Na przestrzeni ostatnich stu lat powstało wiele koncepcji, mających na celu poprawę jakości codziennego życia. Wiele z nich dotyczy nowych sposobów żywienia. W tym artykule przyjrzymy się bliżej diecie rozdzielnej. Odpowiemy na pytania: jakie są jej zasady, zalety, wady i czy w ogóle warto ją stosować?
Koncepcja diety rozdzielnej
Produkty spożywcze – w zależności od ich składu chemicznego – mają różne pH.
Wśród pierwiastków zakwaszających znajdują się między innymi jony: chlorkowy, fosforanowy, siarczanowy i kwasy nieulegające spalaniu (takie jak fitynowy czy benzoesowy). Z kolei do pierwiastków alkalizujących (zasadowych) zaliczamy głównie jony sodu, potasu, wapnia, żelaza i magnezu.
Dieta rozdzielna (inna nazwa: dieta niełączenia) to sposób żywienia, który polega na rozdzieleniu produktów spożywczych podczas komponowania posiłków. Twórcą diety rozdzielnej jest William Howard Hay – amerykański lekarz, który szukał remedium na swoją chorobę nerek.
W opublikowanej w latach 20. XX wieku książce zatytułowanej „Health Via Food” („Zdrowie poprzez jedzenie”) opisał swoją koncepcję niełączenia. Rekomendował rozdzielanie produktów na kwasowe, zasadowe i neutralne oraz spożywaniu ich oddzielnie lub w takim połączeniu, aby pH produktów ze sobą nie kolidowało.
Główne zasady diety rozdzielnej
Według twórcy diety rozdzielnej produkty węglowodanowe, aby mogły zostać dobrze strawione, wymagają zasadowego pH. Z tej przyczyny nie należy ich łączyć z produktami zawierającymi białko.
Produkty białkowe charakteryzują się odczynem kwasowym, więc w połączeniu z alkalicznymi węglowodanami mają neutralizować odczyn pH soków żołądkowych i spowalniać metabolizm. To z kolei ma obciążać żołądek, powodować zaparcia i prowadzić do stanów zapalnych przewodu pokarmowego.
Przez lata powstało wiele modyfikacji tego sposobu żywienia.
Zgodnie z zasadami klasycznej diety rozdzielnej należy spożywać trzy posiłki dziennie w czterogodzinnych odstępach. Pierwszy posiłek powinien składać się wyłącznie z zasadowych węglowodanów (kasza, ryż, ziemniaki), drugi z kwasowych białek (ryby, nabiał, mięso) połączonych z warzywami i owocami, a trzeci – z warzyw, owoców i węglowodanów.
Przepisy diety rozdzielnej wykluczają potrawy smażone, tłuste i wysoko przetworzone.
William Howard Hay przekonywał, iż niełączenie poszczególnych składników pozwoli na polepszenie fizycznej i psychicznej kondycji organizmu. Przez lata jego teorie były (i wciąż są) powielane.
Podział produktów na kwasowe, zasadowe i neutralne ma wspierać utratę masy ciała, przyczyniać się do oczyszczenia organizmu i korzystnie działać na układ pokarmowy. Wśród innych zalet takiego sposobu żywienia wymieniane są: niższe stężenie glukozy i całkowitego cholesterolu we krwi, uwolnienie od bólu stawów i astmy oraz wzmocnienie odporności.
Podział produktów w diecie rozdzielnej
Przykładowy jadłospis diety rozdzielnej obejmuje produkty zasadowe (węglowodany), kwasowe (białka) i neutralne.
Dieta rozdzielna – z jakich produktów można komponować jadłospis?
- produkty bogate w białka – gotowane mięso, drób, sery o niskiej zawartości tłuszczu, mleko, ryby, owoce morza, warzywa strączkowe,
- produkty węglowodanowe – pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryże, makarony, ziemniaki, suszone owoce, banany, ciasta,
- produkty neutralne – tłuszcze pochodzenia roślinnego (oleje roślinne), warzywa, niektóre produkty mleczne, wędzone ryby, miód, słonecznik, orzechy, kawa, herbata, woda, soki owocowo-warzywne.
Produkty neutralne można łączyć w jednym posiłku zarówno z produktami białkowymi, jak i węglowodanowymi.
Dieta rozdzielna – produkty przeciwwskazane:
- produkty smażone i ostre,
- czerwone mięso,
- żywność wysoko przetworzona, fast-food, gotowe dania,
- tłuste wędliny,
- tłuste sery,
- białe pieczywo,
- większość słodyczy,
- słone przekąski,
- mocna kawa i herbata,
- napoje gazowane,
- alkohol.
Zalety diety rozdzielnej
Największą zaletą diety rozdzielnej jest to, iż wyklucza z jadłospisu wiele produktów bogatych w cukry proste, tłuszcze nasycone i trans oraz duże ilości soli. Wysoko przetworzone dania i przekąski są po prostu niekorzystne dla naszego organizmu. Spożywane w nadmiarze powodują nie tylko przyrost masy ciała, ale również problemy z układem sercowo-naczyniowym.
W diecie rozdzielnej znajdziemy sporo reguł zbieżnych z zasadami zdrowego odżywiania. To, co łączy dietę zbilansowaną i rozdzielną, to na przykład regularne posiłki jedzone w równych odstępach czasowych.
Poza tym jadłospis diety rozdzielnej uwzględnia wiele wartościowych produktów spożywczych. Mamy tu zarówno pełnowartościowe źródła białka, jak i złożonych węglowodanów i tłuszcze roślinne.
Dzienna dawka energii może pochodzić ze zdrowego pełnoziarnistego pieczywa, płatków owsianych czy kaszy gryczanej. Wszystkie te produkty są źródłem błonnika pokarmowego – związku niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego. Dieta rozdzielna zachęca też do spożywania warzyw (są one produktami neutralnymi), które dostarczają witamin i składników mineralnych.
Czy w takim razie warto przejść na dietę rozdzielną, aby zrzucić zbędne kilogramy i wspomóc układ trawienny?
Wady diety rozdzielnej
Tworząc dietę rozdzielną, William Howard Hay przyjął, iż organizm nie może jednocześnie radzić sobie z metabolizmem białek i węglowodanów, gdyż do ich trawienia potrzebne są inne enzymy. Koncepcja Haya była prosta: nie łączymy białka i węglowodanów w jednym posiłku, aby przyspieszyć przemianę materii i tym samym wspomóc redukcję masy ciała. Jak się okazuje, założenia Haya były błędne.
W 1935 roku Stuart Baxter udowodnił, iż trzustka produkuje enzymy trawienne niezależnie od odczynu pH spożytego posiłku. Trypsyna, amylaza i lipaza wydzielane są w równomiernych stężeniach podczas procesu trawienia. To, czy połączymy poszczególne grupy produktów spożywczych, czy zjemy je osobno nie ma zatem większego znaczenia.
Co więcej, liczne analizy porównawcze diety zbilansowanej i rozdzielnej pokazały, iż efekt chudnięcia na diecie niełączenia jest wynikiem zastosowanego deficytu kalorycznego, a nie specjalnego jadłospisu.
Dieta rozdzielna – czy warto?
Mimo wielu badań nad dietą niełączenia i obalenia teorii Haya, dieta rozdzielna wciąż istnieje i ma się dobrze. W internecie znajdziesz różne publikacje, więc możesz samodzielnie podjąć decyzję, czy warto.
Dieta rozdzielna nie ma żadnych podstaw naukowych. Poza tym najlepszym sposobem na utrzymanie dobrej kondycji psychofizycznej jest odpowiednio zbilansowana dieta pełna niezbędnych składników odżywczych i dopasowana do potrzeb jednostki.
Dieta rozdzielna a dieta zbilansowana
O co adekwatnie chodzi w diecie zbilansowanej?
Zbilansowana dieta to nic innego jak zdrowy jadłospis dopasowany do potrzeb organizmu pod względem kalorycznym i odżywczym.
Zapotrzebowanie kaloryczne (energetyczne) to liczba kalorii (energii), jakiej dziennie potrzebuje organizm, aby prawidłowo funkcjonować. Każdy organizm jest inny i ma różne potrzeby. Z tej przyczyny wartość zapotrzebowania kalorycznego jest kwestią indywidualną, uwzględniającą takie parametry jak: płeć, wiek, aktualna masa ciała, wzrost, poziom aktywności fizycznej, tryb pracy i aktualny stan zdrowia.
Aby ułożyć zdrową dietę, warto wiedzieć, ile kalorii dziennie potrzebujemy. Dlaczego? Stosowane przez długi czas diety niskoenergetyczne (poniżej dziennego zapotrzebowania na kalorie) powodują zmęczenie, osłabienie, problemy z koncentracją i mogą prowadzić do niedoborów pokarmowych. Z kolei źle zbilansowane diety wysokoenergetyczne (powyżej zapotrzebowania) sprawiają, iż nadprogramowy tłuszcz odkłada się w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej.
Dieta rozdzielna reklamowana jest jako skuteczny sposób na odchudzanie. Jak wspomniano wyżej, utrata zbędnych kilogramów na diecie niełączenia jest wynikiem wdrożenia deficytu kalorycznego. Czy zatem nie lepiej stosować zdrową dietę redukcyjną, w której komponuje się urozmaicone, pełnowartościowe posiłki z różnych, smacznych produktów spożywczych?
Odpowiednio zbilansowana dieta redukcyjna zapewnia bezpieczny proces odchudzania. Na redukcji nie ma spektakularnej metamorfozy, jest za to zdrowy jadłospis, który dostarcza wszystkich niezbędnych składników pokarmowych.
Organizm, aby móc prawidłowo funkcjonować, potrzebuje białka, tłuszczów, węglowodanów oraz witamin i składników mineralnych we adekwatnych proporcjach.
Zgodnie z aktualnymi zaleceniami żywieniowymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego podaż poszczególnych składników odżywczych w dziennym jadłospisie zdrowej osoby dorosłej wygląda następująco:
- węglowodany: 45-65%,
- tłuszcze: 20-35%,
- białka: 10-20%
- oraz witaminy i składniki mineralne: według indywidualnego zapotrzebowania dla danej grupy wiekowej.
Szczególną rolę odgrywają witaminy antyoksydacyjne (witamina C, A i E), które chronią organizm przed szkodliwymi wolnymi rodnikami. Najlepszym źródłem antyoksydantów są warzywa i owoce.
Dieta rozdzielna reklamowana jest również jako sposób na lepszy metabolizm. Zdrowa, zbilansowana dieta i regularne posiłki korzystnie wpływają na procesy przemiany materii. Chcąc wspomóc trawienie, warto uwzględnić w diecie adekwatną podaż błonnika pokarmowego oraz płynów. Błonnik reguluje pracę przewodu pokarmowego, zapobiega zaparciom i pomaga usuwać z organizmu zbędne i często szkodliwe produkty przemiany materii. Co więcej, spożycie błonnika w odpowiedniej ilości może działać prewencyjnie w chorobach nowotworowych jelita grubego.
Oferta Maczfit
Chcesz na co dzień zdrowo i smacznie jeść? Nie interesują Cię modne diety i skomplikowane zasady doboru produktów? Dobrze się składa, gdyż w Maczfit reguły są proste.
Do Twojej dyspozycji oddajemy różne diety pudełkowe w kilku wariantach kalorycznych. W naszej ofercie dostępne są warianty: „Dieta z wyborem menu” (tu samodzielnie komponujesz jadłospis z przygotowanych przez nas propozycji) i „Gotowe diety” (gotowe programy dla klientów z określonymi potrzebami).
Dieta pudełkowa od Maczfit to duża wygoda i oszczędność czasu. Chcesz schudnąć? Wybierz program o obniżonej kaloryczności i jedz zdrowo, smacznie i różnorodnie także na redukcji!
