Dobrze przeprowadzona diagnoza oraz adekwatnie postawione rozpoznanie są podstawą do zaplanowania i wdrożenia odpowiedniego postępowania terapeutycznego.
Diagnoza logopedyczna nie jest ani procesem łatwym, ani krótkotrwałym szczególnie u dzieci. Wiele zaburzeń mowy zwłaszcza u maluchów objawia się w podobny sposób. Czujność i wiedza terapeuty pozwalają na zróżnicowanie dysfunkcji, a następnie dobranie adekwatnych działań terapeutycznych. Nierzadko dopiero po czasie jest możliwe ostateczne zweryfikowanie początkowych założeń i postawienie adekwatnego rozpoznania. Wdrożenie terapii na podstawie wstępnych hipotez, obserwacja dziecka na przestrzeni czasu, ocena tempa nabywania poszczególnych umiejętności językowych oraz reakcji na zastosowane działania terapeutyczne pozwalają w pełni ocenić, z jakim zaburzeniem mamy do czynienia. Diagnoza jest więc procesem wieloetapowym i rozpoczyna się już od momentu pierwszej najczęściej telefonicznej rozmowy z rodzicem, podczas której otrzymujemy wstępne informacje dotyczące dziecka. Są one niezwykle istotne, ponieważ pozwalają odpowiednio przygotować się zarówno rodzicowi, jak i terapeucie do pierwszego spotkania. Od wieku, rodzaju zgłoszonego problemu zależeć będzie chociażby czas trwania wizyty, zastosowane narzędzia oraz ogólnie jej przebieg.
Procedura diagnostyczna w logopedii
Standardowa procedura diagnostyczna obejmuje wywiad z opiekunami, obserwację dziecka oraz badanie z wykorzystaniem arkuszy obserwacyjnych i wystandaryzowanych testów. Pod logopedyczną lupę należy wziąć sposób komunikowania się dziecka z innymi, jakość budowanych wypowiedzi, zrozumiałość mowy dla odbiorcy, rozumienie poleceń słownych i wypowiedzi innych osób, zasób słownictwa, artykulację. Konieczna jest także ocena intencji komunikacyjnej oraz komunikacji niewerbalnej, które mają niezwykłe znaczenie chociażby dla różnicowania zaburzeń językowych (np. afazji i zaburzeń mowy na tle autyzmu). Niejednokrotnie dla postawienia rozpoznania konieczne jest uzyskanie dodatkowych informacji od innych specjalistów – laryngologa, neurologa, audiologa, ortodonty, fizjoterapeuty, psychiatry itd.
Kolejne działania diagnostyczne prowadzą w pierwszym etapie do wyłonienia i nazwania objawów wskazujących na istniejące dysfunkcje. W żadnym jednak razie nie mogą się na tym zakończyć. Rzetelny diagnosta idzie dalej, głębiej, szuka związków, docieka przyczyn, co prowadzi go do określenia patogenezy i patomechanizmu zaburzeń. Dopiero na tej podstawie stawia rozpoznanie oraz ewentualnie określa rokowanie co dalszego rozwoju dziecka.
Na czym polega diagnoza logopedyczna?
Dobra diagnoza zakłada holistyczne spojrzenie na pacjenta oraz uwzględnienie wszelkich aspektów, które mogą mieć wpływ na nabywanie umiejętności językowych. Diagnoza logopedyczna więc jest czymś więcej niż tylko oceną percepcji i ekspresji mowy. W procesie diagnostycznym konieczne jest zbadanie wszelkich funkcji, od których zależą odbiór i nadawanie mowy: pamięć i uwaga słuchowa, słuch fonemowy, kinestezja, motoryka itd. Chcąc rzetelnie wyjaśniać istniejące zaburzenia mowy należy widzieć je w szerokim kontekście oraz wiązać je z innymi sprawnościami i obszarami funkcjonowania dziecka.
O skuteczności diagnozy decyduje nie tylko wiedza oraz stosowane narzędzia, ale także umiejętności interpersonalne diagnosty. Zdolność budowania relacji z dzieckiem, tworzenia odpowiedniej, bezpiecznej atmosfery w gabinecie, umiejętność budowania zaufania wpłynie chociażby na to, czy dziecko z własnej woli podda się badaniu, czy pozwoli na dotyk i badanie wewnątrz jamy ustnej. Kompetencje interpersonalne są także istotne w kontakcie z rodzicem. Umiejętność słuchania oraz jasnego przekazywania informacji, wyjaśniania trudnych kwestii, a także udzielania opiekunowi wsparcia są równie ważne, co wiedza dotycząca procedur diagnostycznych.
Diagnoza logopedyczna może być fascynującym procesem, w którym kolejne kroki przybliżają nas do rozwiązania zagadki, czyli zidentyfikowania, nazwania i opisania zaburzeń mowy po to, by na dalszym etapie udzielić dziecku i jego rodzicom odpowiedniego wsparcia w dobrze zorganizowanym procesie terapeutycznym.
Skuteczne diagnozowanie wymaga wiedzy i doświadczenia. Codzienny kontakt, praca terapeutyczna z małymi pacjentami uczy obserwacji, wyrabia czujność i intuicję. Dobry diagnosta musi stale aktualizować swoją wiedzę dotyczącą klasyfikacji zaburzeń, a także procedur i narzędzi diagnostycznych. W zasadzie jest to proces nieskończony. Szkolenie w temacie diagnozy przyczynia się do tego, iż terapeuta czuje się coraz pewniejszy swoich umiejętności, a w oczach rodziców jawi się jako specjalista.
Jeśli chcesz się kształcić w kierunku zdobywania wiedzy z logopedii oraz sprawnego i kompleksowego przeprowadzenia diagnozy logopedycznej kliknij w poniższy link i sprawdź szczegóły:
https://enedu.pl/produkt/diagnoza-logopedyczna-krok-po-kroku/
