GABA, czyli kwas gamma-aminomasłowy, to neuroprzekaźnik występujący naturalnie w mózgu. Jest kluczowym czynnikiem hamującym aktywność neuronów, więc ogranicza nadmierne pobudzenie nerwowe. Dzięki temu GABA uczestniczy w regulacji m.in. nastroju, emocji czy snu. Jak kwas gamma-aminomasłowy wpływa na organizm i jakie są objawy jego niedoboru?
Jakie funkcje pełni GABA w organizmie?
Regulacja poziomu pobudzenia mózgu jest niezbędna do jego prawidłowej pracy, dlatego ważne są zarówno czynniki aktywujące, jak i hamujące. GABA wycisza układ nerwowy poprzez ograniczenie pobudliwości neuronów i blokadę przewodzenia impulsów pomiędzy nimi. Efekty jego działania to m.in.:
- zmniejszenie odczuwania lęku,
- regulacja nastroju,
- rozluźnienie mięśni szkieletowych,
- ułatwienie zasypiania,
- kontrola wydzielania niektórych hormonów, np. prolaktyny, insuliny czy hormonu wzrostu.
Oprócz tego GABA przyspiesza gojenie się ran, ponieważ pobudza syntezę kolagenu. Uczestniczy także w regulacji funkcji poznawczych – wyciszenie układu nerwowego poprawia koncentrację i ułatwia zapamiętywanie.
Objawy niedoboru GABA
Niektóre sytuacje i schorzenia mogą obniżać stężenie GABA w organizmie, co wywołuje szereg negatywnych objawów. Niedobory kwasu gamma-aminomasłowego pojawiają się m.in. przy długotrwałym stresie, w zaburzeniach neurologicznych (np. padaczce czy chorobie Parkinsona), a także w wyniku nieprawidłowej diety. Poziom GABA może spadać przez nadmierne spożycie kofeiny i alkoholu, a także zbyt niską podaż witamin z grupy B i magnezu. Objawy niedoboru kwasu gamma-aminomasłowego to:
-
- trudności z pamięcią i koncentracją,
- nerwowość,
-
- niepokój,
- stany lękowe,
- nadmierne napięcie mięśniowe,
- problemy ze snem,
- większa podatność na stres,
- drażliwość.
Źródła kwasu gamma-aminomasłowego w żywności
GABA można znaleźć w kilku produktach spożywczych, które warto włączyć do diety w razie podejrzenia niedoboru tego związku. Naturalne źródła kwasu gamma-aminomasłowego to m.in.:
- kiszone warzywa – ogórki, kapusta, zakwas buraczany,
- produkty fermentowane – pasta miso, kefir, kwas chlebowy,
- niektóre warzywa świeże, np. bataty, szpinak, kapusta, szparagi,
- biała herbata.
Ponadto w żywności obecny jest także kwas glutaminowy, który w wyniku przemian w organizmie przekształcany jest w kwas gamma-aminomasłowy. Jego zwiększone spożycie może więc podnieść poziom GABA. Kwas glutaminowy zawierają np.:
- orzechy – migdały, pistacje, orzechy nerkowca,
- ryby i owoce morza – makrela, dorsz, łosoś, krewetki,
- mięso – drób, wołowina,
- sery – parmezan, cheddar.
Suplementacja GABA – dla kogo jest wskazana?
Na rynku dostępnych jest wiele suplementów diety zawierających kwas gamma-aminomasłowy. Dawki wynoszą zwykle ok. 500-750 mg, natomiast zalecane dzienne spożycie GABA nie powinno przekraczać 3000 mg. Nie zaobserwowano dotychczas poważnych skutków ubocznych suplementacji tego związku. jeżeli pojawiały się jakieś dolegliwości, to zwykle była to łagodna niestrawność lub senność.
Ponieważ GABA wpływa na produkcję hormonu wzrostu, jest stosowany przez sportowców podczas zwiększania masy mięśniowej oraz w celu przyspieszenia regeneracji po intensywnych treningach. Ponadto przyjmowanie GABA może być pomocne w:
- trudnościach ze snem,
- stanach przewlekłego stresu, lęku i niepokoju,
- wspomagająco podczas leczenia zaburzeń neurologicznych,
Objawy niedobory kwasu gamma-aminomasłowego nie są specyficzne i mogą wskazywać na wiele różnych zaburzeń lub chorób. Dlatego zawsze warto skonsultować z lekarzem niepokojące dolegliwości i wykonać badania, które pomogą znaleźć ich przyczynę.
fot.IMGMIDI/pixabay
