Gaps dieta – zasady, efekty i przykładowy jadłospis

Dieta GAPS, czyli Gut and Psychology Syndrome, to sposób żywienia stworzony z myślą o osobach cierpiących na schorzenia związane z jelitami i układem nerwowym. Jej twórczynią jest dr Natasha Campbell-McBride, która zaproponowała ten protokół żywieniowy jako wsparcie w leczeniu takich dolegliwości jak autyzm, ADHD, depresja czy alergie. GAPS dieta opiera się na regeneracji jelit i wspomaganiu zdrowia psychicznego poprzez odpowiednio skomponowaną dietę. Jakie są zasady tej diety, jakie efekty można osiągnąć oraz jak wygląda przykładowy jadłospis?

Dieta GAPS zasady

Podstawą diety GAPS jest regeneracja jelit i przywrócenie równowagi mikroflory, co ma bezpośredni wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS to pojęcie, które zakłada, iż zdrowie jelit ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie mózgu. Jelita odgrywają kluczową rolę w produkcji neuroprzekaźników, takich jak serotonina, oraz w procesie wchłaniania składników odżywczych, które wpływają na ogólny stan zdrowia. Odpowiednia dieta może przywrócić równowagę między mikroorganizmami w jelitach, co przekłada się na poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego.

Zasady diety GAPS

• Eliminacja przetworzonej żywności. Wykluczenie produktów zawierających konserwanty, sztuczne dodatki, cukry rafinowane i żywności wysoko przetworzonej, które negatywnie wpływają na jelita. Przetworzona żywność może powodować stany zapalne w jelitach oraz pogarszać stan zdrowia osób z problemami neurologicznymi i trawiennymi.
• Spożywanie naturalnych tłuszczów. Dieta opiera się na zdrowych tłuszczach zwierzęcych, takich jak masło, smalec, oleje tłoczone na zimno oraz tłuszcze pochodzące z mięsa i ryb. Tłuszcze są najważniejsze dla regeneracji jelit, dostarczając organizmowi niezbędnych składników do odbudowy komórek jelitowych oraz wspierania procesów trawiennych.
• Rosół na wywarze z kości. Dieta GAPS rosół przepis obejmuje długie gotowanie wywarów z kości, które są bogate w kolagen, żelatynę oraz aminokwasy wspierające regenerację jelit. Kolagen i żelatyna działają naprawczo na błonę śluzową jelit, pomagając odbudować uszkodzone komórki i poprawiając funkcjonowanie całego układu pokarmowego.
• Fermentowane produkty. Kiszonki, kefir, jogurt naturalny oraz inne fermentowane produkty są najważniejsze dla przywrócenia równowagi mikroflory jelitowej. Bakterie probiotyczne zawarte w fermentowanych produktach wspierają wzrost korzystnych bakterii w jelitach, co pomaga w leczeniu stanów zapalnych oraz poprawia trawienie.
• Ograniczenie węglowodanów. Dieta GAPS opiera się na niskiej zawartości węglowodanów, eliminując produkty zawierające skrobię, takie jak ziemniaki czy zboża. Zamiast tego, kładzie się nacisk na warzywa niskoskrobiowe i tłuszcze, które dostarczają energii bez powodowania gwałtownych skoków poziomu glukozy we krwi.

GAPS dieta przepisy są oparte na naturalnych, nieprzetworzonych składnikach, które wspierają odbudowę zdrowia jelit i poprawiają stan zdrowia fizycznego oraz psychicznego.

Etapy diety GAPS

Dieta GAPS jest podzielona na kilka etapów, z których każdy ma na celu stopniowe wprowadzanie nowych produktów spożywczych. Każdy etap jest starannie zaplanowany, aby umożliwić organizmowi adaptację do zmieniających się składników diety i wspierać regenerację jelit. Na początku diety zaleca się spożywanie wywarów z kości, warzyw gotowanych na parze oraz fermentowanych produktów mlecznych, które wspierają odbudowę mikroflory jelitowej.

Etapy diety GAPS

• Faza wstępna. Obejmuje wywary, galaretki mięsne, fermentowane napoje oraz mięso. Składniki te mają łagodzić jelita i wspierać regenerację błony śluzowej.
• Faza podstawowa. Wprowadzane są warzywa gotowane na parze, jajka, niewielkie ilości owoców. Stopniowo dodawane są produkty, które łatwo się trawią i dostarczają składników odżywczych nieobciążających układu pokarmowego.
• Faza rozszerzania. Na tym etapie dodaje się produkty bogate w zdrowe tłuszcze, orzechy, nasiona oraz ryby. Tłuszcze wspierają regenerację komórek jelitowych, a nasiona i orzechy dostarczają niezbędnych mikroelementów.
• Faza pełna diety GAPS. Po ustabilizowaniu stanu jelit wprowadzane są produkty pełnowartościowe, takie jak surowe warzywa, miód oraz większe ilości owoców.

Każdy etap diety ma na celu stopniowe wprowadzanie składników w odpowiednich ilościach, aby organizm mógł przyzwyczaić się do nowej diety, bez wywoływania negatywnych reakcji.

Dieta GAPS – efekty

Efekty diety GAPS można zauważyć zarówno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym. Wiele osób, które stosowały tę dietę, zgłaszało poprawę w zakresie trawienia, redukcji stanów zapalnych oraz lepszego samopoczucia psychicznego. Dieta ta pomaga także w redukcji objawów związanych z chorobami autoimmunologicznymi oraz alergiami pokarmowymi. W przypadku osób cierpiących na zespół psychologiczno jelitowy GAPS, dieta ta może przynieść znaczną ulgę, wspomagając leczenie chorób neuropsychiatrycznych.

Długotrwałe stosowanie diety GAPS prowadzi do:

• Poprawy stanu jelit oraz odbudowy mikroflory bakteryjnej.
• Zmniejszenia stanów zapalnych w organizmie.
• Lepszej przyswajalności składników odżywczych z diety.
• Stabilizacji zdrowia psychicznego i poprawy samopoczucia.
• Zwiększonej energii i lepszego trawienia.

Efekty diety GAPS są ściśle związane z systematycznym przestrzeganiem jej zasad oraz etapowym wprowadzaniem produktów, które wspierają regenerację organizmu.

Przykładowy jadłospis diety GAPS

Przykładowy jadłospis diety GAPS opiera się na prostych, naturalnych składnikach, które wspomagają zdrowie jelit i regenerację mikroflory. najważniejsze w diecie GAPS są fermentowane produkty oraz wywary z kości, bogate w kolagen i aminokwasy, wspierające odbudowę błony śluzowej jelit. Jadłospis ten dostarcza odpowiednich składników odżywczych, które nie obciążają układu pokarmowego i wspomagają procesy trawienne.

Przykładowy jadłospis:

• Śniadanie. Jajecznica na maśle klarowanym, fermentowany kefir z jogurtem naturalnym, ogórki kiszone. Jajecznica dostarcza łatwo przyswajalnych białek i tłuszczów, które wspomagają trawienie, a fermentowane produkty wspierają równowagę mikroflory jelitowej.
• Obiad. Rosół na wywarze z kości, gotowane warzywa na parze (np. marchewka, brokuły), pierś z kurczaka w sosie własnym. **Rosół przepis GAPS** to długie gotowanie kości, które uwalnia kolagen i aminokwasy. Warzywa na parze są lekkostrawne, a mięso dostarcza niezbędnych białek.
• Kolacja. Pieczony łosoś z kiszoną kapustą, gotowane brokuły polane oliwą z oliwek. **Łosoś jest źródłem zdrowych tłuszczów omega-3**, a kiszona kapusta dostarcza probiotyków wspierających zdrowie jelit.
• Przekąski. Surowe marchewki, migdały, kiszone ogórki. Te produkty dostarczają błonnika, zdrowych tłuszczów i wspomagają trawienie dzięki zawartości probiotyków.

Dieta GAPS opiera się na długim gotowaniu kości (najlepiej wołowych lub drobiowych), które uwalniają kolagen, żelatynę oraz minerały. Rosół jest bogatym źródłem składników odżywczych wspomagających odbudowę jelit, a także dostarcza łatwo przyswajalnych białek, które regenerują układ pokarmowy.

Komu polecana jest, a komu odradzana dieta GAPS?

Dieta GAPS jest szczególnie polecana osobom cierpiącym na schorzenia związane z układem trawiennym oraz neurologicznym. Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS to pojęcie, które łączy stan zdrowia jelit ze zdrowiem psychicznym, dlatego dieta ta jest często zalecana pacjentom z autyzmem, ADHD, depresją, a także osobom cierpiącym na zaburzenia lękowe czy stany zapalne jelit. Dieta GAPS może wspomagać procesy regeneracyjne w jelitach oraz poprawiać ogólne samopoczucie poprzez odbudowę mikroflory jelitowej, co z kolei wpływa na równowagę w układzie nerwowym.

Kto jeszcze może skorzystać z diety GAPS? Polecana jest również osobom cierpiącym na alergie pokarmowe, nietolerancje oraz choroby autoimmunologiczne, takie jak celiakia czy Hashimoto. Ze względu na eliminację przetworzonej żywności i cukrów, dieta ta może także pomóc osobom z problemami metabolicznymi, takimi jak insulinooporność.

Kto powinien unikać diety GAPS? Z kolei dieta GAPS nie jest zalecana osobom cierpiącym na przewlekłe schorzenia nerek lub wątroby, gdzie nadmiar białka może obciążać te narządy. Dodatkowo, osoby z problemami trawienia tłuszczów, np. w wyniku chorób trzustki, powinny unikać tej diety.

Wprowadzenie diety GAPS zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem lub dietetykiem, aby ocenić, czy jest odpowiednia dla indywidualnych potrzeb zdrowotnych.

Dieta GAPS, choć wymagająca, oferuje wszechstronne korzyści zdrowotne dla osób cierpiących na różnorodne schorzenia związane z jelitami i układem nerwowym. Przy odpowiednim przestrzeganiu jej zasad, można uzyskać znaczną poprawę samopoczucia oraz ogólnego stanu zdrowia. Każdy etap tej diety ma na celu wprowadzenie kolejnych składników w sposób kontrolowany, co pozwala organizmowi na regenerację i adaptację.