Geometria potrafi być dla ucznia ze spektrum autyzmu zarówno fascynująca, jak i przytłaczająca. Wielość kształtów, trudne pojęcia przestrzenne, abstrakcja i szybkie tempo lekcji matematyki mogą powodować lęk, frustrację, a choćby wycofanie.
Jednocześnie to właśnie uczniowie z ASD często wykazują silne strony w myśleniu wzrokowo-przestrzennym, dostrzeganiu detali, logicznym porządkowaniu i analizowaniu struktur.
Dlatego kluczem jest podejście bez chaosu — wizualne, krok-po-kroku, oparte na manipulowaniu konkretnymi modelami oraz jasnych procedurach. Wtedy geometria staje się nie tylko zrozumiała, ale wręcz przyjemna.
Dlaczego geometria bywa trudna dla ucznia z ASD?
1. Duża abstrakcyjność pojęć
Figury 3D, objętość, siatki brył czy rotacje wymagają wyobraźni przestrzennej, której nie wszyscy uczniowie używają intuicyjnie.
2. Brak jasnej struktury lekcji
Uczeń z ASD potrzebuje przewidywalnych ram: najpierw – potem – wniosek. Chaotyczne tłumaczenie lub szybkie przechodzenie między zadaniami zwiększa poziom stresu.
3. Obciążenie sensoryczne
Gwar w klasie, wrażenia dotykowe podczas pracy na materiale, hałas narzędzi (np. nożyczek w grupie) mogą zaburzać koncentrację.
4. Trudności motoryczne
Wycinanie, składanie siatek brył, rysowanie prostych odcinków czy precyzyjne łączenie krawędzi wymaga rozwiniętej motoryki małej.
👇 Przeczytaj:
📘 Jak uczyć ucznia ze spektrum autyzmu? Przewodnik dla nauczycieli wszystkich przedmiotów eBook 18 zł
Jak uczyć geometrii ucznia z ASD: zasady „bez chaosu”
1. Wizualność ponad słowa
Używaj:
✔ modeli 3D,
✔ klocków,
✔ kolorowych siatek brył,
✔ przezroczystych pudełek,
✔ kart do układania.
Uczniowie z ASD najlepiej rozumieją, kiedy widzą i dotykają.
2. Jedna figura – jeden cel – jeden język
Zamiast omawiać kilka brył naraz:
Lekcja 1: sześcian – co widzę?
Lekcja 2: siatka sześcianu – z ilu kwadratów?
Lekcja 3: składam własny model
Małe bloki tematyczne stabilizują uwagę i umożliwiają transfer wiedzy.
3. Procedura krok-po-kroku (checklista matematyczna)
Jak analizujemy figurę?
- Najpierw patrzę: jaki to kształt?
- Liczymy: ile ma ścian, krawędzi, wierzchołków?
- Otwieramy: jak wygląda jej siatka?
- Składam: czy siatka po złożeniu pasuje?
- Zapisuję: jednym prostym zdaniem, czego się nauczyłem/am.
Stała procedura → stałe bezpieczeństwo.
4. Ruch i manipulacja
Wycinanie, składanie i dopasowywanie to dla ucznia:
- bodziec sensoryczny,
- trening motoryczny,
- porządkowanie w przestrzeni,
- nauka przez działanie.
Dlatego siatki 3D działają lepiej niż same rysunki w zeszycie.
5. Uporządkowana karta pracy (bez przeładowania)
Uczniowie z ASD lepiej pracują, gdy karta:
- zawiera maksymalnie 1 zadanie na stronie,
- ma duże marginesy i wyraźne linie,
- nie zawiera zbędnych grafik,
- ma jasne polecenia.
Przykład lekcji: „Poznaję sześcian” (adaptacja ASD)
Cel ogólny: rozumiem, jak wygląda sześcian i jego siatka.
Materiały:
– model sześcianu (np. z pianki),
– kolorowe siatki sześcianu,
– nożyczki z zaokrąglonymi końcami,
– klej,
– Figury – linki → poniżej.
Krok 1. Wprowadzenie wizualne (2 min)
Nauczyciel pokazuje sześcian:
— „Popatrz. To jest sześcian. Ma ściany w kształcie kwadratów. Teraz policzymy razem.”
Krok 2. Liczenie ścian, krawędzi i wierzchołków (5 min)
Uczniowie dotykają, przesuwają palcem po krawędziach i mówią na głos odpowiedzi.
To integruje sensorykę + mowę + strukturę.
Krok 3. Siatka bryły (5 min)
Nauczyciel rozkłada papierową siatkę.
Uczeń dopasowuje kwadraty — jak puzzle.
Krok 4. Składam swój model (10–12 min)
Uczniowie składają własny sześcian według kolejnych kroków:
- Wytnij po grubej linii.
- Zegnij po przerywanej linii.
- Sklej boczne ściany.
- Zamknij pokrywę.
Krok 5. Ocena i refleksja (3 min)
Proste zdanie typu:
✔ „Mój sześcian ma 6 kwadratów.”
✔ „Siatka zadziałała.”
✔ „Najtrudniejsze było zginanie.”
👇 Przeczytaj:
📘 Scenariusze adaptowane do przedmiotów szkolnych dla uczniów z ASD eBook 22 zł
Jak wspierać motorykę podczas geometrii?
Ponieważ wiele zadań geometrycznych wymaga precyzyjnych ruchów, warto połączyć lekcję z rewalidacją:
👉 Zobacz również: Ćwiczenia rozwijające dominację półkulową – lateralizacja, koordynacja, motoryka, rewalidacja – spektrum autyzmu
Ćwiczenia, które świetnie działają przy geometrii:
- ściskanie piłeczek,
- nawlekanie koralików (trening chwytu),
- kreślenie linii prostych i falistych,
- składanie prostych origami.
Technologie wspierające ucznia z ASD na matematyce
Możesz wykorzystać:
- aplikacje AR pokazujące bryły 3D,
- drukowane modele 3D do manipulacji,
- geo-klocki Montessori,
- gry typu „zbuduj bryłę”.
Wizualność + interakcja = większe zrozumienie.
Najczęstsze błędy w nauczaniu geometrii ucznia z ASD
❌ za dużo figur na jednej lekcji
❌ abstrakcyjne tłumaczenia bez pomocy
❌ przeładowane karty pracy
❌ szybkie tempo
❌ ocenianie zamiast modelowania
Co działa najlepiej? Zasada 3P
P – Powoli
Małe porcje, jeden koncept naraz.
P – Prosto
Bez chaosu, bez przeładowania.
P – Przez doświadczenie
Uczeń dotyka – patrzy – składa – mówi.
📌💡Powiązane
- Jak tłumaczyć zadania tekstowe uczniowi w spektrum (schemat + przykłady)
- Techniki zwiększania uwagi u dzieci z ASD: praktyczny przewodnik dla nauczycieli i terapeutów
- Matematyka w ASD: 10 sposobów na liczby w klasach 1–3 (krok po kroku)
- Jak uczyć dziecko ze spektrum autyzmu matematyki? Przewodnik dla nauczycieli i terapeutów
- Cyfry przed i po – wesoła matematyka
✅ DARMOWE SIATKI BRYŁ 3D (PDF / PRINTABLE)
1. Sześcian – siatka (PDF)
2. Prostopadłościan (Rectangular Prism) – siatki 3D (PDF)
3. Graniastosłup trójkątny – siatka (PDF)
4. Ostrosłup czworokątny (Square Pyramid) – siatka (PDF)
5. Ostrosłup trójkątny (Triangular Pyramid / Tetrahedron) – siatka (PDF)
🎨 Zestawy wielu siatek brył (przydatne dla całych lekcji)
6. Komplet 3D Nets – 16 brył (PDF)
7. Proste siatki 3D dla dzieci (PDF, duże linie)
8. Siatki brył do składania – zestaw edukacyjny 1
(Twinkl wymaga darmowego logowania, ale materiały są wysokiej jakości.)
🔍 INTERAKTYWNE PODGLĄDY BRYŁ 3D (AR / obracane modele)
9. Obracalne bryły 3D – tryb nauczania
10. AR / 3D – siatki brył z animacją składania
11. Modele 3D z otwieraniem siatek (GeoGebra)
📄 Puste siatki do własnego projektowania (szablony)
12. Blank Nets Templates (PDF)
13. Empty Cube Nets (generator siatek)
🔓 Subskrybuj
📌 Subskrypcja 6 zł – dostęp do wybranych materiałów, artykułów i inspiracji dla nauczycieli, terapeutów i rodziców.
🌟 Subskrypcja PREMIUM 10 zł – rozbudowane arkusze i scenariusze zajęć.
📚 Zajrzyj do eBooków, Pakietów lekcyjnych, scenariuszy zajęć rewalidacyjnych, terapeutycznych, Arkuszy i innych narzędzi (w zakładkach w górnej części strony) na autyzmwszkole.com
👇 Przeczytaj:
IPET dla ucznia z Zespołem Aspergera – Praktyczny Przewodnik eBook 17 zł
