Górny otwór klatki piersiowej to strategiczny obszar, który stanowi bramę pomiędzy szyją a klatką piersiową. Wielu wybitnych badaczy i praktyków podkreśla jego kluczową rolę w zapewnianiu prawidłowej cyrkulacji płynów ustrojowych, przewodnictwa nerwowego oraz komunikacji strukturalnej pomiędzy tułowiem a głową i kończynami górnymi.
Anatomia górnego otworu klatki piersiowej
Z anatomicznego punktu widzenia, górny otwór klatki piersiowej jest ograniczony przez:
- Trzon I kręgu piersiowego (Th1) od tyłu
- Brzeg przyśrodkowy I żeber po bokach
- Rękojeść mostka od przodu
W tym obszarze przebiegają najważniejsze struktury, m.in.:
- Tchawica
- Przełyk
- Tętnice podobojczykowe i szyjne wspólne
- Żyły ramienno-głowowe i żyła główna górna
- Nerwy błędne, przeponowe, współczulne i sploty szyjne
- Przewód piersiowy
Idąc za Jean-Pierre Barral, który zwraca szczególną uwagę na fakt, iż wszelkie ograniczenia ruchomości lub napięcia w tym obszarze mogą wpływać na funkcjonowanie całego organizmu – zarówno lokalnie (np. zaburzenia przepływu chłonki, zastoje żylne, bóle barku), jak i ogólnoustrojowo (np. bóle głowy, zawroty, problemy oddechowe).
Interpretując to bardziej szczegółowo pacjent może odczuwać takie objawy jak drętwienia, mrowienia palców , ramienia. Mogą wystąpić opuchnięcia i niebieskawy kolor palców, lepkie ręce. W wyniku ucisku górnego otworu klatki piersiowej mogą wystąpić bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenie równowagi, bóle ucha , uczucie zatkania ucha, zamglenie umysłu, zaburzenia pamięci. Mogą występować ogólne bóle klatki piersiowej i problemy z tarczycą.
Przez dysfunkcje górnego otworu klatki piersiowej może dojść do mechanicznego drażnienia gałęzi nerwu przeponowego i błędnego na poziomie szyi i przejścia szyjno – piersiowego oraz zwoju gwieździstego jak i pierwszego zwoju piersiowego. Należy zwrócić szczególną uwagę na pacjentów z historią urazową tych części ciała
Ryc. Widok górnego otworu klatki piersiowej za Clemente, Źródło: Jean-Pierre Barral – Klatka w ujęciu osteoptycznym
Ryc. Widok górnego otworu klatki piersiowej za Charpy i Nicolas, Źródło: Jean-Pierre Barral – Klatka w ujęciu osteoptycznym
Znaczenie kliniczne
Górny otwór klatki piersiowej to miejsce, w którym często dochodzi do tzw. „mechanicznego zastoju”. Badacze ten region jako centralny punkt przepływu płynów ustrojowych. choćby niewielkie ograniczenia w tej okolicy mogą powodować:
- Zastój żylno-limfatyczny
- Kompresję nerwów splotu ramiennego (np. zespół górnego otworu klatki piersiowej – TOS)
- Zmniejszenie ruchomości opłucnej i przepony
- Wpływ na krążenie tętnicze w kończynie górnej
Diagnostyka
Należy zwrócić szczególną uwagę na subtelną palpację i ocenę napięć w tym obszarze. W diagnostyce zwracamy uwagę na:
- Asymetrię w napięciu mięśniowym (mięsień pochyły przedni, mostkowo-obojczykowo-sutkowy, mięśnie nadobojczykowe i podobojczykowy)
- Ruchomość I żebra i rękojeści mostka
- Elastyczność osierdzia i powięzi szyi
- Mobilność przełyku i tchawicy
Podejście terapeutyczne
Leczenie tego obszaru będzie polegać na przywracaniu swobodnego przepływu płynów i ruchomości tkanek przez m.in.:
- Delikatne techniki mobilizacji I żebra, połączeń mostkowo-żebrowych
- Techniki powięziowe na mięśniach szyi i przełyku
- Pracę nad opłucną szczytową i opłucną śródpiersiową
- Normalizację napięcia w nerwach błędnych i przeponowych
- Techniki wisceralne pośrednio oddziałujące na krążenie w tym rejonie (np. praca z wątrobą, sercem, osierdziem)
Górny otwór klatki piersiowej jako centrum funkcjonalne
Można wysnuć stwierdzenie, iż górny otwór klatki piersiowej pełni rolę „skrzynki rozdzielczej” dla wielu układów – nerwowego, krążeniowego, limfatycznego i wisceralnego. Jego prawidłowa biomechanika jest niezbędna dla zdrowia całego organizmu. Dlatego tak ważne jest, aby w terapii nie pomijać tego obszaru choćby wtedy, gdy objawy pojawiają się w odległych częściach ciała (np. kończynach, głowie, narządach wewnętrznych).
Podsumowanie
Ocena biomechaniczna oraz ocena tkanek górnego otworu klatki piersiowej jest kluczowa w celu wykrycia napięć, ograniczeń ruchomości i wpływu na układ nerwowy, naczyniowy, trzewny i limfatyczny.
Górny otwór klatki piersiowej to anatomicznie niewielki, ale funkcjonalnie ogromnie istotny obszar. W podejściu terapii manualnej, osteopatii, terapii powięziowej traktowany jako centralny punkt przepływu i komunikacji pomiędzy głową, szyją, kończynami górnymi i tułowiem. Prawidłowa praca w tym rejonie może przynieść ulgę w wielu dolegliwościach – od bólów barku, przez problemy oddechowe, po zaburzenia pracy narządów wewnętrznych.
Chcesz się dowiedzieć więcej w temacie pracy nie tylko z górnym otworem klatki piersiowej? Sprawdź program kursu online z Jakubem Mulawką i Jakubem Stasiakiem ‘Kompleksowa terapia wisceralna’.
