Zaburzenia połykania (dysfagia)
Zaburzenia połykania (dysfagia) są definiowane jako trudności w transporcie śliny i/lub płynu i/lub pokarmów stałych z jamy ustnej do żołądka. O problemach z połykaniem możemy także mówić w przypadku trudności z gryzieniem i żuciem pokarmów już na etapie fazy ustnej połykania.
Objawy zaburzeń połykania
Objawy zaburzeń połykania są często niespecyficzne np. utrata masy ciała, selekcja produktów ze względu na ich twardość, dobieranie blendowanych konsystencji, wydłużony czas posiłku, trudność w przygotowaniu i formowaniu kęsa, trudność w połykaniu tabletek, a choćby powtarzające się stany zapalne dolnych dróg oddechowych. Natomiast do typowych objawów, które powinny nas zaniepokoić należą: kaszel po i w trakcie wypijania płynów lub posiłku, zmiana głosu po wypiciu płynów na tzw. mokry, gulgoczący głos, zachłyśnięcia, odchrząkiwanie, uczucie zalegania na poziomie gardła, wyciekanie pokarmu, śliny z ust, trudność z inicjacją połykania.
U kogo występują zaburzenia połykania?
Zaburzenia połykania najczęściej mogą dotyczyć chorych z nowotworem głowy i szyi, z chorobami neurologicznymi, po zabiegach chirurgicznych w obszarze głowy i szyi, po urazach czaszkowo-mózgowych. Jednak w praktyce mogą dotyczyć innych grup chorych niedożywionych z rozwiniętą sarkopenią (utratą masy i siły mięśni), ponieważ utrata masy mięśniowej ogólnej przekłada się na utratę mięśni biorących udział w połykaniu.
Powikłania dysfagii
Do najczęstszych powikłań dysfagii należą zachłystowe zapalenie płuc, odwodnienie i niedożywienie. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie problemu i podjęcie odpowiedniego postępowania we współpracy z lekarzem foniatrą, dietetykiem i logopedą. Warto zaznaczyć, iż w wielu sytuacjach nie ma możliwości bezpiecznego żywienia drogą doustną i metodą z wyboru pozostaje żywienie dojelitowe z wykorzystaniem diet dopasowanych do jednostki głównej i chorób współistniejących.
Żywienie dojelitowe przy dysfagii
Dysfagia (zwłaszcza w stopniu ciężkim) jest najczęstszym wskazaniem do żywienia dojelitowego w warunkach domowych. Z taką sytuacją możemy spotkać się u chorych po udarach, po urazach czaszkowo-mózgowych czy też w postępujących chorobach nerwowo-mięśniowych. W przypadku zaburzeń połykania o lekkim lub umiarkowanym nasileniu stosuje się metody adaptacyjne polegające na wyborze bezpiecznej dla chorego konsystencji produktów stałych, płynów i oczywiście różne ćwiczenia oraz manewry ułatwiające połykanie, a przede wszystkim poprawiające bezpieczeństwo połykania.
Warto podkreślić, iż posiłki o zmienionej konsystencji mogą nie dostarczać wszystkich niezbędnych składników, dlatego warto skonsultować dietę chorego z dietetykiem. Celem zwiększenia wartości energetycznej i odżywczej takich posiłków rekomenduje się łączenie diet medycznych z przygotowanym posiłkiem np. dodać do zupy krem, koktajli smoothie czy puree. Jednak dobór konsystencji posiłków musi być indywidualnie dobrany do każdego chorego.
MATERIAŁ PARTNERSKI
