- Dieta planetarna – co to takiego?
- Zobacz jakie założenia towarzyszą diecie planetarnej
- Dieta planetarna – co jeść, a czego unikać?
- Stosowanie diety planetarnej ma sens
To, co jemy, ma znaczenie nie tylko dla naszego zdrowia, ale i dla przyszłości planety. Warto mieć na uwadze, iż produkcji żywności często towarzyszy negatywny wpływ na środowisko – nadmierne zużycie wody, energii i przyczynianie się do emisji gazów cieplarnianych. Dlatego coraz więcej osób z nieskrywanym poczuciem odpowiedzialności szuka rozwiązań, które mogłyby w jakimś stopniu zdjąć ciężar z planety. Nie bez powodu więc coraz większą popularnością cieszy się dieta planetarna, która jest swego rodzaju wypadkową dbania o organizm i o naturę.
Czy zmiana nawyków żywieniowych może pomóc środowisku? Czym adekwatnie jest dieta planetarna i jakie niesie korzyści? W tym artykule przybliżamy jej założenia oraz podpowiadamy, jak wprowadzić ją w życie.
Dieta planetarna – co to takiego?
Dieta planetarna, słusznie często nazywana także dietą dla planety, to sposób odżywiania, który łączy troskę o zdrowie z dbałością o ekosystem. Jej celem jest dostarczenie wartościowych składników odżywczych przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko.
Założenia tej diety opracowała Komisja EAT–Lancet, składająca się z ekspertów z 16 krajów. Wyniki ich badań opublikowano 16 stycznia 2019 r. w renomowanym czasopiśmie medycznym „The Lancet”. Twórcy podkreślają, iż zmiana sposobu żywienia może pomóc wyżywić rosnącą populację świata i zmniejszyć degradację środowiska spowodowaną produkcją żywności.
Zobacz jakie założenia towarzyszą diecie planetarnej
Produkcja żywności ma ogromny wpływ na naszą planetę. Zajmuje aż 40% powierzchni Ziemi i zużywa 70% świeżej wody. Intensywne rolnictwo prowadzi do wylesiania, zmniejszenia bioróżnorodności oraz wyczerpywania zasobów naturalnych. Ponadto, produkcja żywności odpowiada za 25% globalnej emisji gazów cieplarnianych, z czego ponad połowa pochodzi z hodowli zwierząt, w tym produkcji metanu i zmiany wykorzystania gruntów.
Zrównoważone rolnictwo, według FAO, ma na celu zapewnienie wysokiej jakości żywności dla wszystkich, przy jednoczesnym zarządzaniu zasobami naturalnymi w sposób, który zabezpieczy potrzeby przyszłych pokoleń. Aby ograniczyć nasz wpływ na środowisko, konieczne są zmiany w diecie, takie które wprowadza dieta planetarna. Raport opracowany przez komisję EAT–Lancet podkreśla, iż obecny model produkcji żywności prowadzi do katastrofy ekologicznej i zagraża stabilności klimatu.
Soczewica czerwona ziarno 500g Targroch
SPRAWDŹ
JOGURT BORÓWKOWY Z MLEKA SIENNEGO BEZGLUTENOWY BIO 150 g (SŁOIK) – STERZING-VIPITENO
SPRAWDŹ
FALAFEL Z BOBEM 200 g – WELL WELL
SPRAWDŹ
SOJA BIO 1 kg – BIO PLANET
SPRAWDŹ
W diecie przyjaznej planecie najważniejsze jest ograniczenie spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza wołowiny, która ma najwyższy ślad węglowy. Redukcja czerwonego mięsa, w tym wędlin, może również przynieść korzyści zdrowotne, zmniejszając ryzyko chorób serca, cukrzycy czy nowotworów. Eksperci EAT-Lancet proponują model diety, która zmniejsza negatywny wpływ na środowisko, a równocześnie poprawia zdrowie, zapobiegając około 11 milionom zgonów rocznie.
Alternatywą dla czerwonego mięsa są roślinne źródła białka, takie jak soja, fasola, soczewica czy tofu. Połączenie tych produktów z pełnoziarnistymi produktami zbożowymi dostarcza wszystkich niezbędnych aminokwasów. Wieprzowina, drób czy ryby mają mniejszy wpływ na klimat niż wołowina, a także dostarczają potrzebnych składników odżywczych. Wybór zrównoważonej diety to sposób na dbanie o zdrowie i środowisko.
Dieta planetarna – co jeść, a czego unikać?
Według EAT-Lancet Commission połowa diety planetarnej powinna składać się z:
- świeżych owoców,
- warzyw,
- orzechów.
Drugą część stanowią:
- pełnoziarniste produkty zbożowe,
- warzywa strączkowe (np. soczewica, ciecierzyca, fasola, groch),
- nierafinowane oleje,
- warzywa skrobiowe (np. ziemniaki, bataty),
- niewielkie ilości białka zwierzęcego, w tym nabiał (mleko, jogurty).
Warto wybierać produkty sezonowe i lokalne. Dzięki temu zmniejsza się ślad węglowy. Dobrym rozwiązaniem jest mrożenie owoców i warzyw, co pozwala cieszyć się ich wartościami przez cały rok, unikając produktów importowanych z odległych krajów.
W diecie planetarnej należy ograniczyć:
- mięso i jego przetwory,
- produkty wysoko przetworzone,
- cukier.
Stosowanie diety planetarnej ma sens
Obecny sposób produkcji żywności niekorzystnie wpływa na ludzi i planetę. Zachodni model żywienia przyczynia się do nierównowagi środowiskowej i ogólnego pogarszania się stanu zdrowia. Rolnictwo przemysłowe emituje nadmierne ilości dwutlenku węgla, co przyspiesza globalne ocieplenie i destabilizuje klimat, prowadząc do zagrożenia ekologicznego. Przemysłowa hodowla zwierząt wymaga ogromnych ilości wody, a jej zasoby są przecież coraz bardziej ograniczone.
Produkcja żywności zwierzęcej wymaga znacznie większych zasobów wodnych i przestrzeni niż roślinnej. Problemem jest również coraz większa powierzchnia ziemi wykorzystywana pod uprawy paszowe. Dieta planetarna ma pomóc w ograniczeniu tego negatywnego wpływu na środowisko.
Zmiany w diecie mogą również pomóc w walce z nadwagą i otyłością. Stosując zasady diety planetarnej, można poprawić masę ciała i zmniejszyć ryzyko chorób dietozależnych. Plan diety bazuje na nieprzetworzonych produktach, które zapewniają uczucie sytości na dłużej, co sprzyja odchudzaniu. Ważne jest jednak, by dostosować ją do indywidualnych potrzeb, uwzględniając płeć, wiek, aktywność fizyczną oraz stan zdrowia.
