O pilne uregulowanie kwestii dowozu dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami do placówek oświatowych zwróciła się Monika Horna-Cieślak do Ministerstw Edukacji Narodowej.
Rzeczniczka Praw Dziecka (RPD) podkreśliła, iż prawo do nauki stanowi jedno z konstytucyjnie gwarantowanych praw człowieka, a władze publiczne zobowiązane są wspierać funkcjonowanie osób niepełnoprawnych w życiu społecznym. Stąd konieczne wydaje się podjęcie zmian mających na celu wsparcie tej grupy dzieci.
Jak wynika z przepisów prawa, uprawnienie do bezpłatnego transportu przysługuje uczniom niepełnosprawnym w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, a uczniom z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym – także do najbliższej szkoły ponadpodstawowej – do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 21. rok życia oraz dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, do ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą odpowiednio: 24. rok życia – w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna i 25. rok życia – w przypadku uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
Tymczasem kwestie dowozu dzieci z niepełnosprawnościami do przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych są licznie poruszane w zgłoszeniach do Biura RPD. Zarówno rodzice, jak i organy zobowiązane do realizacji nałożonego na nie obowiązku sygnalizują trudności.
Chodzi m.in. o brak: nałożenia na organy obowiązku informacyjnego w zakresie przysługującej rodzicom procedury odwoławczej.
W piśmie skierowanym do Ministerstwa Edukacji Narodowej, Rzecznik Praw Dziecka zwraca uwagę, iż szczególne zaniepokojenie wzbudza fakt, iż jedynie w nielicznych niemalże jednostkowych sprawach rodzice podejmowali procedurę odwoławczą. Wynika to miedzy innymi z braku wiedzy rodziców/opiekunów o przysługujących im uprawieniach a także kształtu obecnych uregulowań, które nie nakładają na organy obowiązku informacyjnego.
„Należy zwrócić uwagę, iż decyzje organów wykonawczych gmin dotyczące odmowy dowozu nie stanowią decyzji administracyjnej, w związku z czym na organie nie ciąży obowiązek zawarcia w jej treści pouczenia o przysługujących stronie środkach zaskarżenia. W mojej ocenie nie zagwarantowano tym samym rodzicom i opiekunom prawnym możliwości realizowania ich konstytucyjnego prawa do sądu” – czytamy w piśmie.
Skargi zgłaszane do Rzecznika Praw Dziecka dotyczą także: regulacji związanych z zapewnieniem obowiązkowego bezpłatnego transportu do szkoły części uczniów szkół ponadpodstawowych np. uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim czy uczniów z autyzmem, w tym dowozu uczniów na praktyki zawodowe, którzy z uwagi na stan zdrowia nie są w stanie samodzielnie korzystać z komunikacji oraz regulacji bezpośrednio określających kwalifikacje, jakie posiadać powinni opiekunowie tych dzieci podczas przewozów.
Niejasność przepisów
Brak regulacji związanych z zapewnieniem obowiązkowego bezpłatnego transportu do szkoły części uczniów szkół ponadpodstawowych np. uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim czy uczniów z autyzmem oraz postulat zmian legislacyjnych sygnalizowały gminy z kolei o problemie braku wsparcia uczniów z niepełnosprawnościami skierowanych na praktyczną naukę zawodu mówiły zgłoszenia w sprawach indywidualnych.
Zwrot kosztów dojazdu środkami komunikacji publicznej nie stanowi wsparcia zabezpieczającego ich sytuację. Z udzielonych RPD odpowiedzi wynika też, iż żaden z bezwzględnie obowiązujących przepisów nie nakłada dziś na gminy obowiązku dowożenia niepełnosprawnych uczniów szkoły ponadpodstawowej na praktyki zawodowe.
Prośba o analizę
– Wobec faktu, iż prawo do nauki stanowi jedno z konstytucyjnie gwarantowanych praw człowieka, a władze publiczne zobowiązane są wspierać funkcjonowanie osób niepełnoprawnych w życiu społecznym konieczne wydaje się podjęcie zmian mających na celu wsparcie tej grupy dzieci. Zwracam się z uprzejmą prośbą o analizę wskazanych zagadnień problemowych oraz przekazanie mi stanowiska zajętego w sprawie – mówi Monika Horna – Cieślak, Rzecznik Praw Dziecka.
Rzecznika stwierdza również. iż mimo upływu 5 lat od opublikowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli informacji o wynikach kontroli ,,Realizacja przez Gminy obowiązku w zakresie dowożenia niepełnosprawnych dzieci i młodzieży do szkół i placówek oświatowych’’, gdzie NIK wskazywał tożsame wnioski, problematyka pozostaje jednak nierozwiązana i przez cały czas aktualna.
