Dna moczanowa – leczenie i profilaktyka przy bolących stawach. Najnowsze zalecenia

Dna moczanowa – kiedy się na nią choruje?

Produkty wspomagające w stosowaniu diety

Sprawdź produkty wspomagające stosowanie diety:

Odchudzanie i oczyszczanie

Preparaty wapnia

Dna moczanowa, inaczej podagra lub choroba królów, to choroba znana od wieków, która jest rodzajem zapalenia stawów i pojawia się w wyniku odkładania kryształków moczanu sodu w strukturach stawów. Schorzenie wiąże się z silnym bólem stawów i ograniczonym zakresem ruchu w stawach, a do głównych jej przyczyn można zaliczyć niezdrowy tryb życia.

Dna moczanowa przyczyny ma związane m.in. z nadmiernym spożywaniem pokarmów bogatych w puryny, poza tym sprzyja jej odwodnienie, niektóre czynniki genetyczne, choroby i przyjmowane leki. Schorzenie częściej występuje u mężczyzn i objawia się m.in. w postaci nagłych i silnych dolegliwości bólowych w obrębie stawów, w tym zwłaszcza dużego palca u stopy. Wspomnianym dolegliwościom bólowym towarzyszy obrzęk, uczucie gorąca, tkliwość i zaczerwienienie skóry, a także ograniczona ruchomość stawu. Leczenie dny moczanowej należy podzielić na działania wdrażane przy ataku choroby (by złagodzić dolegliwości) oraz pomiędzy atakami (by ograniczyć ilość ataków). Nie bez znaczenia są również działania pacjenta polegające na zmianie stylu życia i diety. Co jeszcze należy wiedzieć o podagrze i jaka powinna być dieta przy dnie moczanowej? Zapraszamy do artykułu!

Co to jest dna moczanowa?

Dna moczanowa, określana również często jako podagra bądź choroba królów, jest schorzeniem ogólnoustrojowym należącym do najczęstszych przyczyn zapalenia stawów u osób starszych. Charakterystyczne są dla niej nawracające epizody ostrego stanu zapalnego stawów, któremu towarzyszą nasilone dolegliwości bólowe, obrzęk i objawy skórne takie jak zaczerwienienie czy tkliwość skóry. Jest to przewlekła choroba stawów, której ataki są wyjątkowo bolesne. W jej przebiegu najważniejsze znaczenie mają odkładające się w tkankach kryształy moczanu sodu. W zaawansowanej postaci dna moczanowa to nie tylko bardzo bolesne ataki, ale wręcz nieodwracalne uszkodzenia narządu ruchu. Nieleczona choroba może prowadzić wręcz do niepełnosprawności, a choćby do zajęcia innych narządów. Nie należy jej zatem lekceważyć – by z nią walczyć, konieczne są między innymi zmiany w trybie życia i diecie.

Dna moczanowa – przyczyny

Główną przyczyną dny moczanowej jest zwiększone stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi, czyli hiperurykemia. Nadmiar kwasu moczowego we krwi najczęściej ma związek z jego zwiększoną produkcją bądź z upośledzeniem mechanizmów jego wydalania przez nerki. Stale zwiększona ilość kwasu moczowego w surowicy przyczynia się do powstawania kryształków moczanu sodu, które to następnie odkładają się w strukturach stawów. Gdy ilość kryształów moczanu sodu jest duża, przedostają się one do jamy stawowej, a wówczas stają się przyczyną ostrego stanu zapalnego objawiającego się między innymi bardzo silnym bólem i ograniczeniem ruchomości stawu.

Preparaty przeciwbólowe i na gorączkę

Przeciwbólowe i przeciwgorączkowe

Tabletki i kapsułki

Na przeziębienie

Choroba występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, a częstotliwość jej występowania rośnie z wiekiem. Do czynników zwiększających ryzyko podagry można zaliczyć otyłość oraz niezdrową dietę, w tym zwłaszcza zwiększone spożycie alkoholu, czerwonego mięsa, słodzonych fruktozą napojów oraz owoców morza. Do podagry przyczyniają się również niektóre leki, w tym szczególnie diuretyki, kwas acetylosalicylowy oraz niektóre leki stosowane w terapiach onkologicznych. Ryzyko rozwoju dny moczanowej jest większe również u pacjentów z zespołem metabolicznym, a także niektórymi chorobami, w tym np. niewydolnością nerek, nadciśnieniem tętniczym i cukrzycą. Nie bez znaczenia w rozwoju podagry są również czynniki genetyczne związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem enzymów odpowiadających za rozkład puryn.

Jakie są objawy dny moczanowej?

Objawy dny moczanowej mają związek z odkładającymi się kryształami moczanu sodu w stawach. Choroba może się rozwijać bezobjawowo choćby latami. Trzeba jednak wiedzieć, iż brak dolegliwości bólowych nie jest równoznaczny z tym, iż ona nie postępuje – dna moczanowa może już na tym etapie przyczyniać się do uszkodzeń chrząstki stawowej, a choćby kości. Do objawów dny moczanowej można natomiast zaliczyć bardzo bolesne, ostre i nagłe zapalenie stawu – ból towarzyszący atakowi podagry jest często określany jako jeden z najbardziej uciążliwych w życiu człowieka. Oprócz bardzo silnego bólu zajętego stawu pojawia się jego obrzęk, a także zaczerwienienie skóry, jej zwiększona ciepłota i tkliwość.

Zapalenie stawów w przypadku dny moczanowej najczęściej obejmuje pierwszy staw śródstopno-paliczkowy (podstawa dużego palca u stopy), przy czym należy liczyć się z tym, iż schorzenie może również atakować inne stawy, w tym stawy dłoni i stóp, a choćby staw nadgarstkowy, łokciowy czy kolanowy. Znacznie rzadziej natomiast podagra atakuje stawy barku. Dna moczanowa może się również przyczyniać do tworzenia się złogów kryształów moczanu sodu pod skórą w postaci tzw. guzków dnawych.

Co wywołuje napad dny moczanowej?

Objawy napadu dny moczanowej najczęściej u chorego pojawiają się w godzinach nocno-porannych i stopniowo się nasilają, osiągając największe nasilenie w kilkanaście godzin. Pacjent odczuwa silny ból zajętego chorobą stawu, a przy tym może zauważyć zaczerwienienie skóry w obrębie stawu oraz obrzęk i zwiększoną tkliwość wspomnianego obszaru ciała. Napad dny moczanowej może się utrzymywać choćby przez 1-2 tygodnie.

Można wymienić różnego typu czynniki wyzwalające napad dny moczanowej. Wśród nich dużą rolę odgrywa dieta, w tym spożywanie pokarmów o wysokiej zawartości puryn (przede wszystkim czerwone mięso), a także nadmierne spożycie alkoholu. Nie bez powodu podagra jest określana jako choroba królów – w dawnych latach kojarzono jej występowanie z bogactwem, w tym właśnie z dietą bogatą w czerwone mięso oraz nadużywaniem alkoholu. Nie tylko dieta bogata w puryny oraz alkohol są jednak przyczynami napadu dny moczanowej, z czym należy się liczyć. Napadom dny moczanowej sprzyja również odwodnienie, poza tym czynnikiem wywołującym podagrę może być też uraz, zabieg, operacja lub infekcja.

Diagnostyka dny moczanowej – na czym polega?

Jeśli masz objawy sugerujące dnę moczanową, zgłoś się do lekarza, który zajmie się diagnostyką. W rutynowej diagnostyce choroba jest rozpoznawana na podstawie objawów, z którymi walczy pacjent. Dodatkowo lekarz prawdopodobnie zleci wykonanie badań krwi i oznaczenie poziomu kwasu moczowego we krwi. Trzeba jednak wiedzieć, iż hiperurykemia może nie zostać stwierdzona w czasie ostrego napadu dny moczanowej, gdyż nadmiar tej substancji jest wytrącany wówczas w formie kryształów moczanu sodu.

Jak gwałtownie pozbyć się dny moczanowej?

W przypadku ostrego ataku dny moczanowej pacjent powinien przede wszystkim wypoczywać. W łagodzeniu dokuczliwych objawów mogą pomóc schładzające okłady z lodu oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Niekiedy jest wdrażana też kolchicyna, jednak jest to lek o sporej ilości skutków ubocznych i możliwych interakcjach z innymi lekami, zatem stosuje się go coraz rzadziej. Zdarza się ponadto, iż pacjent wymaga też dostawowego podania leków przeciwzapalnych – wówczas stosuje się iniekcję glikokortykosteroidami.

Wielu pacjentów będzie ponadto wymagać leczenia przewlekłego polegającego na obniżaniu stężenia kwasu moczowego. Należy do nich zaliczyć pacjentów mających nawracające napady dny moczanowej, a także pacjentów z min. 1 guzkiem dnawym oraz pacjentów, u których stwierdzono uszkodzenia tkanek związane z chorobą. Przewlekłe leczenie dny moczanowej nie jest wdrażane u pacjentów z hiperurykemią bezobjawową i najczęściej nie wdraża się go wyłącznie po pierwszym napadzie dny.

Na czym polega leczenie dny moczanowej?

Leczenie przewlekłe dny moczanowej polega na stosowaniu leków obniżających stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi. W ten sposób można zmniejszyć częstotliwość występowania napadów dny moczanowej i tym samym poprawić komfort i codzienne funkcjonowanie osoby chorej. Dodatkowo w ograniczaniu częstotliwości napadów dny moczanowej mogą pomóc zmiany w trybie życia i diecie pacjenta, a także redukcja masy ciała (w przypadku nadwagi i otyłości) czy uregulowanie poziomu ciśnienia krwi (nadciśnienie), poziomu lipidów i glukozy we krwi (cukrzyca).

Jaka dieta przy dnie moczanowej?

Jak wcześniej podkreślono, dieta przy dnie moczanowej stanowi jeden z głównych czynników wyzwalających napad podagry. jeżeli zatem u pacjenta została zdiagnozowana dna moczanowa, powinien szczególną uwagę zwrócić na swój tryb życia oraz spożywane pokarmy i wypijane płyny. Dieta przy dnie moczanowej powinna ograniczać żywność bogatą w puryny, które przyczyniają się do zwiększenia stężenia prekursorów kwasu moczowego.

Szczegółowa dieta w trakcie choroby na dnę moczanową została opisana w naszym dedykowanym artykule, zapraszamy.

Dna moczanowa – rokowania

W przypadku rozpoznania dny moczanowej pacjent powinien poddać się zaleconemu przez lekarza leczeniu oraz wprowadzić rekomendowane zmiany w trybie życia i diecie. Jest to co prawda choroba przewlekła, jednak nie musi postępować, o ile wdrożone zostaną prawidłowe działania zaradcze. Leczenie polegające na obniżaniu poziomu kwasu moczowego we krwi oraz dieta uboga w puryny, ograniczenie alkoholu, unormowanie masy ciała, pilnowanie adekwatnego nawodnienia organizmu i codziennej dawki ruchu może ograniczyć lub zatrzymać postępujące w stawach zmiany, redukując znacznie częstotliwość występowania ataków dny moczanowej bądź całkiem je eliminując.

Bibliografia:

• https://reu.termedia.pl/pdf-160430-86924?filename=86924.pdf [dostęp online 11.2024]
• https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/dna-moczanowa-zmora-wspolczesnosci [dostęp online 11.2024]
• https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63788,dna-moczanowa [dostęp online 11.2024]
• https://www.przegladreumatologiczny.pl/dna-moczanowa-nowe-mechanizmy-molekularne [dostęp online 11.2024]
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Dna_moczanowa [dostęp online 11.2024]