Wędliny i mięsa – na wielkanocnych stołach można je spotkać w kilkudziesięciu odmianach, np. biała kiełbasa czy domowe pasztety są dosyć bezpiecznymi produktami i bogatymi w pożądane białko produktami. Jednak należy je spożywać w umiarkowanej ilości ze względu na nasycone kwasy tłuszczowe oraz dokładnie przeanalizować składy pod względem zawartości zbóż, mleka, konserwantów, jeżeli jest to wyrób kupny. Biała kiełbasa jest wyrabiana z wieprzowiny, czasem z wołowiną, w naturalnym, cienkim jelicie wieprzowym, a pasztety przygotowuje się z jednorodnej masy sporządzonej z surowego, gotowanego lub pieczonego mięsa, podrobów, drobiu, dziczyzny z warzywami lub grzybami. Do połączenia rozdrobnionych składników dodaje się jajka, bułkę tartą lub mąkę, doprawia się pieprzem, imbirem, gałką muszkatołową, solą. Unikać należy wysoko przetworzonych wędlin i wyrobów mięsnych, których skład jest długi i mało zrozumiały.
- Ciasta i słodkie wypieki – podczas Świąt Wielkanocnych prawdopodobnie na każdym stole zagoszczą któreś z tradycyjnych ciast takich jak mazurek, babka, pascha czy serniki – niestety przygotowane w tradycyjny sposób są źródłem glutenu, nabiału i dużej ilości cukru, które nie są korzystne dla osób z Hashimoto. O ile pacjent nie stosuje rygorystycznej diety eliminacyjnej i czuje się dobrze po tzw. cheat meal (tzw. ,posiłek oszukany’), to podczas świąt może pozwolić sobie na niewielką ilość domowych wypieków (najlepiej zjeść je wtedy jako deser, po daniu głównym dla dobra gospodarki glukozowo-insulinowej). Korzystną opcją może być przygotowanie tradycyjnych wypieków w nowoczesnym, fit wydaniu, np. z wykorzystaniem mąk z bezglutenowych zbóż, napoi roślinnych zamiast mleka, cukier można zastąpić m.in. erytrolem (naturalny słodzik) – można znaleźć już wiele sprawdzonych przepisów, dzięki którym będziemy mogli delektować się słodkim smakiem, a być może także zainspiruje to bliskich, którzy spróbują nowych wypieków, do zdrowszych zamienników na co dzień.
Świąteczny stres
Święta mogą być synonimem stresu i niestety dla osób z chorobami autoimmunologicznymi może to oznaczać niechciany wybuch. Może pojawić się frustracja, lęk czy inne przykre emocje podczas Wielkanocnych spotkań okraszonych dużą ilością pokus i niekorzystnej żywności. Dla osób z chorobami tarczycy bardzo ważne jest także zachowanie zdrowia psychicznego. Jak więc ich uniknąć w okresie świątecznym? Pomocne jest m.in. świadome, spokojne oddychanie przez kilka minut – brzmi banalne, ale jakże skuteczna jest ta czynność; ruch czy spacer, zwłaszcza w towarzystwie najbliższych, także ukoi nasze nerwy; sen – bardzo istotny zawsze, codziennie, ale czasem w zgiełku przygotowań do świąt jest go po prostu za mało, a to duży błąd, bo aby być szczęśliwym i gotowym na niecodzienne spotkania, należy być wypoczętym człowiekiem.
Podsumowanie
Wielkanoc to dzień świętowania i rozkoszowania się obfitymi, tradycyjnymi potrawami i wypiekami. Podczas wielkanocnej uczty łatwo jest przesadzić, ale chodzi o równowagę. Zdrowie jest bardzo ważne, a osobom z chorobą Hashimoto zależy często jeszcze bardziej na zdrowej i korzystnej dla nich diecie, dzięki której ich samopoczucie jest lepsze. Święta jednak mogą być trudnym okresem dla kogoś z chorobą tarczycy, kto stara się dobrze odżywiać. Trzymanie się swoich nawyków żywieniowych w tym okresie nie jest łatwe, ale jest możliwe. Najkorzystniejszym może okazać się własne świąteczne menu przyjazne dla tarczycy lub skosztowanie tradycyjnych potraw w formie degustacyjnej oraz wybieranie dań, które składają się z dozwolonych produktów.
Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.
Bibliografia:
- Ihnatowicz, P., Drywień, M., Wątor, P., & Wojsiat, J. (2020). The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto’s thyroiditis. Annals of agricultural and environmental medicine.
- Roy, A., Laszkowska, M., Sundström, J., Lebwohl, B., Green, P. H., Kämpe, O., & Ludvigsson, J. F. (2016). Prevalence of celiac disease in patients with autoimmune thyroid disease: a meta-analysis.
Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.
