Dyskusja o zadaniach dla polskiej prezydencji w Radzie EU

O priorytetach, kierunkach działań oraz wyzwaniach, związanych z objęciem przewodnictwa w Radzie UE rozmawiali eksperci w ramach cyklu „Healthcare Policy Summit: Priorytety Zdrowotne Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 2025”, zorganizowanej przez Instytut Rozwoju Spraw Społecznych.

Polska obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej 1 stycznia 2025 roku. W ramach 18-miesięcznej rotacji grupy trzech państw, nasz kraj będzie uczestniczyć w ustalaniu długofalowych celów UE i przygotowaniu wspólnego harmonogramu działań Rady. Debata ekspercka koncentrowała się wokół postulatów dotyczących każdego z priorytetowych obszarów ochrony zdrowia w kontekście różnych dziedzin. Katarzyna Sójka, minister zdrowia, w liście skierowanym do uczestników spotkania podkreśliła wagę prezydencji, którą traktuje jako wyzwanie oraz szereg możliwości dla polskiego systemu ochrony zdrowia.

Inauguracja dyskusji na temat polskiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej w 2025 roku miała miejsce w ramach XXXII Forum Ekonomicznego w Karpaczu. Ministerstwo Zdrowia zaprezentowało wówczas trzy priorytety, mające stanowić ramy służące opracowaniu kompleksowego programu zdrowotnego polskiej prezydencji. Są nimi: transformacja cyfrowa opieki zdrowotnej, promowanie profilaktyki oraz opieka zdrowotna w kontekście zmian demograficznych.

Prof. Piotr Czauderna, przewodniczący Rady ds. Ochrony Zdrowia przy Prezydencie RP zwrócił uwagę na to, iż profilaktyka jest najmniej kosztowną metodą poprawy zdrowia społeczeństwa a “analiza skomplikowanych danych molekularnych nie jest możliwa bez cyfryzacji“. Podkreślił, iż wyzwaniem dla Europy jest demografia, ponieważ społeczeństwa się starzeją oraz znika zastępowalność pokoleń. Zdaniem profesora należy stawiać na samodzielność osób w wieku senioralnym, opiekę środowiskową oraz zwiększyć dostępność do lekarzy geriatrów.
“W 2009 roku, na trzy lata przed rozpoczęciem prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej, zaczęliśmy się dopiero tego uczyć” – rozpoczął swoje wystąpienie prof. Bolesław Samoliński – “Poznawaliśmy zagadnienia, które zwykle są przedmiotem prezydencji. Naszym liderem w trio była Dania, która dzieliła się swoim doświadczeniem. Na początku, wydawało nam się, iż trzeba rozmawiać o problemach, z którymi mamy do czynienia na co dzień, a artykuł 168 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej wyraźnie mówi o tym, iż Unia Europejska jedynie wspiera polityki krajowe, szczególnie w zakresie transgranicznych problemów w obszarze edukacji, oraz profilaktyki.”

Zdaniem dr. Jarosława Waligóry, zastępcy dyrektora w Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności (DG SANTE) w Komisji Europejskiej, na prezydencję należy patrzeć w długoterminowej perspektywie. Do priorytetów trzeba zaliczyć dostępność leków odpowiadających potrzebom pacjentów, regulacje prawne dotyczące wyrobów medycznych, czy problem antybiotykooporności. “Cyfryzacja oraz mądre wykorzystywanie sztucznej inteligencji są niezwykle ważne. Trzeba budować zaufanie obywateli do wspomnianych rozwiązań cyfrowych” – powiedział dr Waligóra.

„Kształtując obszar polskiej prezydencji w zakresie cyfrowej transformacji, opieraliśmy się przede wszystkim o pojęcie sieci transgranicznej. Mówimy o szeregu wyzwań, które stoją przed opieką zdrowotną, ale prezydencja w Unii Europejskiej dotyczy przede wszystkim wspomnianych zagadnień transgranicznych. W swoich działaniach skoncentrowaliśmy się na cyfrowej transformacji w zakresie cyberbezpieczeństwa, gdyż ten temat dotyczy nie tylko nas, ale także innych państw członkowskich. Mowa tu o cyberbezpieczeństwie wyrobów medycznych, a także w zakresie technik komunikacji i informacji” – mówił Piotr Węcławik, dyrektor Departamentu Innowacji w Ministerstwie Zdrowia.

Doktor Rafał Staszewski, zastępca prezesa Agencji Badań Medycznych odniósł się do aspiracji agencji, która nie pretenduje jedynie do finansowania sektora badań w Polsce, ale chce również współtworzyć obszar zdrowia – “Aby społeczeństwo było zdrowe, pacjenci muszą mieć dostęp do leków, wyrobów medycznych, telemedycyny oraz sztucznej inteligencji. Istotnym elementem dla rozwoju zdrowia jest również wiarygodny dostęp do badań klinicznych, zwłaszcza tych niekomercyjnych, o których wiemy, iż w Polsce się rozwijają, a w Europie są już mocno rozwinięte.”

Gościem honorowym październikowego wydarzenia był Rik Van Droogenbroeck, Ambasador Królestwa Belgii w Polsce i na Litwie, który powiedział – “W czasie swojej prezydencji będziemy się zastanawiali, w jaki sposób Unia Europejska może wesprzeć systemy zdrowotne państw członkowskich. Będziemy również tworzyli propozycje dotyczące wspierania innowacji, tak aby lepiej zaspokajać potrzeby, które do tej pory były pomijane. Będziemy również pracować nad promocją oraz profilaktyką zdrowia w szerszej populacji”.

Natomiast Małgorzata Bogusz, prezes Instytutu oraz członkini Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, powiedziała, iż misją Komitetu jest wspótworzenie społeczeństwa obywatelskiego w ramach procesu podejmowania decyzji na poziomie unijnym – “Chcemy wspierać Ministerstwo Zdrowia, a następnie polski rząd we współpracy z pozostałymi rządami tworzącymi „trójkę” prezydencji i dołożyć cegiełkę do sukcesu Polski na arenie europejskiej”.

W czasie dyskusji eksperci wskazali kilka obszarów, które mogą stanowić polskie priorytety , takie jak leczenie oraz diagnozowania chorób rzadkich, badania przesiewowe noworodków. kardiologia a zwłaszcza program leczenia ostrych zespołów wieńcowych w postaci stworzenia sieci ośrodków kardiologii interwencyjnej, profilaktyka, psychiatria dzieci i młodzieży.

Grzegorz Rychwalski, wiceprezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego – Krajowi Producenci Leków, były attache ds. leków i wyrobów medycznych oraz były wiceprzewodniczący Grupy w Radzie ds. Leków i Wyrobów Medycznych podczas polskiej prezydencji w 2011 roku, wskazał na konieczność wsparcia produkcji substancji czynnych i leków gotowych w Europie – “Ten obszar może przełożyć się na legislację podczas naszej prezydencji, ale musimy mieć też ludzi, którzy to sprawnie przeprowadzą”.

“Konieczne jest włączenie leczenia domowego oraz ambulatoryjnego, a także nadzór i opieka centrów referencyjnych nad pacjentem z chorobą rzadką” – mówił Stanisław Maćkowiak, prezes Federacji Pacjentów Polskich. Jakub Gołąb, zastępca dyrektora Departamentu Współpracy w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta, zwrócił uwagę na to, iż o ile chcemy mieć zdrowe społeczeństwo, to należy zacząć od edukacji już w dzieciństwie oraz położyć mocny akcent na wyrównywanie nierówności w zdrowiu, które są wciąż wielkim problemem, mimo iż były priorytetem polskiej prezydencji już w 2011 roku.