28 maja obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Nowotworami Krwi, który ma zwiększać świadomość na temat nowotworów krwi, takich jak białaczka, chłoniaki, czy szpiczak. W 2022 roku w Polsce na nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego chorowało ponad 100 tys. osób. W ciągu ostatnich 30 lat liczba zachorowań wzrosła ponad dwukrotnie.
Nowotwory krwi rozwijają się w układzie krwiotwórczym – w szpiku lub układzie limfatycznym. Dzielimy je na nowotwory układu krwiotwórczego: białaczka szpikowa, przewlekła białaczka szpikowa, nowotwory Ph ujemne (mielofibroza, nadpłytkowość samoistna, czerwienica prawdziwa i zespoły mielodysplastyczne) oraz nowotwory układu chłonnego, tj. ostra białaczka limfoblastyczna, przewlekła białaczka limfocytowa, chłoniaki nieHodgkina, chłoniak Hodgkina, szpiczak plazmocytowy.
Niezależnie od przebiegu choroby większość nowotworów krwi można w tej chwili skutecznie leczyć. Hematoonkologia jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się dziedzin w medycynie. Mamy bardzo wiele terapii celowanych, a leczenie może być dopasowane do potrzeb każdego pacjenta, uwzględnia jego stan zdrowia, wiek czy aktywność zawodową. Polska ma dostęp do nowoczesnych terapii na europejskim poziomie, ale przez cały czas nie wszystkie z nich są refundowane.
Rocznie diagnozuje się w naszym kraju około 9 tys. nowych przypadków nowotworów krwi u dorosłych i dzieci, co stanowi około 5,5 proc. wszystkich nowotworów złośliwych – ponad 50 proc. wszystkich chorych na nowotwory krwi to osoby powyżej 65. roku życia. Chociaż choroby układu krwiotwórczego występują w każdej grupie wiekowej i coraz częściej diagnozy stawiane są u młodszych pacjentów, to jednak wraz z wiekiem zwiększa się zachorowalność na szpiczaka plazmocytowego, chłoniaki, ostrą białaczkę szpikową, przewlekłą białaczkę limfocytową czy zespoły mielodysplastyczne.
Ważne w diagnostyce nowotworów krwi jest regularne wykonywanie morfologii krwi, ponieważ większość chorób hematologicznych powoduje zmiany w liczebności składników krwi, które można wykryć dzięki tym badaniom.
– Wymaga to z pewnością edukacji. Chorzy na przewlekłą białaczkę limfocytową (PBL) to grupa pacjentów, którzy często, dowiadując się, iż mają nowotwór, słyszą jednocześnie, iż nie muszą być leczeni i są zdziwieni. Część z nich cieszy się, iż nie musi podejmować leczenia, ale spora grupa jest tym przerażona. Jak to? Mam nowotwór i nie muszę nic z tym robić? Pacjent musi dość gwałtownie oswoić się z wieloma informacjami na temat swojej choroby i zrozumieć, dlaczego postępowanie wygląda właśnie tak. To może być wyzwaniem zarówno dla niego, jego rodziny, jak i dla lekarza. Dlatego też staramy się codziennie edukować pacjentów, żeby prościej było im to zrozumieć i rozpoznanie, i leczenie – powiedziała Alicja Prochoń dyrektor Fundacji Pokonaj Chłoniaka.
Niestety – według danych na koniec listopada 2023 r. – hematologów jest za mało. Mówiła o tym dyrektor A. Prochoń. Wskazała, iż trzeba pamiętać, iż oprócz leczenia nowotworów, zajmują się oni leczeniem wielu innych schorzeń, jak anemia, hemofilia i wielu różnych chorób krwi. Podstawowym problemem hematoonkologii jest przede wszystkim dostępność do lekarzy specjalistów i stały niedobór miejsc na oddziałach i w szpitalach hematologicznych. Hematologia wciąż pozostaje specjalizacją deficytową – za rzadko wybieraną przez młodych lekarzy.
Środowisko hematologów próbuje rozwiązać problem niedoborów kadrowych. Przygotowano m.in. projekt pilotażu Krajowej Sieci Hematologicznej (KSH), oraz wprowadzenie trzech poziomów referencyjności ośrodków hematologicznych: wysokospecjalistycznego, specjalistycznego i podstawowego. Projekt czeka na dalsze procedowanie w Ministerstwie Zdrowia.
Oprac. IKa, fot. freepik.com
Data publikacji: 28.05.2025 r.
