Dlaczego warto świadomie oddychać?

Oddech oprócz oczywistej funkcji dostarczenia tlenu do komórek, reguluje także wiele reakcji biochemicznych w naszym ciele, zmienia stan pobudzenia układu autonomicznego, rozszerza i zwęża naczynia krwionośne i drogi oddechowe.

Chcąc opisać prawidłowy proces oddychania często kierujemy się intuicją, a zgodnie z powszechnymi przekonaniami, aby się “dotlenić” potrzebujemy wziąć serię dużych i głębokich oddechów. Nie jest to prawda biorąc pod uwagę fizjologię naszego ciała. To przekonanie potwierdza bardzo szkodliwą dla nas pogląd, iż hiperwentylacja jest dla nas zdrowa. To jest natomiast zaburzenie oddychania, które dotyka nas bardzo często. [1][2]

Jeśli widzisz u siebie lub u bliskich jedne z niżej wymienionych objawów prawdopodobnie jesteś narażony na przewlekłą hiperwentylację.

• oddychanie przez usta
• głośny oddech w trakcie spoczynku
• regularne wzdychanie
• regularne pociąganie nosem
• nieregularne oddychanie
• bezdech
• branie dużych oddechów podczas rozmawiania
• ziewanie z głębokim oddechem
• oddech torem górno-żebrowym
• wyraźne ruchy oddechowe
• ciężkie oddychanie w nocy

• przejadanie się i dieta bogata w wysoko przetworzone produkty
• nadmierne mówienie
• przewlekły stres
• siedzący tryb życia
• przekonanie o pozytywnych skutkach głębokiego oddychania
• astma
• wyższe temperatury w domu

“Żeby nasz oddech był najbardziej efektywny powinniśmy oddychać wyłącznie przez nos i jak najmniej.” – tym zdaniem często rozpoczynam pracę z pacjentami z zaburzeniami oddychania i warsztaty oddechu Butejki.

Wydaje się to być nieprawidłowe podejście. Oddychać mało, aby być dobrze natlenionym?

Oczywiście, iż tak. Myśląc o oddychaniu często zatrzymujemy się na tym, aby dostarczyć jak najwięcej powietrza do płuc. Natomiast w płucach musi dojść do wymiany gazowej, a następnie tlen połączony z hemoglobiną musi w efektywny sposób przetransportowany do pojedynczej komórki naszego ciała. Dopiero tam proces oddychania się kończy.

Optymalna ilość dwutlenku węgla we krwi. Mówi o tym efekt Bohra. W 1904 r fizjolog i zdobywca nagrody Nobla Christian Bohr zauważył korelację pomiędzy jakością transportu tlenu z płuc do naszych komórek, a ciśnieniem parcjalnym dwutlenku węgla we krwi. Efekt Bohra mówi o tym, iż kiedy we krwi tętniczej i płucach istnieje odpowiednie ciśnienie dwutlenku węgla, pH zmniejsza się i tlen jest łatwiej uwalniany z hemoglobiny. Natomiast kiedy poziom dwutlenku węgla jest niski, wiązanie między cząsteczkami hemoglobiny i tlenu jest o wiele mocniejsze, przez co mniej tlenu uwalnia się z krwi do tkanek. Dla zobrazowania sytuacji możemy wyobrazić sobie, iż w sytuacji optymalnej ilości dwutlenku węgla przy próbie oddania tlenu do komórki mamy szeroko otwarte drzwi, natomiast przy zbyt małej ilości dwutlenku węgla te drzwi są już w połowie zamknięte, w konsekwencji nasze ciało musi wykonać dużo większą pracę, aby natlenić nasze komórki.

[1] Jones Mandy et. al. Breathing exercises for dysfunctional breathing/hyperventilation syndrome in adults SO: Cochrane Database of Systematic Reviews, Vol 18, Issue2, December 2013

[2] Rosalba Courtney A Multi-Dimensional Model of Dysfunctional Breathing and Integrative Breathing Therapy Commentary on The functions of Breathing and its Dysfunctions and Their Relationship to Breathing Therapy. Journal of Yoga & Physical Therapy. 2016

[3] Johnson BD, Scalon PD, Beck KC, Regulation of ventilatory capacity during exercise in asthmatics, J Appl Physiol. 1995 Sep; 79 (3): 892-901

[4] Multidisciplinary Approaches to Breathing Pattern Disorders Christopher Gilbert, Dinah Bradley, Leon Chaitow, ND Do (Uk) 2022