Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) jest to przewlekła, w większości przypadków postępująca choroba o podłożu zapalnym. Zaliczana jest do spondyloartropatii, a objawia się przede wszystkim sztywnością oraz uciążliwym bólem kręgosłupa. Choroba obejmuje głównie szkielet osiowy, czyli kręgosłup, staw krzyżowo-biodrowy oraz spojenie łonowe. Nazwa jednostki chorobowej jest ściśle związana z mechanizmem jej przebiegu: przewlekły stan zapalny i reumatyczny charakter choroby prowadzą do zarastania i kostnienia szczelin pomiędzy kręgami, a w konsekwencji do postępującego usztywnienia kręgosłupa i deformacji naturalnych krzywizn.
Chociaż etiologia choroby nie została jeszcze całkowicie poznana, wiadomo, iż na jej rozwój wpływają czynniki:
- genetyczne (HLA-B27)
- immunologiczne (zaburzenia funkcjonowania układu immunologicznego)
- środowiskowe
Programy lekowe dostępne w Polsce
Obecnie w Polsce funkcjonują dwa programy lekowe dotyczące spondyloartropatii osiowych, które opierają się na wykorzystaniu różnych postaci inhibitorów TNF-alfa (Adalimumab, Certolizumab pegol, Etanercept, Golimumab, Infliksymab, Sekukinumab):
- Leczenie inhibitorami TNF-alfa świadczeniobiorców z ciężką, aktywną postacią zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK) (ICD-10 M 45)
- Leczenie pacjentów z aktywną postacią spondyloartropatii osiowej (SpA) bez zmian radiograficznych charakterystycznych dla ZZSK (ICD-10 M46.8)
Należy zaznaczyć, iż wspomniane programy nie są przeznaczone dla wszystkich pacjentów, u których rozpoznano SpA. Warunkiem kwalifikacji do leczenia jest spełnienie konkretnych kryteriów zawartych w danym programie lekowym. Kryteria kwalifikujące pacjentów do wymienionych programów terapeutycznych z zastosowaniem leków biologicznych obejmują badanie HLA-B27.
EUROArray HLA-B27
Firma EUROIMMUN posiada w swojej ofercie test, który pozwala na wykonanie badania wymienionego w programach lekowych dla pacjentów z ZZSK i SpA. Test EUROArray HLA-B27 służy do molekularnej diagnostyki in vitro alleli HLA-B*27 w genomowym DNA pacjenta. Wykrywa on wszystkie warianty genetyczne HLA-B27, zarówno te związane, jak i niezwiązane z daną jednostką chorobową. To właśnie na eksonie 2 genu HLA-B27 zlokalizowane są dwa podtypy: HLA-B*27:06 i HLA-B*27:09, które nie są związane z jednostką chorobową. Test genetyczny EUROArray HLA-B27 został zaprojektowany tak, aby wykrywał zarówno ekson 2, jak i ekson 3 genu HLA-B27, co maksymalnie zwiększa wiarygodność badania i daje jednoznaczne wyniki. EUROArray HLA-B27 zapewnia bardziej precyzyjne i wiarygodne wyniki niż testy serologiczne. Dodatkowy atut stosowania testu genetycznego to brak wpływu na wynik badania innych czynników, takich jak dieta, leki czy infekcje. EUROArray HLA-B27 to szybkie i proste badanie, do którego wykonania potrzebna jest próbka krwi lub wymaz z policzka.
Piśmiennictwo
- Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Leczenie pacjentów z aktywną postacią spondyloartropatii bez zmian radiograficznych charakterystycznych dla ZZSK (ICD-10: M46.8).
- Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Leczenie ciężkiej, aktywnej postaci zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK) (ICD-10 M 45).
- https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Reumatologia/Prof-Samborski-potrzebna-refundacja-nowych-lekow-dla-pacjentow-ze-spondyloartropatiami,228234,1011.html
- https://www.euroimmun.pl/zzsk-jak-odpowiednio-dobrac-leczenie-biologiczne/
- https://www.euroimmun.pl/euroarray-hla-b27-metoda-referencyjna-w-diagnostyce-zzsk/
- https://pulsmedycyny.pl/terapia-biologiczna-na-miare-aktywnosci-spondyloartropatii-zapalnej-952431
- https://www.termedia.pl/reumatologia/Leczenie-nieradiograficznych-spondyloartropatii-osiowych-w-Polsce,28218.html
- https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Reumatologia/Nowe-opcje-terapeutyczne-dla-pacjentow-z-osiowa-i-obwodowa-spondyloartropatia,221283,1011.html
Tomasz Janiszewski
Specjalista ds. Informacji Naukowej, Junior Product Manager ds. Produktów IDS
572 596 102