W kolejnym z wpisów z serii o nawykach, zajmiemy się tym, jaka jest rola emocji w tworzeniu się nowych nawyków.
Rola emocji w budowaniu nawyków
Zastanawiałeś się kiedyś co się z Tobą dzieje, dlaczego sięgasz po określoną słodkość? W jakich okolicznościach? Co sprawiło, iż po nią sięgasz? Jaka emocja Tobą kieruje?
Wiesz jak wygląda Twój smutek, złość, zdenerwowanie, znudzenie, zaburzone poczucie bezpieczeństwa, rozczarowanie?
Często to emocje są wskazówką do konkretnych zachowań np. do sięgania po słodycze. Emocje są jak drogowskaz. Możliwe, iż kiedy byłeś dzieckiem, ktoś wykształcił w Tobie nawyk sięgania po słodycze w określonych emocjach.
Może to babcia, która widząc smutnego wnuczka postanowiła poprawić mu humor batonem lub ciastkami. Mógł być to także ktoś inny, albo Ty sam nieświadomie zbudowałeś w sobie taki nawyk. To wszystko dlatego, iż cukier daje uczucie nagrody i poprawia na chwilę humor.
Kolejnym przykładem może być uczucie ogromnej radości, jak trafiony prezent (niekoniecznie materialny) lub miła niespodzianka.
Drogowskazem do konkretnych działań, może być także miejsce. Kiedy wchodzisz do biura, czujesz atmosferę pracy (przynajmniej powinno tak być). Nie będziesz tutaj spał czy oglądał telewizji przez cały dzień. To miejsce kojarzy Ci się z pracą. jeżeli natomiast wracasz do domu, ostatnia rzecz, o której byś pomyślał to praca. W domu jest czas dla Ciebie. Kuchnia kojarzy Ci się z jedzeniem, salon z odpoczynkiem, zaleganiem na sofie itd.
Zdecydowanie gorzej ma to się do osób, które pracują z domu. Kto pracował ten wie, jak ciężko zabrać się do pracy. Szczególnie kiedy chcesz pracować w salonie, który kojarzy Ci się z odpoczynkiem i czasem na odmóżdżenie. Dlatego osoby pracujące z domu mają to specjalne biurko, przy którym pracują lub zupełnie oddzielne pomieszczenie.
LUBIMY POCZUCIE STABILNOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA
Nie lubimy zmian z różnych powodów, które mają swoje źródła zarówno w biologii, jak i psychologii. Po pierwsze, zmiany często wprowadzają niepewność i zakłócają naszą stabilność. Ludzie z natury preferują rutynę, ponieważ zapewnia im poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności. Kiedy napotykamy nowe okoliczności, nasze mózgi muszą pracować intensywniej, aby dostosować się i zrozumieć nowe informacje, co może prowadzić do stresu i lęku.
Ponadto, zmiany mogą wywoływać opór z uwagi na przywiązanie do starych nawyków i wzorców. Uformowanie nawyków sprawia, iż przestajemy świadomie myśleć o naszych codziennych działaniach, a zmiany zmuszają nas do ponownego przemyślenia naszych wyborów i zachowań. To może być frustrujące i męczące, co prowadzi do unikania wszelkiej formy zmian. Zrozumienie własnych obaw i stopniowe podejmowanie kroków w kierunku zmian mogą pomóc w przezwyciężeniu strachu i niechęci przed nowym.
1. Skup się na jednym nawyku naraz
Wprowadzanie wielu zmian jednocześnie może być przytłaczające i trudne do utrzymania, co może prowadzić do frustracji i porzucenia wszystkich zmian. Koncentracja na jednym zdrowym nawyku na raz daje lepsze szanse na sukces i pozwala skupić się na konkretnym celu. Kiedy uda Ci się wykształcić nowy nawyk, możesz zacząć skupiać się na kolejnym celu, stopniowo wprowadzając kolejne zmiany.
2. Ustaw realistyczne cele, aby skutecznie wdrożyć je w codziennej praktyce
Ustawianie sobie celów jest ważne, ale równie ważne jest, aby były one realistyczne i osiągalne. Kiedy wyznaczamy sobie cele, które są zbyt ambitne, często gwałtownie się nimi zniechęcamy i przestajemy dążyć do nich. To może być bardzo demotywujące i zniechęcające.
Powinny być one dopasowane do naszych możliwości i stopniowo zwiększać nasze wymagania. W ten sposób będziemy mogli postępować systematycznie i cieszyć się każdym osiągniętym etapem.
Zmiany krok po kroku, np. jedzenie zdrowych posiłków przez kilka dni w tygodniu lub zaczęcie od 15 minut ćwiczeń dziennie, mogą być początkiem drogi do zdrowszego stylu życia.
3. Odnajdź motywację do zmiany
Motywacja jest kluczowa w procesie wprowadzania zmian i wyrabiania nowych, zdrowych nawyków. Jednakże, sama motywacja często nie wystarcza, aby utrzymać nawyk w dłuższej perspektywie. Ważne jest, aby znaleźć adekwatne źródła motywacji, które będą Cię inspirować i pomagać Ci w osiągnięciu Twoich celów.
Jednym ze sposobów na odnalezienie motywacji jest zrozumienie, dlaczego chcesz wprowadzić daną zmianę i jakie korzyści z niej wynikają. Na przykład, jeżeli chcesz rozpocząć regularne ćwiczenia fizyczne, zastanów się, jakie korzyści przyniesie Ci ta aktywność, takie jak poprawa zdrowia, samopoczucia, czy lepsza sylwetka.
4. Bądź cierpliwy/a w wyrabianiu dobrych nawyków
Jeśli zastanawiasz się jak wyrobić w sobie dobre nawyki, to warto pamiętać, iż zmiana nawyków nie zawsze jest łatwa i szybka. Wymaga to czasu, wysiłku i wytrwałości. Dlatego też nie należy się zniechęcać w przypadku braku szybkich wyników. Ważne jest, aby patrzeć na proces w długoterminowej perspektywie i doceniać każdy krok w kierunku osiągnięcia celu. Cierpliwość pozwoli Ci na utrzymanie motywacji i przekonanie, iż Twoje wysiłki w końcu przyniosą efekty.
5. Zaplanuj swoje nawyki w czasie
Dobrym sposobem na wprowadzenie zdrowych nawyków do swojego życia jest zaplanowanie ich w czasie. Nie ma znaczenia, czy to jedzenie zdrowych posiłków, regularne ćwiczenia czy medytacja – zaplanowanie ich na określone godziny i dni tygodnia pomoże Ci zrobić z nich nawyk. To takie proste jak dodanie wpisu do kalendarza na telefonie lub w tradycyjnym kalendarzu.
Kiedy już stworzysz swój plan, staraj się trzymać go jak najściślej. Planowanie nawyków w czasie sprawi, iż będą one stałym elementem Twojego dnia, co ułatwi Ci utrzymanie ich w dłuższej perspektywie. Oprócz tego, z czasem wprowadzone nawyki staną się dla Ciebie naturalne i nie będziesz musiał/a już tak bardzo z nimi walczyć.
6. Szukaj wsparcia podczas wyrabiania dobrych nawyków
Szukanie wsparcia od innych ludzi, którzy dążą do poprawy swojego zdrowia, może przynieść wiele korzyści podczas wyrabiania zdrowych nawyków. Możliwość dzielenia się swoimi sukcesami i porażkami, otrzymywania pozytywnych komentarzy i porad od ludzi, którzy przechodzą przez podobne wyzwania, może znacznie zwiększyć Twoją motywację i poczucie zaangażowania w procesie wdrażania zdrowych nawyków.
Grupy wsparcia online lub osobiście to doskonałe źródło wsparcia, które możesz wykorzystać w celu zdobycia nowych pomysłów, motywacji i wiedzy. Możesz dowiedzieć się, jak inni radzą sobie z wyrabianiem zdrowych nawyków, wymieniać się pomysłami i strategiami, a także uzyskiwać wsparcie emocjonalne i motywacyjne w trudnych momentach.
7. Monitoruj swoje postępy
Monitorowanie postępów jest kluczowym elementem w procesie wyrabiania zdrowych nawyków. Śledzenie swoich działań może pomóc Ci zobaczyć, jak dobrze radzisz sobie w realizacji Twoich celów oraz określić, gdzie potrzebujesz wprowadzić zmiany. Prowadzenie dziennika postępów może pomóc Ci w utrzymaniu dyscypliny i motywacji w czasie, gdy wprowadzasz zmiany w swoim stylu życia.
8. Skup się na postępie, nie na perfekcji
Zamiast ciągłego skupiania się na tym, co jeszcze musimy zrobić, warto spojrzeć na to, co udało nam się już osiągnąć. Znalezienie równowagi między postępem a perfekcją może być najważniejsze dla utrzymania zdrowych nawyków na dłuższą metę. Skupienie się na postępie, a nie na perfekcji, może pomóc nam zmotywować się i kontynuować pracę nad naszymi celami.
9. Pamiętaj o dobrym samopoczuciu
Zdrowe nawyki powinny poprawiać Twoje samopoczucie, a nie pogarszać je. Upewnij się, iż wybierasz zdrowe nawyki, które sprawiają, iż czujesz się lepiej i bardziej zrelaksowany/a. Na przykład, zamiast narzucania sobie restrykcyjnej diety, postaraj się jeść zdrowo i zrównoważenie, aby zachować dobry nastrój i energię.
Dlaczego moc złych nawyków jest tak silna?
Według badacza Bruce’a Liptona nasza podświadomość kieruje nami i wskazuje nam, jak mamy postępować i reagować na wydarzenia z naszego życia. Krótko mówiąc jesteśmy wytworami naszych nawyków. Nawyki te nabyliśmy w bardzo młodym wieku, dzięki naszym rodzicom i środowisku, w którym się wychowaliśmy. A wszystko to zostało zapisane w naszej podświadomości. Zatem jesteśmy głęboko zaprogramowani i dlatego ciężko jest nam zmieniać nawyki. Łatwiej jest więc tworzyć dobre nawyki już od dziecka, niż je zmieniać, będąc dorosłym.
Jako przykład siły nawyku warto tutaj przytoczyć pewien dobrze znany w świecie naukowym kliniczny przypadek, który pomógł zrozumieć działanie i znaczenie nawyków — historię Eugene’a Pauly.
To mężczyzna, który w wieku 60 lat przeszedł silne wirusowe zapalenie mózgu. Wirusy do tego stopnia uszkodziły mózg Eugene’a, iż ten nie był w stanie zapamiętać nic na dłużej niż około 60 sekund. Co najciekawsze, jego pamięć dosłownie zatrzymała się w momencie przed chorobą. Pomimo tego, iż mężczyzna miał ponad 70 lat, przez cały czas uparcie twierdził, iż jest 60-latkiem.
Przerażający przypadek Eugene’a pokazał jednak światu nauki potęgę nawyków. Staruszek wraz ze swoją małżonką często wychodzili na wspólne spacery. Pewnego popołudnia Eugene wymknął się z domu i postanowił udać się na spacer samotnie. Jego zaniepokojona małżonka zgłosiła się już po pomoc w odszukaniu mężczyzny, kiedy ten jak gdyby nigdy nic pojawił się w salonie, zdziwiony, iż ktoś w ogóle go szuka.
Okazało się, iż udał się on na spacer samotnie i pomimo tego, iż nie był w stanie zapamiętać nic na dłużej niż 60 sekund, był w stanie sam bez problemu znaleźć drogę powrotną do domu. Bez problemu funkcjonował również w swoim mieszkaniu — bez najmniejszego problemu trafiał do toalety czy częstował się jedzeniem z lodówki. Co ciekawe, kiedy badacze zapytali go, które drzwi prowadzą do toalety, mężczyzna nie był w stanie już odpowiedzieć.
Ten przykład doskonale pokazuje potęgę i znaczenie nawyków. Są one jak oprogramowanie awaryjne, które podczas silnego zmęczenia lub awarii naszego głównego komputera (mózgu) przejmuje funkcjonowanie w codziennym życiu. Gdyby nie nawyki, z pewnością nie bylibyśmy w stanie funkcjonować tak efektywnie, a w niektórych, tak drastycznych przypadkach, jak Eugene’a — nie bylibyśmy w stanie funkcjonować w ogóle.
Opracowanie wpisu: Karolina Szylar
Źródła:
https://paperplans.pl/10-sposobow-jak-wyrobic-w-sobie-zdrowe-nawyki
https://nawykiprofilaktyki.pl/blog/strumien-emocje-procedury-czyli-nawyki-i-ich-ksztaltowaniehttps://domowelaboratorium.pl/Sila-zdrowych-nawykow-Jak-je-wyrobic-Dlaczego-to-bywa-takie-trudne-Jak-zdrowe-nawyki-ksztaltowac-w-dziecku-blog-pol-1636541210.html
